Fot. Kazimierz Netka.

Rząd przekaże województwu pomorskiemu ponad ćwierć miliarda złotych na polepszanie ochrony ludności (OL) oraz na wzmacnianie obrony cywilnej (OC)

To pierwsza transza finansowego wsparcia. Samorządy pragną też sfinansowania z budżetu państwa zatrudnienia specjalistów z zakresu OL i OC. O szczegółach poinformowano 17 lutego 2025 roku w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim, w trakcie spotkania władz województwa ze starostami.

Teraz zaledwie około 3 procent mieszkańców województwa pomorskiego zmieści się w budowlach ochronnych (dane z 2021 roku).

Na zdjęciu: pomieszczenie około 30 metrów pod ziemią w woj. lubuskim. Fot. Kazimierz Netka.

Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy, pojemność obiektów zbiorowej ochrony ma być planowana w taki sposób, aby zapewnić schronienie w budowlach ochronnych dla co najmniej 25%, a we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony dla co najmniej 50%, przewidywanej liczby ludności przebywającej w sytuacji zagrożenia na obszarze planowania w granicach administracyjnych miast, a na obszarze planowania poza granicami administracyjnymi miast w budowlach ochronnych co najmniej 15%, a we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony dla co najmniej 25%, przewidywanej liczby ludności przebywającej na obszarze w sytuacji zagrożenia (źródło: PROGRAM OCHRONY LUDNOŚCI I OBRONY CYWILNEJ NA LATA 2025-2026).

Co w związku z tymi wymaganiami zamierza województwo pomorskie zrobić? Ile dostanie pieniędzy?

Fot. Kazimierz Netka.

– Spotkaliśmy się dzisiaj ze starostwami województwa pomorskiego, aby przekazać informację związaną z programem ochrony ludności i obrony cywilnej – mówiła Beata Rutkiewicz – wojewoda pomorska. – Otrzymaliśmy informację z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o przyznanej puli środków finansowych na nasze województwo. Ta pula środków wynosi prawie 284 miliony złotych i zostanie podzielona w sposób następujący: 90 procent środków trafi do jednostek samorządu terytorialnego, natomiast 10 procent zostaje na poziomie wojewody, do rozdysponowania na poziomie wojewódzkim. Z tej kwoty, kora trafi do samorządów naszego województwa, ponad 38 milionów będzie dedykowana Państwowej Straży Pożarnej, natomiast samorządy na poziomie gminnym będą mogły również przeznaczać te środki na ochotnicze straże pożarne. To bardzo ważne, bo Ochotnicze Straże Pożarne i Państwowa Straż Pożarna są jednymi z podstawowych elementów ochrony ludności. Warto też w tym miejscu powiedzieć, że samorządy będą te środki musiały rozdysponować na trzy obszary. Te trzy obszary to są obiekty zbiorowej ochrony, zabezpieczenie logistyczne i zapewnienie ciągłości dostaw, wsparcie podmiotów w ramach HNS i edukacja oczywiście. Szkolenia – to też jest ważna działka, które mamy nadzieję będą prowadziły NGOsy, które w tym zakresie mają doświadczenie.

Z takich rzeczy ogólnych to warto również wspomnieć, że z tej puli wojewody, czyli z tych 10 procent spora część środków, bo 18 milionów złotych zostanie przeznaczona na szpitale, na oddziały ratunkowe w całym województwie; mamy ich 13 oraz na zespoły ratownictwa medycznego. Te środki też pójdą oczywiście poprzez organy które prowadzą szpitale, natomiast pójdzie to z oddzielnej puli na sprzęt mobilny, który został zaopiniowany, przez wojewódzkiego konsultanta medycyny ratunkowej.

– HNS ma być rozdzielony według pewnych wytycznych z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i z naszej Komendy Głównej – powiedział st. bryg. Jacek Niewęgłowski – komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku.

Fot. Kazimierz Netka.

– W tej chwili trwają ustalenia. Do wtorku będziemy wiedzieli na co tegoroczne środki przeznaczone dla Państwowej Straży Pożarnej będziemy wydawać i na co je spożytkujemy. Lokalnie na terenie naszego województwa staramy się tak, żeby przynajmniej po jednym egzemplarzu sprzętu czyli pojazdu ratowniczo – gaśniczego albo pojazdu specjalistycznego, po jednym egzemplarzu do każdej jednostki ratowniczo – gaśniczej trafiło w tym i w przyszłym roku. Czynimy wszystko, żeby to bezpieczeństwo na terenie całego województwa z tych środków poprawiać i podnosić poziom tego bezpieczeństwa.

– Bardzo często mieszkańcy, a właściwie włodarze pytają jaki jest wskaźnik per capita środków przyznawanych na jednego mieszkańca – dodała Beata Rutkiewicz – wojewoda pomorska. Średnia kwota, przypadająca na mieszkańca województwa pomorskiego to jest 91 złotych – jeżeli podzielimy środki z programu ochrony ludności, które idą w teren, na mieszkańców w naszym województwie, czyli około 2,3 mln mieszkańców, więc ta kwota jest bardzo wysoka i ona na pewno przełoży się w taki sposób rzeczywisty na nasze bezpieczeństwo w terenie.

Ważne jest też – dzisiaj samorządowcy otrzymali taką informację – że te środki musimy wydatkować do 31 grudnia 2025 roku. Czasu mamy niewiele. Kolejna pula, pewnie na podobnym poziomie, przyjdzie już w 2026 roku – powiedziała wojewoda Beata Rutkiewicz.

Wszystkie działania w programie ochrony ludności planujemy na wiele lat. To nie jest tak, że dzisiaj, już natychmiast, należy wykonać wszystkie zadania. Program pierwszy jest dwuletni, kolejny program ochrony ludności jest 4-letni to znaczy mamy 6 lat na przygotowanie między innymi schronów, czy też miejsc ukrycia czy schronienia, więc oczywistym jest, że w tym roku w tym obszarze będą prowadzone następujące działania: po pierwsze, w tej chwili są komisje złożone z powiatowych inspektorów nadzoru budowlanego i z powiatowych komendantów straży pożarnej, którzy na zlecenie samorządów, jednostek samorządu terytorialnego przeprowadzają kontrole obiektów, które gdzieś tam w systemach mamy zapisane, że takimi obiektami były. Mówię, że były, ponieważ przez wiele, wiele ostatnich lat nikt się tą działką nie zajmował. W tym roku mamy za zadanie sprawdzić i wiedzieć dokładnie jakie aspekty techniczne są do wykonania w latach następnych, więc jeżeli samorządy w tym roku zdecydują się na działania w tym zakresie, to raczej będzie to polegać na przygotowaniu dokumentacji projektowej na remonty, przebudowę czy też budowę nowych obiektów niż na fizyczną realizację zadań. Na tę fizyczną realizację przygotowujemy się na rok następny i na następne lata.

Trochę czym innym są przepisy związane z ochroną ludności, a czym innym przepisy związane z obronnością kraju. Jednak w dziedzinie obronności to są działania na czas wojny i przygotowania do tego czasu, ochrona ludności wiąże się nie tylko ze zdarzeniami wojennymi ale również z kryzysowymi.

Trwają w tej chwili dyskusje i prace nad uproszczeniem procedur, niemniej na razie będziemy zmierzać w kierunku uproszczenia procedur w zakresie tej działki obronnej.

Programy ochrony ludności przewidują również finansowanie stanowisk pracy związanych z wykonywaniem zadań i na tym obszarze samorządy mogą takie decyzje podjąć, natomiast należy pamiętać, że programy są roczne, więc samorząd tak musi planować, aby w latach następnych albo utrzymać takie stanowisko pracy – gdyby zamierzał przeznaczać te pieniądze z ochrony ludności na inne działania, albo posiłkować się innymi formami zatrudnienia jak umowa o dzieło czy umowa zlecenia., bo przecież dzisiaj musimy wykonać dużo specjalistycznej pracy związanej chociażby z przygotowaniem dokumentacji projektowej, z przeprowadzaniem przetargów czy też z organizowaniem całego programu ochrony ludności. Tutaj różne możliwości są dostępne.

– Oczywiście że wiemy, jak te pieniądze spożytkować – powiedział Marek Szczepański – starosta chojnicki, równocześnie przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Pomorskiego.

Fot. Kazimierz Netka.

– Mimo że mamy świadomość tego, że to co chcemy nie będzie szansy zrealizować w tym roku, bo mamy już połowę lipca, a wnioski należy złożyć już w przyszłym tygodniu do 25, więc te pomysły, które dotykają takich poważniejszych rzeczy jak infrastruktura, którą trzeba by zbudować czy zmodernizować – no w tym roku nie uda się tego zrobić, ale mamy pomysły. Przygotowujemy się do strategii ochrony ludności i obrony cywilnej. W tej strategii zawarliśmy już pewne elementy, które będziemy chcieli zakupić. To najczęściej będą zakupy inwestycyjne, a nie budowle i modernizacje obiektów, tak, że jesteśmy na to przygotowani.

Na przykład to będą agregaty prądotwórcze, które zawsze się przydają, to będą stacje uzdatniania wody mobilne, to będą samochody, które muszą ten agregat przywieźć w odpowiednie miejsce i stację mobilną uzdatniania wody również, ale to są też rzeczy takie codziennego użytku czyli na przykład system TUR – to jest system radiotelefonii wewnętrznej powiatu i będziemy potrzebowali dodatkowo doposażyć również gminy. To są takie tego rodzaju zakupy.

Jeśli chodzi o finansowanie zatrudn9enia specjalistów, to postulowaliśmy, natomiast nie ma odpowiedzi pozytywnej. Tak że na ten moment nie możemy finansować etatów z tych pieniędzy, jeżeli chodzi o zarządzanie kryzysowe. To zostaje nadal po naszej stronie – wyjaśnił Marek Szczepański – starosta chojnicki, przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Pomorskiego.

Oto informacja przedstawiona na stronie internetowej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego:

Pomorskie na 2025 rok otrzymało z budżetu państwa prawie 284 mln zł. 90 procent środków trafi do samorządów (z tej puli ponad 38 mln zł ma otrzymać straż pożarna), 10 procent pozostanie w gestii wojewody (ok. 18 mln zł przeznaczonych zostanie na 13 szpitalnych oddziałów ratunkowych oraz zespoły ratownictwa medycznego).

Dzięki programowi – Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej  – przyniesie konkretne efekty w regionach. A te to m.in. realizacja obiektów zbiorowej ochrony, zabezpieczenie logistyczne i zapewnianie ciągłości dostaw, a także edukacja i szkolenia.

Przypomnijmy, że w latach 2025–2026 na realizację programu w skali kraju rząd przeznaczył odpowiednio 16,7 mld zł i 17,2 mld zł. W przyszłości POLiOC opracowywane będą na okres czterech lat, z aktualizacją co dwa lata.

Wzmocnienie systemu

Program obejmuje sześć głównych obszarów tematycznych, które wzmacniają system ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce:

– obiekty zbiorowej ochrony, czyli budowle ochronne, miejsca doraźnego schronienia oraz centralna ewidencja takich obiektów

– zabezpieczenie logistyczne i zapewnienie ciągłości dostaw, w tym uzupełnienie zasobów oraz zapewnienie podstawowych usług w sytuacjach kryzysowych

– utrzymanie i rozwój podmiotów ochrony ludności, takich jak krajowy system ratowniczo-gaśniczy (KSRG), Państwowe Ratownictwo Medyczne, czy organizacje pozarządowe. W jego ramach przewidziano m.in. zakup sprzętu ratowniczego i logistycznego oraz realizację zadań z zakresu pomocy humanitarnej

– edukacja, szkolenia oraz zaplecze szkoleniowe, obejmujące działania edukacyjne, organizację szkoleń oraz badania i rozwój w dziedzinie ochrony ludności

– Bezpieczna Łączność Państwowa oraz systemy alarmowania, ostrzegania i powiadamiania o kluczowym znaczeniu w sytuacjach zagrożenia

– utworzenie Korpusu obrony cywilnej – personelu oraz krajowej rezerwy obrony cywilnej, a także oznakowanie podmiotów realizujących te zadania – napisano na stronie internetowej https://www.gov.pl/web/uw-pomorski/program-ochrony-ludnosci-i-obrony-cywilnej-spotkanie-z-samorzadowcami .

Kazimierz Netka

Proszę, czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl