Fot. Kazimierz Netka.
Polski cud gospodarczy na jałowym nadbałtyckim piachu; na bagnistych ujściach rzek
Fot. Kazimierz Netka.
Nieco ponad 102 lata temu, po blisko dwóch wiekach zaborów, odrodzona w 1918 roku Rzeczpospolita odzyskała dostęp do Bałtyku. Co to było? 140 kilometrów nadmorskiego piachu – co przypomniał prof. Krzysztof Luks podczas międzynarodowej konferencji pt. „Rozwój miasta Elbląga i regionu w kontekście funkcjonowania portu morskiego oraz uruchomienia kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną”, w Elblągu 13 września 2022 roku. Trzeba dodać, że jałowego piachu. Bez portowej i stoczniowej infrastruktury. Jedynie Puck coś wówczas na tym odcinku znaczył. Ani zaborca, ani ówcześni liderzy z Kaszub – z północnej części Pomorza Gdańskiego, albo nie widzieli sensu zagospodarowywania tego pasa plaż, albo nie wiedzieli jak to zrobić, albo po prostu im się nie chciało. Sytuacja zmieniła się niemal od razu, gdy terenami nadmorskimi zajęli się Polacy. II Rzeczpospolita wysunęła śmiałe projekty spożytkowania swego okna na morza i oceany – otwarcia go dla wszystkich, nie tylko dla przybrzeżnych rybaków.
Jeszcze dzisiaj niektórzy liderzy z Kaszub jakby nie widzieli szansy, jaką dała im Polska w niezbyt odległej przeszłości, i jaką szansę stwarza im Polska obecnie. Można odnieść wrażenie, że niektórzy liderzy próbują torpedować pomysły Polaków, czego dowodem mogą być ataki na pomysł (zrealizowany już) połączenia LOTOSU z ORLENEM, czy na budowę kanału żeglugowego w poprzek Mierzei Wiślanej (już istnieje). Co więcej, u niektórych liderów z Kaszub zauważa się ciągotki rozbiorowe – takie można odnieść wrażenie, bo granice zaboru już wyznaczyli – tak nam się wydaje…
Czy do autorów pomysłów, które napłynęły nad wybrzeże Pomorza Gdańskiego można mieć zaufanie? Oceńmy sami.
Fot. Kazimierz Netka.
Okazją do podsumowań stało się Forum Gospodarki Morskiej, 14 października 2022 roku w Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni. Mieliśmy przyjemność uczestniczyć w tym Forum, będącym podsumowaniem tego, co w ciągu stu lat zrobiono na bałtyckim wybrzeżu Pomorza Gdańskiego, na owym 140-kilometrowym pasie piachu, przerywanego bagnistymi ujściami rzek do morza.
Dzisiaj Polska jeszcze energiczniej niż w okresie międzywojennym wykorzystuje swój dostęp do Bałtyku. Już nie tylko na wspomnianej, liczącej 140 km wstędze piachu plażowego i bagnistych estuariów, ale na liczącym ponad pół tysiąca kilometrów wybrzeżu, od okolic Szczecina – Świnoujścia na zachodzie do Krynicy Morskiej – rejonu Piasków na wschodzie. To jednak nie wszystko. Polska śmiało wychodzi w morze, na swą wyłączną strefę ekonomiczną. Jako jedno z pierwszych państw w świecie, Polska opracowała sposób wykorzystania tej strefy, sporządzając „Plan zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich w skali 1 : 200 000”. Projekt planu powstał pod kierownictwem Urzędu Morskiego w Gdyni.
Fot. Kazimierz Netka.
100 lat temu zapadła sejmowa decyzja dotycząca budowy portu morskiego w Gdyni. Nieco ponad 100 lat temu zaczynała swe funkcjonowanie Stocznia Marynarki Wojennej RP, obecnie PGZ Stocznia Wojenna. Uroczyste akademie, wręczanie odznaczeń z okazji 100. rocznicy powstania Morskiego Portu Gdynia, mamy już za sobą, przynajmniej częściowo. Nastała pora na podsumowania, praktyczne oceny i urzeczywistnianie planów. Temu zagadnieniu poświęcono XXI Forum Gospodarki Morskiej, które 14 października 2022 roku zorganizowano w Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym, w Gdyni. Mieliśmy przyjemność uczestniczyć w tym wydarzeniu.
Podczas 21. Forum Gospodarki Morskiej (FGM) Gdynia 2022, naukowcy, przedsiębiorcy, eksperci z sektora morskiego, samorządowcy, ekonomiści, stoczniowcy, portowcy, marynarze, żołnierze omawiali wyzwania i szanse sektora gospodarki morskiej w nowym otoczeniu geopolitycznym. Uczestników obrad zaszczycili swą obecnością dyplomaci, m.in. ambasadorzy Malty i Danii w Polsce. Jednym z ważnych wydarzeń było skupienie wysiłków na koncentracji promocji gospodarki morskiej i podpisanie w tym celu porozumienia. W drodze konkursu filmowego, wyłoniono też nowe hasło promocyjne polskiej gospodarki morskiej. Mówiono o nowym etapie polskiego przemysłu okrętowego – stoczniowego, który inauguruje PGZ Stocznia Wojenna – liderka realizacji programu „Miecznik”.
Forum zainaugurował i prowadził obrady w pierwszej części FGM Sławomir T. Kalicki – Lider Forum Gospodarki Morskiej, Konsul Honorowy Republiki Malty w Polsce:
Fot. Kazimierz Netka.
Katarzyna Gruszecka-Spychała – wiceprezydent Gdyni, przekazując pozdrowienia od dr. Wojciecha Szczurka, prezydenta miasta, podkreśliła, że Gdynia to miasto, które powstało z morza i z marzeń:
Fot. Kazimierz Netka.
Powitani zostali uczestnicy, w tym dyplomaci, naukowcy, parlamentarzyści, samorządowcy.
Gość honorowy: pani dr Marisa Farrugia – ambasador Republiki Malty w Polsce, podkreśliła dużą rolę Gdyni w gospodarce morskiej. Mówiła też o znaczeniu Malty dla żeglugi międzynarodowej, ze względu na strategiczne położenie tego państwa na szlaku Kanał Sueski – Europa i reszta świata. Malta posiada też jeden z największych w świecie rejestr statków:
Fot. Kazimierz Netka.
Malta jest krajem typowo morskim, jednak długość jej linii brzegowej jest ponad 5 razy krótsza niż linia styku polskiego lądu z morzem – przypomniał Sławomir Kalicki.
Gość honorowy pan Ole Toft – ambasador Królestwa Danii w Polsce w swym wystąpieniu podkreślał potencjał polskiej gospodarki morskiej, Wielokrotnie nawiązywał do polskich planów offshore budowy morskich farm elektrowni wiatrowych. Przedstawił plany produkcji wodoru na morzu. Wspominał swe uczestnictwo w otwarciu Baltic Pipe – gazociągu z Morza Północnego, przez Danię do Polski:
Fot. Kazimierz Netka.
100-lecie powstania Portu Gdynia przedstawił Jacek Sadaj – Prezes Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A.:
Fot. Kazimierz Netka.
Pan prezes przypomniał wydarzenie z 23 września 1922 roku, gdy Sejm II Rzeczypospolitej zadecydował o budowie portu morskiego w Gdyni. Przedstawił najnowsze dokonania, m.in. budowę Publicznego Terminala Promowego w Gdyni, pogłębianie kanałów portowych, by największe statki wchodzące na Bałtyk mogły korzystać z Morskiego Portu Gdynia.
Fot. Kazimierz Netka.
Pan prezes wspomniał też o rozbudowie torów kolejowych w porcie, a także o modernizacji zbudowanej przed II wojną światową linii kolejowej nr 201 (węglowej): Nowa Wieś Wielka – Bydgoszcz – Kościerzyna – Gdynia, z pominięciem Wolnego Miasta Gdańska. Dalszy rozwój to m.in. Plany budowy w ramach PPP – partnerstwa publiczno – prywatnego nowego terminala na pirsie zewnętrznym, a także rozwój hubu wodorowego. 100 lat to dopiero początek – powiedział prezes Jacek Sadaj. Port wyznacza sobie następne, ambitne cele.
Dzisiaj jest nie tylko święto gospodarki morskiej, ale też Dzień Edukacji narodowej – przypomniał Piotr Borawski – wiceprezydent Gdańska:
Fot. Kazimierz Netka.
Zdaniem pana prezydenta Piotra Borawskiego, Dzień Nauczyciela powinien nam przypominać o konieczności kształcenia kadr dla gospodarki morskiej.
Leszek Bonna – wicemarszałek województwa pomorskiego podkreślił, że gospodarka morska została uwzględniona w inteligentnych specjalizacjach Pomorza, zwłaszcza w pierwszej:
Fot. Kazimierz Netka.
Samorząd województwa w offshore upatruje kolejny impuls dla rozwoju Pomorza – podkreślił pan marszałek. Powiedział też, że cieszy się, iż Międzynarodowe Targi Gdańskie mają być agorą, na której będą toczyć się dyskusje na temat przyszłości i rozwoju polskiej gospodarki morskiej.
To, jaką rolę mają odgrywać Międzynarodowe Targi Gdańskie (MTG), wyjaśniło się podczas podpisania listu intencyjnego dotyczącego współpracy przy organizacji wydarzeń o tematyce morskiej. Kiedyś, co dwa lata, w Gdańsku odbywały się targi Baltexpo, organizowane przez instytucję z Warszawy. MTG odkupiły prawa do prowadzania tej imprezy. Teraz, wspólnie, kilka podmiotów z wybrzeża, będzie dbać o prezentację polski morskiej podczas Baltexpo.
Fot. Kazimierz Netka.
Porozumienie w powyższej sprawie podpisali: Piotr Frankowski – prezes zarządu spółki Namiary; Katarzyna Gruszecka-Spychała – wiceprezydent Gdyni; Andrzej Bojanowski – prezes zarządu Międzynarodowych Targów Gdańskich; Piotr Borawski – wiceprezydent Gdańska; Paweł Orłowski – wiceprezes Międzynarodowych Targów Gdańskich; Leszek Bonna – wicemarszałek województwa pomorskiego.
– To dla mnie osobiście ogromnie ważne wydarzenie – powiedział, po podpisaniu porozumienia, Andrzej Bojanowski – prezes zarządu Międzynarodowych Targów Gdańskich. – Przypomniałem sobie czasy naszej mocnej konkurencji między Gdańskiem a Gdynią. Dzisiaj jestem przekonany, że następuje filozoficzna zmiana; ona postępowała od lat. Zaczęła się budować wspólnota. Ta wspólnota tworzy się jak zawsze trudno. Wymaga bardzo dużo. Efektem jest wspólne Baltexpo – przedsięwzięcie na miarę Pomorza, organizowane przez Forum Gospodarki Morskiej oraz AmberExpo MTG.
Fot. Kazimierz Netka.
Do tej pory Baltexpo było przygotowywane przez Zarząd Targów Warszawskich. W zeszłym roku, dzięki współpracy z naszymi właścicielami podjęliśmy decyzję o dokonaniu transakcji zakupu tego 40-letniego tytułu. To jest ogromna szansa, że będziemy tworzyli bardzo udane przedsięwzięcie dla Gdyni, Gdańska, Pomorza – powiedział prezes Andrzej Bojanowski.
Biznes morski, tak, jak każdy wymaga skutecznej promocji. Dlatego, zorganizowano konkurs filmowy na hasło promocyjne. Podczas Forum Gospodarki Morskiej, 14 października 2022 roku, uhonorowano zwycięzcę.
– Gdy Polska, odzyskując niepodległość uzyskała dostęp do morza, największymi żeglarzami i miłośnikami morza byli wcale nie ludzie mieszkający nad nim, chociaż to była ich codzienność, codzienne życie np. Kaszubów, rybaków – powiedział prezes Leszek Kopeć – prezes zarządu Pomorskiej Fundacji Filmowej w Gdyni przed ogłoszeniem wyników konkursu:
Fot. Kazimierz Netka.
– Największymi miłośnikami morza byli ludzie, którzy pochodzili z głębi lądu. Najwięksi żeglarze byli ze Lwowa. Mam wielu przyjaciół w Warszawie, Krakowie, którzy kupują mieszkania tylko dlatego, żeby parę tygodni pobyć tutaj w Sopocie, w Gdańsku czy w innych miejscowościach nadmorskich. Wszystko to sprowadza się do tego, żeby pokazać pewne emocje pozytywne; trzeba być może sięgnąć do tej historii, tego swoistego etosu.
Fot. Kazimierz Netka.
Film pokazuje wielką miłość szczurów lądowych – z całą sympatią – do morza – stwierdził prezes Leszek Kopeć, oznajmiając, że laureatem został, i otrzymuje pierwszą nagrodę, Rafał Kaczmarek z Poznania – za film pt. „Ciekawość”. Hasło promocyjne brzmi: „Ciekawość nie zna granic. Morze też”. Konkurs przeprowadzany jest w ramach Forum Gospodarki Morskiej. Organizowany jest przez Miasto Gdynia oraz Pomorską Fundację Filmową.
Na zdjęciu: Laureat, Rafał Kaczmarek. Fot. Kazimierz Netka.
Nagrodzenie autora z głębi kraju może świadczyć o tym, że młodzi ludzie mieszkający daleko od Bałtyku mają nieco inne spojrzenie na polskie szanse morskie.
Warto przy okazji przypomnieć, że najsłynniejsi polscy kapitanowe żeglugi wielkiej, zaraz po I wojnie światowej, też nie kształcili się nad morzem, np. na Kaszubach, ale w głębi lądu. „Szkoła Kapitanów” – Szkoła Morska – powstała w Tczewie, na Kociewiu, w 1920 roku. W 1930 roku została przeniesiona do Gdyni i obecnie jest Uniwersytetem Morskim.
Po konkursie odbyły się dwa wykłady, z dyskusją uczestników Forum Debaty prowadził Andrzej Popadiuk – dyrektor Centrum Morskiej Energetyki Wiatrowej, Uniwersytet Morski w Gdyni.
Wykład pt. „Globalna gospodarka perspektywy na lata 2022 – 2023” wygłosił Jacek Wiśniewski – były wieloletni, główny ekonomista Raiffeisen bank Polska:
Fot. Kazimierz Netka.
„Sytuacja geopolityczna – implikacje dla naszego regionu” – to tytuł wykładu Małgorzaty Bonikowskiej – Prezes Centrum Stosunków Międzynarodowych:
Fot. Kazimierz Netka.
Oto program paneli tematycznych oraz seminarium „Miecznik”, które zaplanowano do dyskusji na zakończenie 21. Forum Gospodarki Morskiej. Oto przewidziani w programie Forum prelegenci oraz tematy:
1. TECHNOLOGIE MORSKIE
Fot. Kazimierz Netka.
Lider: Adam Niklewski – ekspert ds. dekarbonizacji i szef floty w eskploatacji w DNV
„Nowe paliwa i pomiar śladu węglowego”
Alternatywne paliwa okrętowe – Status i perspektywy – DNV – Ekspert ds. dekarbonizacji i szef floty w eksploatacji, Adam Niklewski. Nowe technologie – Postęp i Infrastruktura; Pomiar śladu węglowego – czy jesteśmy gotowi? Perspektywa osi czasu i granice regulacyjne
Paneliści: Piotr Kabaciński – Wartsila; Dariusz Dziedziul – MAN; RadoslawSochanowski – Kongsberg; Michał Daczuk – Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.; Bogdan Ołdakowski – Prezes zarządu Actia Forum Sp. z o.o., Sekretarz Generalny Organizacji Portów Bałtyckich
2. LOGISTYKA MORSKA
Fot. Kazimierz Netka.
Lider: Marek Tarczyński – przewodniczący Rady Polskiej Izby Spedycji i Logistyki (PISIL), Prezes Zarządu Terramar Sp. z o.o. Moderator: Andrzej Grzelakowski.
„Nowe strategiczne wyzwania w obliczu globalnego turbulentnego otoczenia”
Wpływ kryzysu po pandemii na zakłócenie globalnego łańcucha dostaw. Czy re-shoring i inteligentna restrukturyzacja tradycyjnych łańcuchów dostaw są jedynym lekarstwem na stworzenie wydajnego globalnego środowiska logistycznego? Sankcje wojenne nałożone na Rosję i ich szkodliwy wpływ na porty morskie, OBOR i ruch lotniczy. Jak sobie z nimi radzić? Dominująca pozycja głównych morskich operatorów kontenerowych i jej szkodliwy wpływ na inne ogniwa logistycznego łańcucha dostaw: wygórowane i zawrotne stawki frachtowe przy pogarszającej się jakości usług. Czy przeciwdziałanie załadowców i spedytorów oraz regulatorów rynku może zmniejszyć silną siłę rynkową przewoźników kontenerowych?
Paneliści: Maciej Bąk – Wiceprezes Zarządu, Dyrektor ds. Finansów i Zarządzania Finansami, Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.; Maciej Brzozowski – Dyrektor Przedstawicielstwa Portu Hamburg w Polsce; Artur Dołotto – Prezes Zarządu Gebruder Weiss; Jan Jarmakowski – Prezes Zarządu Gdynia Container Terminal Sp. z o.o.; Krzysztof Laskowski – Wiceprezes Morskiej Agencji Gdynia Sp. z o.o.; Adam Żołnowski – Dyrektor Finansowy, Członek Zarządu – DCT Gdańsk Sp. z o.o.; Bohdan Kozaczuk, Zastępca Dyrektora Zarządu COSCO Shipping Lines
3. PORTY MORSKIE
Fot. Kazimierz Netka.
Lider: Piotr Pawłowski – Przewodniczący Rady Interesantów Portu Gdynia
„Strategie rozwoju polskich portów morskich”. „Wizja długoterminowego rozwoju Zarządów Portów: Gdańska, Gdyni, Szczecina i Świnoujścia”. „Potrzeby i oczekiwania partnerów biznesowych portów wobec polskiej infrastruktury portowej”
Paneliści: Jacek Sadaj – Prezes Zarządu – Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.; Łukasz Greinke – Prezes Zarządu – Zarząd Morskiego Portu Gdańsk S.A.; Krzysztof Urbaś – Prezes Zarządu – Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A.; Paweł Zastawny – Prezes Zarządu – SPEED Sp. z o.o.; Wojciech Szymulewicz – Prezes Zarządu – Bałtycki Terminal Kontenerowy Sp. z o.o.; Adam Turoń – Członek Zarządu – Viterra Polska Sp. z o.o.; Grzegorz Cisoń – Dyrektor ds. Logistyki – FAKRO Sp. z o.o.; Godwin Xerri – Managing Director, Combined Maritime Services Limited
4. ENERGIA ODNAWIALNA
Fot. Kazimierz Netka.
Lider: Tomasz Pelc – właściciel NEXUS Consultants
„Wpływ realizacji Europejskiej Strategii Offshore oraz Europejskiej Strategii Wodorowej na zmiany zachodzące w europejskiej oraz polskiej gospodarce.” Przemysł poszukujący rozwiązań związanych z zeroemisyjnościa będzie szukać dostępu do taniej energii ze źródeł odnawialnych oraz taniego „zielonego” wodoru. Jak to wpłynie na kierunki dostaw energii i wodoru? Jak wpłynie to na lokalizację nowych inwestycji? Czy trzeba będzie zredefiniować rolę portów morskich? Czy przed nami jest nowa rewolucja przemysłowa podobna do „wieku pary” w gospodarce w XIX wieku?
Paneliści: Małgosia Bartosik – Deputy CEO WindEurope; Grzegorz Pawelec – Dyrektor Hydrogen Europe; Stanisław Lamczyk – Senator RP; Jacek Bogusławski – Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego; Ain Laidoja – Managing Director Estonian Association of Hydrogen Technologies
5. PRZEMYSŁY JACHTOWE
Lider: Tomasz Chamera – Prezes Polskiego Związku Żeglarskiego, wiceprezydent World Sailing
„Strategie zrównoważonego rozwoju wśród wybranych organizacji związanych z branżą wodniacką”. Przykłady działań krajowych i międzynarodowych. Rodzimy przemysł jachtowy wobec globalnych wyzwań gospodarczych i geopolitycznych. Gdynia Sailing Days jako przykład kompleksowego podejścia łączącego obecne i przyszłe wyzwania związane z gospodarką morską.
Paneliści: Sebastian Nietupski – Prezes Strowarzyszenia POLBOAT; Aleksander Wicka – Kierownik działu marketingu, Zarząd Morskiego Portu Gdynia; Dariusz Lociński – Prezes PGE Baltica; Bogusław Witkowski – Wiceprezes Polskiego Związku Żeglarskiego, Prezes Pomorskiego Związku Żeglarskiego; Alexandra Rickham – World Sailing.
WYDARZENIE TOWARZYSZĄCE – SEMINARIUM „MIECZNIK”
Fot. Kazimierz Netka.
Lider prowadzący: Red. Artur Kiełbasiński – Redaktor Naczelny Dziennika Bałtyckiego:
Fot. Kazimierz Netka.
Miecznik jako źródło nowych inwestycji, transferu technologii i wiedzy oraz konkurencyjnych miejsc pracy w regionie.
– Podstawowe założenia programu Miecznik – Cezary Cierzan, Dyrektor Programu MIECZNIK, Polska Grupa Zbrojeniowa S.A.
– Planowane inwestycje i modernizacje w stoczniach biorących udział w programie: PGZ SW i Remontowa Shipbuilding – Andrzej Wojtkiewicz, Zastępca Dyrektora Programu MIECZNIK (PGZ SW sp. z o. o.) i Joanna Ryngwelska, Zastępca Dyrektora Programu MIECZNIK (Remontowa Shipbuilding S.A.).
– Przykłady transferu technologii i wiedzy od partnerów zagranicznych – Babcock International, Thales. Neil Bennett – Head of Ship Build and Integration, Marine and Technology, Babcock International; Magdalena Nizik Dyrektor Krajowy Polska i Kraje Bałtyckie – Thales.
Fot. Kazimierz Netka.
– Potrzeby rekrutacyjne programu – Przedstawiciele Konsorcjum MIECZNIK”
– „MIECZNIK” – łańcuch dostaw – Wojciech Nowodziński – Kierownik działu ds. Inżynierii i Projektowania, PGZ S.A., Biuro Zarządzania Programem MIECZNIK; oraz Maciej Fularczyk – Kierownik działu ds. Budowy i Integracji, PGZ S.A., Biuro Zarządzania Programem MIECZNIK.
Fot. Kazimierz Netka.
Program Miecznik to początek nowej ery w polskim przemyśle stoczniowym, choć pierwszy okręt ma być przekazany do eksploatacji dopiero w 2028 roku. Poszukiwani są pracownicy. PGZ Stocznia Wojenna w Gdyni przewiduje, że pracę w niej znajdzie dodatkowo nawet 1000 specjalistów, w czasie największego nasilenia budowy okrętów. Planowane są działania eksportowe.
Program Miecznik to ważne zwieńczenie 100-lecia Stoczni Wojennej – kontynuatorki działań Stoczni Marynarki Wojennej.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl