Na zdjęciu: Dr Marek Wiśniewski wygłasza wykład pt. „Nowości na rynku substancji psychoaktywnych”. Fot. Kazimierz Netka.

Do Polski zbliża się kolejna fala narkotykowa. Chodzi w tym przypadku o bardzo szkodliwe substancje psychoaktywne, odmiany opiatów. W USA po tych specyfikach co 10 minut umiera człowiek.

Musimy być gotowi na to, że prędzej czy później pojawią się na rynku nowe substancje psychoaktywne, które rzeczywiście będą albo bardzo uzależniające, albo bardzo groźne dla życia.

Przeżywamy kłopoty z kokainą; jesteśmy producentami amfetaminy. Dały się nam we znaki „dopalacze”. Tak jest w w Polsce, w tym w Pomorskiem. Najgorsze jednak przed nami, a wniosek ów można wysnuć z wykładów, wygłoszonych podczas konferencji pt. „ W kierunku integracji – profesjonalna pomoc osobom uzależnionym w województwie pomorskim”, na którą zaprosił Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej (ROPS) Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

Bardzo dobrze, że takie spotkania ze specjalistami są organizowane, Uczestniczące w nich osoby – a są to m.in. pracownicy ośrodków terapii – uzyskują najnowsze wiadomości od specjalistów i badaczy problemu uzależnień.

 

Fot. Kazimierz Netka

– Jak państwo wiecie, ROPS koordynuje działania przeciw uzależnieniom – mówiła Krystyna Dominiczak – dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej – Mniej więcej 10 lat temu powołano Radę Ekspertów ds. Przeciwdziałania uzależnieniom, kiedyś nazywała się Radą ds. Przeciwdziałania Narkomanii, dzisiaj: Uzależnieniom, bo to pojęcie szersze. To rada fachowców z naszego terenu, reprezentująca organizacje pozarządowe, ośrodki publiczne zajmujące się szeroko problematyką różnego typu uzależnień. Rada działa trzecią kadencję, liczy 10 osób. Z inicjatywy Rady Ekspertów w ubiegłym roku rozpoczęliśmy i chcemy by te spotkania były cykliczne dla państwa, a mają one za zadanie trochę przybliżyć prace, które na terenie województwa prowadzone są w ramach przeciwdziałania różnym uzależnieniom. Rada zawnioskowała, byście państwo mieli okazję zapoznania się z tymi działaniami, a jest ich wiele, są skuteczne i jest potrzeba dzielenia się dobrymi praktykami. Dzisiaj państwo zapoznacie się z dokonaniami prowadzonymi na terenie Starogardu Gdańskiego i Miastka. Będziemy się starali przybliżyć państwu wszystkie nowości: co się dzieje, co się pojawia, jeśli chodzi o substancje psychoaktywne, byście byli na bieżąco.

Jeden z problemów, poruszonych na konferencji pt. W kierunku integracji – profesjonalna pomoc osobom uzależnionym w województwie pomorskim, wywołuje duże zaniepokojenie. Chodzi o nowe nasilenie pojawiania się opiatów – substancji otrzymywanych z przetworów maku lekarskiego, o bardzo szkodliwych następstwach ich zażywania.

Mówił o tym dr Marek Wiśniewski w swym wykładzie pt. „Nowości na rynku substancji psychoaktywnych”. Dr Marek Wiśniewski jest doktorem nauk medycznych w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym, lekarzem, specjalistą chorób wewnętrznych, specjalistą toksykologii klinicznej. Ma ponad 15 lat doświadczenia klinicznego. Od 2001 r. pracuje w bezpośrednim kontakcie z pacjentami zatrutymi i uzależnionymi od substancji psychoaktywnych w Regionalnym Ośrodku Toksykologii Klinicznej w Gdańsku (początkowo I Klinika Chorób Wewnętrznych i Ostrych Zatruć, a od 2009 r. Pomorskie Centrum Toksykologii). Jest starszym wykładowcą w Zakładzie Toksykologii Klinicznej GUMed.; autorem i współautorem licznych publikacji naukowych z zakresu toksykologii klinicznej.

 

Fot. Kazimierz Netka

– Na pewni państwo słyszeliście, że w Stanach Zjednoczonych jest obecnie epidemia opiatowa. I tak, jak oni już mają wielki problem, to myślę, że niestety i my będziemy ten problem mieli. W zeszłym roku oni mieli praktycznie jeden zgon co 10 minut wskutek przedawkowania opiatów. Kilkadziesiąt tysięcy osób w ten sposób zginęło w Stanach – mówił dr Marek Wiśniewski. – W zeszłym miesiącu ogłosili stan wyjątkowy jeśli chodzi o zdrowie publiczne, w związku z opiatami. Jakie to efekty przyniesie – czas pokaże. Niestety, u nas też to się zaczyna. To jest inna grupa pacjentów (ci wcześniejsi heroiniści, którzy sięgali po opiaty jako substancje rekreacyjne); w grupie w Stanach dominują osoby, które uzależniły się od opiatów w wyniku leczenia przeciwbólowego; wskutek nadużywania, łatwego przepisywania tego typu leków z powodu przewlekłości dolegliwości bólu. Potem następuje nadużywanie psychoaktywne, ale początek jest inny. W tej grupie nadużywanie dożylne jest stosunkowo rzadkie, to są ludzie, który palą heroinę, lub przyjmują inne dostępne substancje psychoaktywne. Najgroźniejszą grupą są pochodne sensodynów.

W Europie na chwilę obecną ten problem jeszcze nie jest. Krajem, gdzie tych przypadków jest dużo to Estonia. Przez wiele lat był tam słaby dostęp do heroiny i pochodne fentanylowe od wielu lat rzeczywiście na rynku były obecne. Niestety, pojawiają się już w innych krajach europejskich. Przypadki śmiertelne już są. Wynika to głównie z tego, że pochodne fentanylowe są wielokrotnie silniejsze od heroiny czy morfiny. W niektórych przypadkach jest to nawet 10 000 razy. To jest substancja o tyle groźna, że kontakt z nią nawet na zasadzie otwarcia torebki, popatrzenia, oddychania, może doprowadzić do zatrzymania oddechu, czy nawet kontakt przez skórę jest groźny.

– Na chwilę obecną raczej nie są u nas popularne – uspokaja dr Marek Wiśniewski. – Obecnie uważane są za gorszą alternatywę heroiny. Niemniej, sam fakt, że są tak aktywne, czyni je bardzo kuszącymi dla przestępców. Dużo łatwiej przemycić gram czegoś niż kilogram.

 

Na ilustracji: Slajd z prezentacji, którą przedstawił dr Marek Wiśniewski.

Na pewno one na rynek wchodzą i będą wchodzić. U nas jest to głównie wykorzystywanie plastrów przeciwbólowych; produkcja nielegalna stosunkowo rzadko się zdarza. Jeśli jednak na rynku będzie ich więcej, a już to niestety wiemy; pierwsze doniesienie, że te najsilniejsze carfentanyle są przechwytywane, to przypadków przedawkowań i zgonów będzie więcej.

– Chciałbym się mylić; chciałbym, żeby do proroctwo się nie spełniło, ale historia pokazuje, że te fale narkotykowe, które szły przez Europę zachodnią, czy te, które szły przez Stany Zjednoczone mniej więcej z 10-letnim opóźnieniem docierały także do nas – mówił dr Marek Wiśniewski.

– Podsumowując: naszym zdaniem, jako toksykologów, skuteczna kontrola problemu używania substancji aktywnych w dalszej perspektywie nie może się ograniczać do działań policyjnych. Musimy współdziałać, zarówno jeśli chodzi o placówki edukacyjne jak i policję i oczywiście działania profilaktyczno – pedagogiczne terapeutyczne – tutaj ta współpraca wygląda najlepiej, ale to nie wystarcza. Musiałyby inne służby być w to zaangażowane i niestety musimy być gotowi na to, że prędzej czy później pojawią się na rynku nowe substancje psychoaktywne, które rzeczywiście będą albo bardzo uzależniające, albo bardzo groźne dla życia, albo niestety, jedno i drugie – powiedział dr Marek Wiśniewski.

 

Fot. Kazimierz Netka

Podczas konferencji poruszono też wiele innych, interesujących zagadnień. „Pomorskie – Zintegrowany System Przeciwdziałania Uzależnieniom. Epidemiologia i zasoby” – to tytuł wykładu, który wygłosił Jacek Sękiewicz – psycholog kliniczny, psychoterapeuta, specjalista terapii uzależnień. Dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień w Gdańsku, Wojewódzki Ekspert ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii. Członek komitetu Europejskiego Centrum Monitoringu Narkotyków i Narkomanii w Lizbonie.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Lokalna strategia pomocy osobom uzależnionym w Starogardzie Gdańskim” to wykład, który przedstawiła Maria Berezowska-Makowska – certyfikowany Specjalista Terapii Uzależnień, superwizor Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Członek Pomorskiej Rady Ekspertów ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom, biegły sądowy w przedmiocie uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Od 1999 roku kierownik SP ZOZ Centrum Zdrowia Psychicznego i Leczenia Uzależnień w Starogardzie Gdańskim.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Wzbudzić nadzieję – przywrócić przyszłość” – 30 lat praktyki – to prezentacja dotycząca sytuacji w Miastku. Przedstawił ją Zbigniew Urbaniak – pedagog, specjalista terapii uzależnień. Współtwórca i Dyrektor Chrześcijańskiego Ośrodka dla Osób Uzależnionych Teen Challenge w Broczynie działającego do 1987 roku. Od 1993 roku prezes stowarzyszenia Chrześcijańskiej Misji Społecznej Teen Challenge w ramach którego powstały – filia ośrodka w Łękini, hostele w Świdwinie, Białogardzie, Miastku, punkty informacyjno-motywujące „Coffe House” w ponad 40 miastach w Polsce. Od 2011 roku kierownik Centrum Integracji Społecznej w Miastku działającego w ramach stowarzyszenia. Członek Pomorskiej Rady Ekspertów ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Miejsce interdyscyplinarnej pomocy dzieciom z uszkodzeniami poalkoholowymi (FASD) w organizacjach pomocy społecznej na przykładzie gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terapii FASD (MOPS Gdynia) – to wykład, który wygłosiła dr n. med. Agata Cichoń-Lenart – psychiatra, psychoterapeuta. Od 2016 roku pełni funkcję kierownika Gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terapii FASD w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej. W codziennej praktyce zajmuje się diagnozą i leczeniem zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży, kwalifikacją do dalszej terapii, prowadzi warsztaty psychoedukacyjne dla rad pedagogicznych, rodziców, psychologów i pedagogów szkolnych, ściśle współpracuje z gdyńskim Zespołem ds. pieczy zastępczej w ramach MOPS. W programie była też projekcja filmu „Gimnastyczka”.

Kazimierz Netka