Twórcy wykazu krajowych inteligentnych specjalizacji gospodarki i nauki za mało uwzględnili  w KIS szanse wynikające z dostępu Polski do Bałtyku

Spostrzeżenie z Gdańska: zapominamy o terytorium liczącym ponad 30 tysięcy  kilometrów kwadratowych

Pomorze chce wykorzystać Bałtyk do zwiększenia konkurencyjności Polski na arenie międzynarodowej. Ma na to pomysły. Nieco inaczej widzą to władze centralne. Gospodarki morskiej zabrakło w wykazie KIS – krajowych inteligentnych specjalizacji naszej nauki i gospodarki.

Bardzo możliwe jednak, że propozycja z północy Polski znajdzie odzwierciedlenie na liście KIS. Wszak chodzi o ponad 30 tysięcy kilometrów kwadratowych polskich obszarów morskich, na które składają się: polska wyłączna strefa ekonomiczna (ok. 22,6 tys. km. kw.; o część Bałtyku spieramy się z Danią), morze terytorialne (ok. 8,6 tys. km. kw.) i morskie wody wewnętrzne (ok. 2 tys. km kw.). Wkrótce na Bałtyku jeszcze bardziej się umocnimy, wyznaczając dodatkową tzw. strefę przyległą (do morza terytorialnego).

Na zdjęciu: polskie obszary morskie. Źródło podstawowej mapy: Urząd Morski w Gdyni.

Szkoda by było tych obszarów nie wykorzystać w międzynarodowej rywalizacji. Zapewne, dzięki staraniom mieszkańców obydwu województw pomorskich, do zmarnowania tych naszych atutów nie dojdzie. Takie nadzieje można wysnuć z wypowiedzi uczestników międzynarodowej konferencji pt. „Inteligentne specjalizacje Pomorza”, zorganizowanej 29 kwietnia 2015 roku.

Unijna strategia inteligencji i pomorskie specjalizacje

Przypomnijmy, że wybór innowacyjnych, inteligentnych specjalizacji gospodarki i nauki, nakazuje Komisja Europejska, uzależniając od tego przydzielanie unijnych dotacji. Inteligentna specjalizacja stanowi kierunek, jaki Komisja Europejska wytyczyła regionom i państwom i członkowskim na lata 2014 – 2020. Koncepcja ta ma na celu wskazanie obszarów specjalizujących się w wybranych dziedzinach nauki i technologii a także stworzenie optymalnych warunków ich rozwoju. Przyjmując w 2010 roku „Strategię Rozwoju na rzecz Inteligentnego i Zrównoważonego Rozwoju” (Komunikat Komisji, Europa 2020, Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, COM (2010) 2020 FINAL), Unia Europejska nakreśliła trzy wzajemnie powiązane priorytety rozwoju Europy do 2020 roku: Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; Rozwój zrównoważony – wspieranie gospodarki efektywnej korzystającej z zasobów bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu – wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną – czytamy na stronie internetowej Samorządu Województwa Pomorskiego: http://wrotapomorza.pl/pl/inteligentne_specjalizacje/wytyczne_unijne_wyboru_is .

W Gdańsku wybrano, w konkursie, cztery inteligentne specjalizacje Pomorza (ISP) gospodarki i nauki. Urzeczywistniać te plany będą autorzy zwycięskich pomysłów na ISP, połączeni w partnerstwa.

W obszarze ISP 1 – Technologie offshore i portowo – logistyczne – negocjacje będą prowadzone z Partnerstwami obejmującymi: a) Inteligentne urządzenia i technologie w gospodarczym wykorzystaniu zasobów morza oraz terenów przybrzeżnych, którego liderem jest Centrum Techniki Okrętowej S.A; b) SMART PORT & CITY Inteligentne procesy i technologie w obszarze zespołów portowych oraz ich zaplecza, generatorem wzrostu dostępności komunikacyjnej i informacyjnej Pomorza, którego liderem jest Zarząd Morskiego Portu Gdańsk S.A.
W zakresie ISP 2 – Technologie interaktywne w środowisku nasyconym informacyjnie – negocjacje odbędą się z partnerstwem: Inteligentne Systemy Interaktywne – innowacyjne produkty, usługi i technologie dla środowisk inteligentnych, którego liderem jest Fundacja INTERIZON.
W ISP 3 – Technologie ekoefektywne w produkcji, przesyle, dystrybucji i zużyciu energii i paliw – negocjacje toczone będą z Partnerstwami: Budownictwo SMART 3E – efektywność, ekologia, energetyka, którego liderem jest Rada SMART 3E; Inteligentne Technologie Energetyczno-Paliwowe, którego liderem jest ENERGA S.A.
W obszarze ISP 4 – Technologie medyczne w zakresie chorób cywilizacyjnych i okresu starzenia się – rozmowy negocjacyjne odbędą się z z Partnerstwem pt. Long Healthy Life – Innowacje w profilaktyce, diagnostyce i terapii chorób cywilizacyjnych i starzejącego się społeczeństwa, którego liderem są Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA.

Finałem negocjacji ma być zawarcie porozumień.

Morze szansą?

Wracając do specjalizacji bałtyckich (Technologie offshore i portowo – logistyczne), to problem ten, w odniesieniu do planów rządowych, poruszało podczas konferencji, kilka osób.

Na zdjęciu: Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego, apeluje o uwzględnienie gospodarki morskiej w krajowych inteligentnych specjalizacjach.

– Jako samorząd regionalny podjęliśmy, we współpracy z województwem Zachodniopomorskim, inicjatywę uwzględnienia dodatkowej specjalizacji krajowej odpowiadającej na specyficzne potrzeby gospodarki morskiej, tak istotnej dla rozwoju całego kraju – mówił Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. –  Jestem przekonany, że dotychczasowe wsparcie ze strony Ministerstwa Gospodarki zaowocuje wzmocnieniem tego sektora polskiej gospodarki, który z sukcesem przeszedł przez trudny okres restrukturyzacji i buduje swoją nową pozycję konkurencyjną w międzynarodowym podziale pracy, wykorzystując także prace badawczo – rozwojowe.

Takie oddolne podejście do wyłaniania inteligentnych specjalizacji w Polsce, pochwalił Mikel Landabaso, szef Gabinetu Pani Coriny Creţu, komisarz UE ds. polityki regionalnej Komisji Europejskiej. Mówiąc o unijnej Strategii Rozwoju na rzecz Inteligentnego i Zrównoważonego Rozwoju, podkreślił, że jest pod wrażeniem tego, co na Pomorzu dzieje się w ramach tworzenia inteligentnych specjalizacji. Powiedział, że Komisja Europejska pragnie się tym pochwalić w całej Europie. Inne regiony mogą się od województwa pomorskiego uczyć. O to właśnie chodzi, by jedni mogli korzystać z doświadczenia innych, by ten eksperyment obejmujący 28 krajów, sprawdził się na naszą korzyść.

Krajowych inteligentnych specjalizacji (KIS) jest 19. Gospodarka morska mogłaby stać się dwudziestą KIS.

Otwarta formuła

Propozycją do KIS – krajowych inteligentnych specjalizacji może być pomorska IS: „Technologie offshore i portowo – logistyczne”.

Na zdjęciu: uczestnicy debaty dotyczącej współpracy partnerstw na rzecz ISP.

Tworzą ją partnerstwa: Inteligentne urządzenia i technologie w gospodarczym wykorzystaniu zasobów morza oraz terenów przybrzeżnych oraz SMART PORT & CITY Inteligentne procesy i technologie w obszarze zespołów portowych oraz ich zaplecza, generatorem wzrostu dostępności komunikacyjnej i informacyjnej Pomorza. Zakres tej inteligentnej specjalizacji przedstawił zebranym Leszek Wilczyński, dyrektor ds. badań i rozwoju Centrum Techniki Okrętowej.

Jakie więc są szanse na ulokowanie inteligentnych technologii morskich w KIS?

– Krajowa inteligentna specjalizacja jest formuła otwartą – zapewniał Zbigniew Kamieński, zastępca dyrektora Departamentu Innowacji i Przemysłu w Ministerstwie Gospodarki. – Myśmy zdecydowali na tę formułę wychodząc z założeni, że mogą następować różne zmiany w sytuacji zewnętrznej, mogą zaistnieć technologiczne przełomy na świecie. Dodał, że Ministerstwo Gospodarki ma robocze kontakty z Pomorzem i kwestia uwzględnienia gospodarki morskiej w KIS jest omawiana. W maju ma być propozycja, jak to zrobić. Raczej nie będzie to proste dopisanie gospodarki morskiej jako 20 krajowej inteligentnej specjalizacji. Z morskich propozycji trzeba wyodrębnić te elementy, które faktycznie warto wspierać. Jest to możliwe.

Krajowe inteligentne specjalizacje

Jakie są szanse dopisania pomorskiej propozycji: inteligentnego, nowoczesnego, innowacyjnego, naukowego i gospodarczego wykorzystania Bałtyku do którejś  z 19 KIS, niech każdy sam oceni. Chodzi o ISP nr 1 Oto wykaz KIS:

1. Technologie inżynierii medycznej, w tym biotechnologie medyczne
2. Diagnostyka i terapia chorób cywilizacyjnych oraz w medycynie spersonalizowanej
3. Wytwarzanie produktów leczniczych
4. Innowacyjne technologie, procesy i produkty sektora rolno-spożywczego i leśno – drzewnego
5. Żywność wysokiej jakości
6. Biotechnologiczne procesy i produkty chemii specjalistycznej oraz inżynierii środowiska
7. Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii
8. Inteligentne i energooszczędne budownictwo
9. Rozwiązania transportowe przyjazne środowisku
10. Nowoczesne technologie pozyskiwania, przetwórstwa i wykorzystania surowców naturalnych oraz wytwarzanie ich substytutów
11. Minimalizacja wytwarzania odpadów, w tym niezdatnych do przetworzenia oraz wykorzystanie materiałowe i energetyczne odpadów (recykling i inne metody odzysku)
12. Innowacyjne technologie przetwarzania i odzyskiwania wody oraz zmniejszające jej zużycie
13. Wielofunkcyjne materiały i kompozyty o zaawansowanych właściwościach, w tym nanoprocesy i nanoprodukty
14. Sensory (w tym biosensory) i inteligentne sieci sensorowe
15. Inteligentne sieci i technologie geoinformacyjne
16. Elektronika oparta na polimerach przewodzących
17. Automatyzacja i robotyka procesów technologicznych
18. Optoelektroniczne systemy i materiały
19. Inteligentne technologie kreacyjne

Źródło: http://www.mg.gov.pl/Wspieranie+przedsiebiorczosci/Polityki+przedsiebiorczosci+i+innowacyjnosci/Krajowe+inteligentne+specjalizacje

Warto się zastanowić. Wszak z morza Polska korzysta od dawna. Sięgamy także pod dno Bałtyku. Mamy zamiar wydobywać stamtąd coraz więcej skarbów. Nad zaliczeniem morza do inteligentnych specjalizacji naszego regionu zastanawialiśmy się i dyskutowaliśmy dość długo – w gremiach naukowych biznesowych, samorządowych w instytucjach z otoczenia biznesu.

Jeszcze przed spadkiem cen paliw kupiliśmy dużą platformę dla spółki LOTOS Petrobaltic, zajmującej się wydobywaniem ropy i gazu spod dna Bałtyku. Na zdjęciu: transport tej platformy na Zatoce Gdańskiej. W gospodarcze wykorzystanie zasobów naszego morza zainwestowaliśmy już dość dużo. Nie warto się wycofywać.

Budowanie partnerstw na rzecz inteligentnych specjalizacji gospodarki i nauki województwa pomorskiego rozpoczęliśmy w listopadzie 2013 roku. 9 kwietnia 2015 roku Zarząd Województwa Pomorskiego przyjął uchwałę w sprawie określenia obszarów Inteligentnych Specjalizacji Pomorza oraz podjęcia negocjacji w sprawie Porozumień na rzecz Inteligentnych Specjalizacji Pomorza (ISP).

Kazimierz Netka