Fot. Kazimierz Netka.

Umowa na wiślaną drogę wodną.

W Gdańsku, w siedzibie Kapitanatu Portu Północnego odbyło się 2 lipca 2018 roku historyczne wydarzenie, które może doprowadzić do połączenia śródlądowym szlakiem żeglownym Bałtyku z Morzem Czarnym. W obecności Marka Gróbarczyka – ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej podpisano umowę dotyczącą opracowania studium wykonalności szlaku żeglownego na Wiśle. Głównym inwestorem, realizatorem i zamawiającym tego przedsięwzięcia jest Zarząd Morskiego Portu Gdańsk, a wykonawcą, wybrana w drodze przetargu, firma brytyjska Halcrow Group Limited.

 

Fot. Kazimierz Netka

Podpisanie umowy dotyczącej opracowania studium wykonalności Drogi Wodnej rzeki Wisły to kolejny krok w kierunku użeglownienia i rozwoju śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym. Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej rozpoczęło prace nad przygotowaniem studium wykonalności głównych dróg wodnych w Polsce, w tym dla drogi wodnej rzeki Wisły – cały polski odcinek międzynarodowej drogi wodnej E-40. W zakresie E-40 resort współpracuje z Zarządem Morskiego Portu Gdańsk S.A. – poinformował nas Zespół Biura Prasowego Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

 

Na zdjęciu: Styk Narwi (Bugonarwi) z Wisłą (rejon Nowego Dworu Mazowieckiego, Twierdzy Modlin i Lotniska Modlin). Fot. Kazimierz Netka

Podpisanie umowy na opracowanie studium wykonalności zagospodarowania Wisły jako śródlądowej drogi wodnej, to kolejny krok do użeglowienia Wisły – mówił Łukasz Greinke – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk, witając gości: Marka Gróbarczyka – ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej, Artura Mazurka z brytyjskiej firmy Halcrow Group Limited – która jest wykonawcą studium na zlecenie ZMPGdańsk, Jarosława Szykownego – też reprezentującego wykonawcę, brytyjską firmę Halcrow Group Limited i CH2M – kierownika projektu. Studium możliwości użeglowienia Wisły obejmie tę rzekę na odcinku od Gdańska do Warszawy i dalej w kierunku Brześcia do granicy z Białorusią. W swym opracowaniu Halcrow Group Limited będzie też analizowało odcinek śródlądowej drogi wodnej E-7- od Wisły w kierunku Elbląga.

 

Fot. Kazimierz Netka

Opracowanie ma odpowiedzieć na pytanie, czy projekt użeglowienia Wisły jest zasadny, jakie są grupy interesariuszy, zainteresowanych korzystaniem z tego korytarza transportowego. Ma wskazać wszelkie zagrożenia i zapalne punkty, inwestycje w przypadku rozpoczęcia realizacji wiślanej drogi wodnej – tak, by podmiot, który będzie realizował projekt, po otrzymaniu tego studium wiedział, z czym należy się zmierzyć, w jakiej kolejności co realizować.

W naszej ocenie użeglowienie Wisły, z punktu widzenia Portu Gdańsk, to otwarcie kolejnego kanału dostępowego do naszego portu – mówił prezes Łukasz Greinke. Mamy drogi, pociągi, rurociągi, a nie mamy żeglownej Wisły. Wszystkie dynamicznie rozwijające się porty europejskie, działające najprężniej, mające największe wolumeny rozładunków korzystają z takiej infrastruktury dostępowej.

 

Fot. Kazimierz Netka

Dzisiaj podpisywana umowa jest elementem szerszego planu, który zaczął być realizowany 2,5 roku temu, gdy objęliśmy władzę i powstało Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej – powiedział Marek Gróbarczyk – szef tego resortu. Plan ten zakłada aspekty żeglugi śródlądowej jako jeden z priorytetów funkcjonowania dróg transportowych , które do tej pory nie były używane. W 2016 roku przyjęliśmy strategię rozwoju śródlądowych dróg wodnych w oparciu o trzy podstawowe międzynarodowe drogi wodne: E-30, E-40 i E-70. W 2017 roku podpisaliśmy konwencję AGN, która włącza nas w system europejskich śródlądowych dróg wodnych i otwiera zupełnie nowe możliwości przede wszystkim finansowania tej inwestycji.

AGN – Europejskie Porozumienie w Sprawie Głównych Śródlądowych Dróg Wodnych o Międzynarodowym Znaczeniu (Konwencja AGN), zawarte zostało w Genewie w 1996 roku – na posiedzeniu Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. Przez 20 lat wykazywaliśmy tym układem niewielkie zainteresowanie. O tym, że Polska przystąpi do AGN – poinformowano nieco ponad dwa lata temu, podczas konferencji w Sopocie.

Konwencja AGN ustanowiona została przez Organizację Narodów Zjednoczonych – ONZ. Skrót AGN pochodzi od francuskiej nazwy: Accord Européen Sur Les Grandes Voies Navigables – AGN). Konwencja AGN podpisana została 19 stycznia 1996 roku w Genewie.

 

Na ilustracji: Polskie szlaki wodne zaliczone do systemu AGN. Źródło: Global Compact Poland.

Na początku tego roku w Szczecinie został przedstawiony model dla Odry – mówił minister Marek Gróbarczyk – gdyż takim samym liderem jak Port Gdańsk odnośnie Wisły, w Szczecinie jest Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście, wykonujący studium dla Odry i przygotowujący program rozwoju rzeki Odry, ustalając liczbę stopni wodnych oraz harmonogram realizacji, przedstawiając ostatecznie model tej odrzańskiej drogi wodnej.

Na ilustracji: Europejskie szlaki wodne zaliczone do systemu AGN. Źródło: Global Compact Poland.

Kolejnym etapem realizacji strategii rozwoju śródlądowych dróg wodnych jest dzisiejszy dzień – powiedział w Gdańsku minister Marek Gróbarczyk. Jest tym etapem podpisanie umowy na studium wykonalności dla wiślanej drogi wodnej, która dla nie tylko dla Gdańska, ale też dla Gdyni i całego Trójmiasta jest początkiem otwierania nowego kierunku transportowego, przede wszystkim wschodniego, a mówiąc wprost: połączenia Bałtyku z Morzem Czarnym – to główny element, do którego dążymy i wydaje się, że może przekierować całkowicie transport i uczynić z Polski wielki hub transportowy, przede wszystkim portowy.

 

Fot. Kazimierz Netka

Przygotowanie w dokumentacji będącej podstawą przystąpienia do opracowania studium wykonalności wiślanej drogi wodnej, nie było łatwe. Pracowało nad tym wiele osób z Zarządu Morskiego Portu Gdańsk. Podziękował im za to Marcin Osowski – wiceprezes zarządu Morskiego Portu Gdańsk. Oni pracowali na to, byśmy dzisiaj umowę podpisali i za 18 miesięcy mieli w reku gotowy dokument – pierwszy krok w misji użeglowienia królowej polskich rzek – powiedział wiceprezes Marcin Osowski.

Podczas konferencji prasowej uczestnicy podpisania umowy zapewniali, że jeśli dojdzie do inwestycji, będzie ona realizowana z pełnym poszanowaniem naturalnego środowiska. Podkreślali, że projektu nie da się urzeczywistnić bez rozmów, konsultacji, uzgodnień z organizacjami pozarządowymi z ekologami, przyrodnikami.

Minister Marek Gróbarczyk powiedział, że budowa śródlądowej drogi wodnej na Wiśle nie b będzie finansowana z budżetu państwa. Budżet co najwyżej będzie wspierał realizację tej inwestycji. Wisła ma zostać doprowadzenia dl IV klasy międzynarodowej drogi wodnej, Takie klasy posiadają rzeki na Białorusi, a w Ukrainie wystarczy modernizacja niektórych odcinków. Po użeglowieniu Wisły będzie więc możliwe wożenie towarów rzekami i kanałami z Bałtyku do Morza Czarnego. Najtrudniejsze będzie opracowanie i wykonanie odcinka od Warszawy do Brześcia, bo ta droga wodna nie będzie prowadziła rzeką Bug, ale specjalnym kanałem – lateralnym (kanałem żeglugowym bocznym).

W doprowadzaniu Wisły do śródlądowej drogi wodnej będzie brana pod uwagę nie tylko kwestia umożliwienia rejsów statków po tej rzece. Równie ważne jest przeciwdziałanie suszy i zapobieganie stepowieniu terytorium Polski – podkreślali uczestnicy spotkania. Ważna jest retencja wody, a także zapobieganie powodziom.

 

Fot. Kazimierz Netka

Ostatnio dużo się mówi o transporcie próżniowym, który jest bardzo szybki. Na tak,a możliwość zwrócił nam uwagę kpt. ż. w. Wiesław Piotrzkowski – dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni. Pan dyrektor dodał, że to jednak sprawa dość odległej przyszłości. O takim transporcie na razie się mówi, a rozpoczęcia prac nad tym sposobem przemieszczania ładunków można spodziewać się najwcześniej za 20 lat. W środowisku próżniowym, w „tunelu”, w dużej rurze, można by „przesyłać” kontenery np. z Gdańska do „suchego” portu w Zajączkowie Tczewskim.

Po podpisaniu umowy na studium wykonalności zagospodarowania drogi wodnej rzeki Wisły, zapytaliśmy, czy będzie analizowana możliwość wykorzystania doliny Wisły do transportu próżniowego.

Jak powiedział Łukasz Greinke – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk, jest jeszcze z wcześnie by mówić o technice hyperloop. W tym opracowaniu taka możliwość nie będzie rozpatrywana, bo wykorzystanie tego rodzaju transportu, to faktycznie daleka perspektywa.

Hyperloop – jak czytamy w Wikipedii pod adresem: https://pl.wikipedia.org/wiki/Hyperloop – to projekt nowego  pasażerskiego i towarowego transportu, finansowany przez miliardera Elona Muska. Głównym celem projektu jest stworzenie systemu transportowego, który byłby szybki jak transport lotniczyi tani jak drogowy. Według założeń kapsuła zabierająca do 28 osób poruszałaby się w specjalnej rurze z obniżonym ciśnieniem (do 1% ciśnienia atmosferycznego), co zmniejszyłoby opory powietrza i pozwoliłoby osiągnąć prędkość dźwięku (ok. 1200 km/h).

Studium wykonalności dla kompleksowego zagospodarowania międzynarodowych dróg wodnych: E-40 dla rzeki Wisły na odcinku od Gdańska do Warszawy, E-40 od Warszawy do granicy Polska-Białoruś (Brześć) oraz E-70 na odcinku od Wisły do Zalewu Wiślanego (Elbląg) będzie składało się z III etapów, obejmujących m. in.: wykonanie niezbędnych analiz oraz inwentaryzacja stanu istniejącego m.in. analizy lokalizacji, głównych interesariuszy, otoczenia prawnego, obszaru oraz źródła finansowania, , inwentaryzacji stanu obecnej infrastruktury, analizy potrzeb i problemów związanych z realizacją programu. Planowany czas realizacji umowy to 18 miesięcy.

Nowa polityka wobec sektora żeglugi śródlądowej spowodowała, że rozwój śródlądowych dróg wodnych i  reaktywacja  idei gospodarczego wykorzystania rzek przy zachowaniu ich przyrodniczych walorów znalazły swoje odzwierciedlenie w strategicznych planach i projektach. Wywiązując się z zapisów ustawy Prawo wodne, Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej rozpoczęło prace nad przygotowaniem studiów wykonalności głównych dróg wodnych w Polsce, w tym dla drogi wodnej rzeki Wisły – cały polski odcinek międzynarodowej drogi wodnej E40. W zakresie E-40 resort współpracuje z Zarządem Morskiego Portu Gdańsk S.A. – napisano na stronie internetowej https://www.gov.pl/gospodarkamorska/studium-wykonalnosci-na-zagospodarowanie-drogi-wodnej-rzeki-wisly-podpisane .

Kazimierz Netka