Fot. Kazimierz Netka.
Podróż w przeszłość, spojrzenie w przyszłość
Fot. Kazimierz Netka.
Czy ochrona przyrody jest nam potrzebna? Jak z nią postępują najbogatsze państwa świata i jakie mają dokonania w tym zakresie? Co możemy zyskać nie wydając pieniędzy na podtrzymywanie natury, a co stracić? W każdym razie, w Polsce dbamy o swe otoczenie już cały wiek, ale dzieje ochrony przyrody, np. przez polskich królów liczą kilkaset lat.
Jak to było w ciągu minionego stulecia? O tym jest mowa w Sopocie, w Instytucie Oceanologii Polskiej Akademii Nauk, podczas dwudniowej konferencji poświęconej działalności Państwowej Rady Ochrony Przyrody.
Fot. Kazimierz Netka.
Korzystając z zaproszenia Wydziału Relacji z Mediami – Departament Edukacji i Komunikacji
Ministerstwa Klimatu i Środowiska, mieliśmy przyjemność uczestniczyć w pierwszej części tego jubileuszowego święta. Oto, co zanotowaliśmy i zobaczyliśmy.
Uczestnikami tego święta byli reprezentanci różnych stron kraju, w tym rządu, Generalnej i Regionalnych Dyrekcji Ochrony środowiska, Funduszy, Lasów Państwowych, Wód Polskich, świata nauki oczywiście – przecież to wydarzenie odbywa się w Instytucie Oceanologii Polskiej Akademii Nauk:
Fot. Kazimierz Netka.
Dlatego też przybyłych powitał prof. Jan Marcin Węsławski – dyrektor tego Instytutu PAN, znanego z badań mórz i oceanów oraz z dużej troski o zachowanie zalet tego środowiska nie tylko w Zatoce Puckiej – Gdańskiej, w Bałtyku, ale także w wodach arktycznych i antarktycznych.
Położony niedaleko plaży Instytut Oceanologii PAN znajduje się niewiele ponad poziom Zatoki Gdańskiej. Jeśli wskutek zmian klimatu woda w Bałtyku się podniesie, to może podtopić siedzibę IO PAN jak i cały dolny Sopot. Ten aspekt też jest w programie wykładów zaplanowanych w ramach konferencji „100-lecie Państwowej Rady Ochrony Przyrody – porozmawiajmy o wyzwaniach ochrony przyrody w Polsce.“.
Obrady potrwają jeszcze w piątek, 24 października 2025 roku.
W czwartek, 23 października, konferencję zainaugurowano zestawem tematów z cyklu: „Aktualne wyzwania ochrony przyrody w Polsce.“ Prof. Jan Marcin Węsławski – gospodarz miejsca, dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii nauk w Sopocie, powitał gości:
Następnie głos zabrał dr inż. Andrzej Kepel – przewodniczący Państwowej Rady Ochrony Przyrody (PROP). Pan prezes powiedział m.in., że to spotkanie jest podróżą w przeszłość, ale również w przyszłość.
Fot. Kazimierz Netka.
Polska ma bogate doświadczenia i międzynarodowe zasługi w ochronie przyrody. Mówił o tym, m.in. Mikołaj Dorożała – wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody:
Fot. Kazimierz Netka.
Pan minister przypomniał słowa prof. Władysława Szafera, że chronimy przyrodę nie dla jej samej ale dla człowieka. Nie powinniśmy umieszczać człowieka poza przyrodą – podkreślił pan wiceminister. Przypomniał też, że jeszcze 20 lat temu nie mówiło się tak dużo o zmianach klimatu. Zwrócił też uwagę, że na rzecz ochrony przyrody można dzisiaj wykorzystać rolnictwo, a także Tarczę Wschód (o tym też przewidziano punkt w programie obchodów 100-lecia PROP). Rolnicy, zagrożeni suszą, usiłują we własnym zakresie zatrzymywać wodę chociaż nie zawsze odbywa się to zgodnie z prawem. Wiele czynności podejmowanych jest w dobrym kierunku.
Tymczasem kwitnie dezinformacja. Rosja wydaje 4 miliardy dolarów na dezinformację w Europie.
Pan minister Mikołaj Dorożała zwrócił też uwagę na fakt, że około 60 procent z nas mieszka w miastach. To trzeba wziąć pod uwagę troszcząc się o lasy, zakładając zielone pierścienie wokół miast. Bez naukowych autorytetów jednak nie damy rady. Przygotowywany jest plan ochrony Puszczy Białowieskiej.
Pierwszą część konferencji prowadził prof. Maciej Nowicki – były minister, były prezes EkoFunduszu – organizacji, która w latach 90. ubiegłego wieku zamieniała polskie długi zagraniczne na inwestycje w Polsce, służące właśnie ochronie środowiska:
Fot. Kazimierz Netka.
Potrzebna jest edukacja i konsultacje – mówił prof. Maciej Nowicki – Jeśli to się uda, to będzie postęp.
O tym jaki jest system zarządzania ochroną przyrody w Polsce mówił dr Piotr Otawski – generalny dyrektor ochrony środowiska. w wykładzie zatytułowanym „Najważniejsze wyzwania ochrony przyrody najbliższych lat“. Jak go udoskonalić?
Pan dyrektor generalny powiedział m.in. że w tym celu wzmacniane są m.in korytarze ekologiczne, a odbywa się to przy wsparciu m.in. Lasów Państwowych, z Funduszu Leśnego. Przewidziane jest też uzyskanie wsparcia z programu Life.
W Polsce ochrona przyrody jest jednak daleka od tej, jaka istnieje w innych państwach Unii Europejskiej. Przede wszystkim chodzi o łączną wielkość obszarów objętych ochroną Nie ilość jednak takich obszarów ma znaczenie, ale to, jak chronimy. Konieczne jest zwiększenie elastyczności polskiego prawa.
Ochrona przyrody otrzymuje bardzo mało pieniędzy z budżetu państwa. Wsparcie pochodzi głównie z różnych funduszy. Przyroda stała się elementem rozgrywek; gry politycznej.
Fot. Kazimierz Netka.
Niska jest też wiedza Polaków na temat przyrody. Wykazały to badania Eurobarometru. Niemało młodzieży jest zdania, że ludzie żyli już w epoce dinozaurów (najprawdopodobniej pomylili dinozaury z mamutami – podpowiedział nam pan Jarosław Czarnecki – dyrektor RDLP w Szczecinku)
Fot. Kazimierz Netka.
Około godziny 12 konferencję opuścił wiceminister Mikołaj Dorożała, udając się na rozmowy z prezydentem RP w sprawie Dolnej Odry.
„Nie jesteśmy izolowaną wyspą – znaczenie Polski i Polaków w ochronie przyrody na Ziemi“ – to temat wykładu, który wygłosił dr inż. Andrzej Kepel, reprezentujący PTOP „Salamandra“, przewodniczący Państwowej Rady Ochrony Przyrody:
Fot. Kazimierz Netka.
Prof. Maciej Nowicki tak podsumował wykład: widać jak ogromnie dużo mamy do zrobienia, Polacy i rząd polski.
A co powinniśmy zrobić? Tego zagadnienia dotyczył wykład pt. „Puszcza Białowieska – historia ochrony i wyzwania na przyszłość“, wygłoszony przez Radosława Grzegorza Ślusarczyka – reprezentującego Pracownię na rzecz Wszystkich Istot oraz Państwową Rade Ochrony Przyrody:
Fot. Kazimierz Netka.
Pan profesor Maciej Nowicki, zapowiadając ten wykład, porównał Puszczę Białowieską do Wawelu. Do perły w koronie Rzeczypospolitej.
Oto nagrania wypowiedzi z inauguracji obchodów – konferencji „100-lecie Państwowej Rady Ochrony Przyrody“:
Źródło nagrania: Kazimierz Netka.
Program konferencji, na czwartek i piątek, 23 i 24 października 2025 roku:
100-LECIE PAŃSTWOWEJ RADY OCHRONY PRZYRODY
– porozmawiajmy o wyzwaniach ochrony przyrody w Polsce
Instytut Oceanologii PAN, ul. Powstańców Warszawy 55, Sopot, 23–24 października 2025 r.
Czwartek (23.10.2025)
Aktualne wyzwania ochrony przyrody w Polsce
Przywitanie, rozpoczęcie obrad – dr inż. Andrzej Kepel – przewodniczący PROP
Część I. Prowadzący – prof. dr hab. Maciej Nowicki.
Aktualne wyzwania ochrony przyrody w Polsce z perspektywy MKiŚ oraz oczekiwania wobec PROP – mgr Mikołaj Dorożała, Główny Konserwator Przyrody, MKiŚ
Fot. Kazimierz Netka.
Najważniejsze wyzwania ochrony przyrody najbliższych lat – perspektywa Generalnej i Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska – dr Piotr Otawski, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
Nie jesteśmy izolowaną wyspą – znaczenie Polski i Polaków w ochronie przyrody na Ziemi – dr inż. Andrzej Kepel, PTOP „Salamandra”, przewodniczący PROP
Fot. Kazimierz Netka.
Puszcza Białowieska – historia ochrony i wyzwania na przyszłość – mgr Radosław Grzegorz Ślusarczyk, Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, PROP
Fot. Kazimierz Netka.
Część II. Prowadzący – dr hab. Aleksander Rachwald, prof. IBL.
Ochrona przyrody a Tarcza Wschód – dr hab. Michał Żmihorski, prof. IBS PAN, Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży, PROP
Milcząca zgoda na niszczenie rzek nie ochroni nas przed powodzią – mgr inż. Jacek Engel, Fundacja Greenmind, PROP
Wyzwania systemowe w ochronie rzek w Polsce – dr Alicja Pawelec-Olesińska, WWF Polska, PROP
Rola parków narodowych w krajowym systemie ochrony przyrody – obecnie i w przyszłości – dr inż. Andrzej Raj, Karkonoski Park Narodowy, Polskie Parki Narodowe, PROP
Czy liczebność ptaków w Polsce spada? – dr hab. Przemysław Chylarecki, prof. MIZ PAN, Muzeum i Instytut Zoologii PAN, PROP
30 lat ochrony wilka w Polsce – problemy i korzyści – dr hab. Sabina Pierużek-Nowak, prof: UW, Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”, Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, wiceprzewodnicząca PROP, przewodnicząca Komisji ds. Ochrony Gatunków PROP.
Fot. Kazimierz Netka.
Piątek (24.10.2025)
Nature Restoration Law oraz Krajowa Strategia Adaptacji – działania w zakresie odbudowy mokradeł śródlądowych i środowiska morskiego w Polsce
Część III. Prowadząca – dr hab. Paulina Kramarz, prof. UJ.
Prace nad KPO ZP i KSA, jako odpowiedź na zmiany związane z kryzysem klimatycznym i kryzysem różnorodności biologicznej – mgr Piotr Kropiński – Zastępca Dyrektora Departamentu Ochrony Przyrody MKiŚ; mgr Szymon Tumielewicz – Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Odporności Klimatycznej MKiŚ
Wyzwania odbudowy zasobów przyrodniczych w Polsce w kontekście celów Unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 i NRL – mgr inż. Paweł Pawlaczyk, Klub Przyrodników, przewodniczący Komisji ds. Prawa Ochrony Przyrody PROP
Wyzwania ochrony i odbudowy torfowisk w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej i NRL – dr hab. Wiktor Kotowski, prof. UW, Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum Ochrony Mokradeł, Przewodniczący Komisji ds. Ochrony Ekosystemów PROP
Odtwarzanie siedlisk podmokłych w Lasach Państwowych – dr hab. Ewa Jabłońska, prof. UW, Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum Ochrony Mokradeł, wiceprzewodnicząca PROP
Część IV. Prowadząca – dr Iwona Pawliczka vel Pawlik.
Morze jako środowisko naturalne niepodlegające zarządzaniu – prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, IO PAN, PROP
Podniesienie poziomu morza w Polsce, uwarunkowania klimatyczne – prof. dr hab. Jacek Piskozub, IO PAN
Odtwarzanie siedlisk morskich w Polsce – dr hab. Lech Kotwicki, prof. IO PAN
Podsumowanie, zakończenie obrad – dr inż. Andrzej Kepel, przewodniczący PROP
Dostęp on-line do Konferencji: prop.gov.pl/100-lecie-prop. Wydarzenie organizowane jest w ramach projektu: „Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju”.
Kazimierz Netka
Proszę, czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl