Na zdjęciu: Wrota przeciwpowodziowe na stopniu wodnym Kamienna Grodza w Gdańsku. Chronią Olszynkę przed napływem Motławą powodzi z Zatoki Gdańskiej (co zdarza się wówczas, gdy poziom morza się podnosi). Wrota zamykają się samoczynnie. Fot. Kazimierz Netka.

Adaptacja Żuław do następstw zmian klimatu – stawianie urządzeń służących obronie przed zalaniem, zatopieniem.

Powodzie zagrażają ludzkości coraz częściej. Podtapiane są domostwa nie tylko w Polsce, ale w wielu innych państwach. Na całym świecie woda niszczy nie tylko pojedyncze budynki, ulice, ale całe osiedla; giną ludzie – wskutek obfitych opadów, roztopów. Te zjawiska są potęgowane w wyniku ocieplania się klimatu na Ziemi,. Najbardziej narażone są tereny depresyjne, a więc położone poniżej poziomu morza.

W Polsce, regionem, najbardziej narażonym na powodzie, jest delta Wisły. Na powodzie, gdyż na Żuławach zaatakować może kilka rodzajów powodzi, a zagrożone są np. takie miasta jak Gdańsk, Elbląg, Nowy Dwór Gdański i prawie wszystkie inne miejscowości.

Na zdjęciu: Zalana przystań promu na Motławie w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka

Mieszkańcy Żuław chronią różnymi sposobami swe domostwa, zakłady przemysłowe. We znaki dają się w tym regionie powodzie opadowe, roztopowe oraz zatorowe (zimą i wiosną), wezbraniowe – o każdej porze roku, a także wszystkie te rodzaje powodzi występujące jednocześnie. Są też powodzie powodowane przez Bałtyk, który wdziera się w głąb lądu, rzekami, np. Wisłą, Motławą, Tugą, Szkarpawą, Nogatem, Martwą Wisłą, a także rzeką Elbląg.

Fot. Kazimierz Netka

W przypadku powodzi morskich, budowlami zabezpieczającymi mogą być wrota przeciwsztormowe, w których budowaniu wyspecjalizowali się Holendrzy. W Polsce, przeciwpowodziowe wrota sztormowe można obejrzeć w Gdańsku, na rzece Motławie. Chronią one osiedle Olszynka przez atakami Bałtyku. W razie napływu do Motławy wody morskiej, wrota te same się zamykają.

Na zdjęciu: Nowy Dwór Gdański. Fot. Kazimierz Netka

W podobnym niebezpieczeństwie jak Olszynka w Gdańsku, jest miasto Nowy Dwór Gdański, znajdujące się przy szosie między Gdańskiem i Elblągiem, nad rzeką Tugą. Nowemu Dworowi Gdańskiemu zagraża woda z Zalewu Wiślanego (też zaliczanego do polskich wód morskich, wewnętrznych), wpychana wiatrem do Szkarpawy i Tugi. Żeby zapobiec nieszczęściu, Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku, postanowiły na Tudze postawić wrota przeciwsztormowe. Przygotowania do ich budowy trwały kilka lat. Teraz zaczynają się konkretne działania.

Fot. Kazimierz Netka

„Wody Polskie” poszukują wykonawcy wrót sztormowych na rzece Tudze w delcie Wisły. W piątek, 8 sierpnia 2019 roku, ogłoszono przetarg w tej sprawie – poinformował nas Bogusław Pinkiewicz – szef komunikacji społecznej i edukacji ekologicznej w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Budowa wrót przeciwsztormowych u ujścia Tugi do Szkarpawy wchodzi w zakres Projektu „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – Etap II – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku”, współfinansowanego z Unii Europejskiej ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Wrota mają powstrzymywać wody powodziowe wdzierające się do rzek  z Zalewu Wiślanego podczas zjawiska cofki, wywołanego wiatrami sztormowymi. Takie wezbrania zagrażają Nowemu Dworowi Gdańskiemu oraz terenom przyległym do koryta rzeki Tugi. Zrealizowanie wspomnianej inwestycji – zbudowanie wrót – wydatnie zmniejszy zagrożenie powodziowe regionu.

Fot. Kazimierz Netka

Termin składania ofert w przetargu upływa za miesiąc, 11 września br. – poinformował Bogusław Pinkiewicz. Ogłoszenie o przetargu znajduje się pod adresem: https://wodypolskie.bip.gov.pl/publiccontracts/view/19933 .

W ramach przedmiotowego zadania przewidziana jest: budowa wrót sztormowych (przeciwsztormowych) zlokalizowanych przy ujściu rzeki Tugi do Szkarpawy, odcinających rzekę Tugę od wód wezbrania sztormowego napływających z Zalewu Wiślanego rzeką Szkarpawą. Wrota zaprojektowano jako budowlę 3 przęsłową z 2 przęsłami z zamknięciami w formie wrót 2 x6,5 m (netto) oraz jednym przęsłem z zamknięciem w postaci zasuwy stalowej o świetle 3,0 m,

Zamówienie obejmuje też przygotowanie ok. 200 m koryta rzeki i międzywala; przebudowę wałów przeciwpowodziowych; budowę przelewu bocznego (budowli przerzutowej) do kanału Pryżnik; budowę nowego odcinka kanału Pryżnik; przebudowa kanału Pryżnik; postawienie budynku obsługi; wykonanie instalacji mechanicznych, elektrycznych, automatyki i monitoringu, odcinka linii telekomunikacyjnych.

Planowane przedsięwzięcie zlokalizowane jest w rejonie miejscowości Tujsk, w gminie Stegna, w powiecie nowodworskim, w województwie pomorskim.

Holendrzy – specjaliści od wydzierania lądu wodzie morskiej – proponowali Gdańskowi zbudowanie wrót przeciwsztormowych na Martwej Wiśle. Byłaby to budowla o wiele większa i od tej znajdującej się na Motławie, i od planowanej na Tudze. Koszt byłby olbrzymi. Na razie jednak odstąpiono od planów rychłej budowy wrót przeciwsztormowych na Martwej Wiśle (Leniwce) w Gdańsku.

Kazimierz Netka

Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl