Fot. Kazimierz Netka.
Ku coraz lepszemu życiu, od Zatoki Gdańskiej, Żuław i Powiśla-Pomezanii, po Bory Tucholskie, Krajnę, Ziemię Słupską, Pobrzeże Słowińskie, Półwysep Helski
1,8 miliarda euro – tyle wynosi pula funduszy unijnych do dyspozycji województwa pomorskiego na lata 2021 – 2027. Czy region zdoła zagospodarować tak pokaźną kwotę? Na co te pieniądze będą przeznaczone?
O tym mówiono 30 grudnia 2024 roku podczas konferencji w Sali Herbowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Tematyka spotkania dotyczyła m.in. „Postępów wdrażania programu Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027, planów na 2025 rok oraz podsumowania projektu pomocy technicznej na 2024 rok”.
Fot. Kazimierz Netka.
O osiągnięciach i planach województwa pomorskiego w wykorzystywaniu funduszy europejskich, od chwili wejścia Polski do UE, mówili m.in.: Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego; Marcin Skwierawski – wicemarszałek; Marcin Fuchs – dyrektor Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego; Jan Szymański – dyrektor Departamentu Programów Regionalnych; Adam Mikołajczyk – dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego; Justyna Durzyńska – dyrektor Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich; Katarzyna Sadalska, Katarzyna Szczuka i Mirosław Zucholl – zastępcy dyrektora departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego; Barbara Merchel-Czech – dyrektor Działu Promocji Agencji Rozwoju Pomorza; Martyna Sawicka – kierownik Referatu Informacji Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Fot. Kazimierz Netka.
Konferencję prowadził Michał Piotrowski – zastępca dyrektora ds. komunikacji społecznej w Departamencie Kancelaria Marszałka Województwa Pomorskiego, rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Zgromadzonych powitał Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego.
Jak poinformował marszałek Mieczysław Struk, największe departamenty, zajmujące się w Pomorskiem wykorzystywaniem funduszy europejskich, to Departament Europejskiego Funduszu Społecznego, zatrudniający około 150 osób. Drugi to Departament Programów Regionalnych, w którym pracuje około 110 osób. Natomiast Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich odpowiada także za nowy instrument, który jest przez Urząd Marszałkowski realizowany, Zdecydowaliśmy się na instrument tak zwany RLKS – Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność, skupiający lokalne grupy działania, lokalne grupy rybackie wokół najważniejszych przedsięwzięć.
– Chciałbym, żebyście państwo ten kompetentny zespół poznali, przynajmniej z dwóch powodów. Pierwszy jest taki, że opinii publicznej należy się informacja jak są wydatkowane środki europejskie w województwie pomorskim, przynajmniej te, na które mamy bezpośredni wpływ – powiedział Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego.
Jak wiadomo, urzędy marszałkowskie mogą korzystać m.in. z unijnych funduszy i programów zarządzanych w Brukseli, zarządzanych na szczeblu krajów, ale też mają pule pieniędzy do własnej dyspozycji, które rozdzielają w ramach regionalnych programów operacyjnych jako dotacje albo według reguł instrumentów zwrotnych, czyli m.in. pożyczek.
– Nie mamy takiego bezpośredniego wpływu, jak państwo wiedzą, na poziom i tempo wydatków z Krajowego Planu Odbudowy, o czym jest najczęściej mowa – poinformował Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego.
Choć oczywiście samorząd województwa, ale także jednostki podlegające zarządowi województwa, składają wnioski w momencie ogłoszenia konkursów. Gdy się pojawia procedura konkursowa, my rozważamy jak jesteśmy przygotowani do tego, żeby sięgnąć po takie pieniądze. Przykład pierwszy z brzegu: pierwszy konkurs, który był przeznaczony dla transportu. Złożyliśmy wniosek i ten wniosek, jak się okazało, został oceniony jako jeden z najlepiej napisanych najlepiej uzasadnionych wniosków na zakup 10 pojazdów szynowych i dla tych 10 pojazdów szynowych dostaliśmy dotację w wysokości 250 milionów złotych, o czym informowaliśmy opinię publiczną
Potem został rozpisany kolejny konkurs, dotyczący autobusów. Zdecydowaliśmy się na zakup 15 autobusów zeroemisyjnych, łącznie z urządzeniami umożliwiającymi naładowanie baterii i one będą obsługiwać węzły transportowe, czyli do węzłów transportowych mają dojeżdżać autobusy zeroemisyjne. Takich autobusów będziemy mieć w ciągu najbliższych kilku lat, piętnaście.
Czekamy także na rozstrzygnięcia dotyczące obszarów służby zdrowia, z KPO. I tam na szpitale takie jak choćby zarządzane przez spółkę Copernicus, Szpital Wojewódzki w Słupsku, a także Gdyńskie Centrum Onkologii czyli Szpitale Pomorskie, Szpital w Kościerzynie – również złożyły konkretne wnioski. Mamy zamiar w tych szpitalach uzupełnić wyposażenie w urządzenia najwyższej jakości – głównie chodzi tutaj o komputery chirurgiczne i część diagnostyczną. Ale to jest z KPO – nie odpowiadamy za tę część zarządzania środkami europejskimi.
O PROWie – Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich można by pewnie więcej powiedzieć, dlatego, że pani Justyna Durzyńska ma też wiedzę na temat wydatków, które maja miejsce, a są realizowane za pośrednictwem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jakimi są wydatki rybackie.
Szanowni państwo, drugi powód, który nas motywuje do tego dzisiejszego spotkania i zaprezentowania państwu całego systemu wdrażania, implementacji środków europejskich w województwie pomorskim, wynika przede wszystkim z opóźnienia w wykorzystywaniu funduszy europejskich. Opóźnienie Polski, nie tylko Pomorza, to jest co najmniej dwa lata. Dwa lata później środki europejskie w Polsce są wdrażane. Środki europejskie to nie tylko KPO (Krajowy Plan Odbudowy – Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) to plan, który wzmocni polską gospodarkę oraz sprawi, że będzie ona łatwiej znosić różne kryzysy. Składa się z 57 inwestycji i 54 reform. Źródło: https://www.kpo.gov.pl/strony/o-kpo/o-kpo/informacje/ ), który też jest oczywiście mocno opóźniony. Ja nie usiadłem z państwem, żeby narzekać na to, że poprzednia władza zrobiła to, a czegoś tam nie zrobiła. Fakt jest taki, że ponad dwa lata później wystartowaliśmy z Funduszami Europejskimi dla Pomorza i to nie było uzależnione wprost od nas, były inne przyczyny, także te, które leżały po stronie Unii Europejskiej – powiedział marszałek Mieczysław Struk.
Oczywiście martwimy się o realizację wszystkich programów, z których Polska korzysta, ponieważ nie chcielibyśmy i ja również nie chciałbym, żeby jakiekolwiek euro zostało zwrócone do Komisji Europejskiej. Mam nadzieję, że tak nie będzie, bo od początku – od 2004 roku, kiedy staliśmy się członkami Unii Europejskiej, nigdy nie zwracaliśmy ani jednego euro do Unii Europejskiej. Zawsze potrafiliśmy je wykorzystać, nawet wtedy, kiedy wielu beneficjentów – niestety, tak jest – nie zależy to tylko od strony zarządzającej czyli w tym przypadku od Urzędu Marszałkowskiego – wielu beneficjentów po prostu musi zwracać pieniądze, popełnia błędy w trakcie różnych procedur. Za to monitorowanie ewaluacji, procesów odpowiadają właśnie urzędnicy siedzący też przed państwem i wtedy, kiedy projekt jest kontrolowany okazują się błędy poczynione, na przykład w zamówieniach publicznych, są obliczane korekty, permanentny spływ środków finansowych w jedną, i w drugą stronę, ale ostatecznie, jeśli zostaje coś w jakimś bilansie, jakieś kwoty, staramy się, żeby te pieniądze trafiły do naszych funduszy i były w takich przypadkach wykorzystywane, jako środki zwrotne i były pożyczkami dedykowanymi na cele rozwojowe.
Fot. Kazimierz Netka.
Mam nadzieję, że mimo tych dwóch lat strat, chcemy dzisiaj przed państwem udowodnić, przekazać opinii publicznej, że sobie poradzimy z wydatkowaniem środków europejskich. Przypomnę, że około 1 miliarda 800 milionów euro zostało przeznaczonych dla województwa pomorskiego no i pokażemy na jakim jesteśmy etapie. Ja wiem, że nie lubicie żadnych prezentacji, ale niektóre tabele bedą naprawdę interesujące. Chciałbym, żebyście na nie zwrócili uwagę, kiedy będziemy chcieli państwu pokazać, gdzie się znajdujemy, ile ogłosiliśmy konkursów, bo ogólnie mogę powiedzieć, że instytucja zarządzająca, jaką jest Urząd Marszałkowski, ogłosiliśmy 63 nabory, w których 39 zostało już rozstrzygniętych. Systematycznie będziecie państwo informowani na przykład jeszcze w II połowie stycznia o kolejnych dużych rozstrzygnięciach, które będą miały miejsce, w zasadzie rozstrzygniecie już miało miejsce, ale będą podpisywane umowy z beneficjentami, na przykład w obszarze kultury i dziedzictwa kulturowego – na koniec stycznia będziemy podpisywać te umowy. Tam jest kilka interesujących obiektów, w tym całkiem dobre ocenionych kilka gdańskich tematów. Jeden był dla mnie szczególnie interesujący: kościół pomenonicki, położony nieopodal stąd. To zrobiło na mnie osobiście wrażenie, że taki projekt się pojawił i potrafił się przebić pośród wielu innych projektów, ale to będzie pod koniec stycznia.
Chciałbym, żebyście również państwo wiedzieli, że beneficjenci nie tylko samorządy odpowiadają na zaproszenie składania projektów konkursowych, bo w tych 63. naborach beneficjenci złożyli łącznie 1116 wniosków o finansowanie, z których samorząd województwa wyłonił i skierował do realizacji 462 projekty.
Dotychczas zawarliśmy 327 umów na kwotę łączną ponad 2 miliardy 400 milionów złotych, co stanowi 32 procent dostępnej alokacji. Mimo strat tych ponad 2 lat możemy powiedzieć, że sprawnie – a dlaczego sprawnie to też przedstawimy – to jest specyfika wyboru projektów, które projekty w pierwszej kolejności wybieramy, są bardzo skomplikowane zasady uzyskiwania środków finansowych. To nie jest tak, że możemy sobie wszystkie pieniądze unijne wydać w ostatnich dwóch latach tylko musimy w ściśle określonym czasie jakiś konkretną sumę procentową w tej strukturze wydatków zagregować i tak też się dzieje.
Dzisiaj możemy powiedzieć, że zagrożenia nie ma jeśli mówimy po roku wdrażania Funduszy Europejskich dla Pomorza 2021 – 2027 – mówimy o 32 procentach dostępnej alokacji, która została już zawarta w umowach. A jak te umowy będą realizowane, to już zależy od oczywiście beneficjentów, także od ważnego beneficjenta, jakim jest samorząd województwa, bo przypomnę, że pociągi też kupujemy z tego właśnie źródła albo realizujemy drogę wojewódzką przykładowo, 221 z Gdańska do Kościerzyny, to tempo wydatkowania środków finansowych i realizacji tej inwestycji będzie w istocie wpływać na poziom wydatków.
Fot. Kazimierz Netka.
Kiedy mówimy o Funduszach Europejskich dla Pomorza, mówimy o blisko 8 miliardach złotych – usłyszeli zgromadzeni na konferencji. Podzielone są one na dwie „koperty“: Europejskiego Funduszu Społecznego Plus i większą część FEP, która jest finansowana przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. O szczegółach mówili m.in. Marcin Fuchs – dyrektor Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego i Jan Szymański – dyrektor Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
!Stan wdrażania FEP 2021-2027_Plany na 2025_20241223_ost
Źródło prezentacji: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.
– Przed nami są wielkie wyzwania ale też mamy sukcesy, dlatego, że ponad 30 procent projektów mamy już w alokacji, w umowach i prawie 10 procent zatwierdziliśmy wydatków. To jest istotne z punktu widzenia tego elementu, o którym wspomniał pan marszałek. Musimy środki wydawać zgodnie z prawem i poświadczyć tę zgodność do Brukseli. Poprzez to Bruksela nam zwraca środki do kraju. To pokazują te grafy, wykresy. Jeśli chodzi o formułę tego, w jaki sposób wdrażamy program, to mamy formułę konkursową tak zwaną konkurencyjną oraz niekonkurencyjną. Z konkurencyjnych ogłosiliśmy już 7 konkursów. Pod niekonkurencyjnymi kryją się projekty istotne z punktu widzenia całego regionu, gdzie nie ma za bardzo sensu robić konkursów, a wynikają one z dokumentów strategicznych – ze Strategii rozwoju województwa. I takim dokumentem jest na przykład zakup taboru, o którym wspomniał pan marszałek, czyli 23 pociągi akurat z programu FEP i to jest jeden projekt. Te pociągi zaczną jeździć w najbliższych latach, a już dwa jeżdżą po województwie, po infrastrukturze, która miedzy innymi także z funduszy unijnych została zrealizowana, czy jest realizowana, a myślę tutaj o liniach 405 – Szczecinek – Słupsk – Ustka; linia Malbork przez Kwidzyn do Grudziądza potem dalej do Torunia. Ten tabor będzie też obsługiwał właśnie te linie, które zmodernizowaliśmy. Za niekonkurencyjnymi projektami, czyli wynikającymi ze sposobów wdrażania programów, nie tylko dotacji ale także instrumentów finansowych w formie pożyczek, wejść kapitałowych. Tutaj dyrektor Adam Mikołajczyk za nie odpowiada i to są także wybrane w sposób taki transparentny poprzez przetarg. Pośrednicy, którzy będą przyznawać pożyczki na transformację energetyczną na przykład przedsiębiorstwom, efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii. Ale też w niekonkurencyjnych, to warto mieć na uwadze. Pojawiają się projekty, indywidualne projekty, które wynikają ze strategii zintegrowanych inwestycji terytorialnych (ZIT). Mamy ich 9, w tym okresie 2021 – 2027. Sa to oprócz Obszaru Metropolitalnego, w którym konkurujemy, to są strategie od zachodu: Słupsk, Ustka, Bytów, Chojnice, Człuchów, Starogard, Kościerzyna. Na wschodzie na Powiślu: Kwidzyn, Malbork, Sztum – i to jest inna formuła, taka może bardziej wymagająca czasu, formuła partnerstwa, czyli samorządy z obszaru funkcjonalnego muszą się dogadać, jakie projekty z zakresu na przykład efektywności energetycznej, mobilności, czy na przykład z obszaru wsparcia zdrowia, będą realizowane, czyli tam nie ma jakichś konkursów, jakie organizuje Urząd Marszałkowski, ale partnerzy dogadują się na przykład jakie budynki publiczne wymagają termomodernizacji.
Z tych siedmiu, cztery już, tak jak pan marszałek wspomniał, rozstrzygnęliśmy, to m.in.: wsparcie dla szkolnictwa zawodowego; dla przedszkoli czy dla kultury, gdzie w styczniu podpiszemy umowy.
Fot. Kazimierz Netka.
W funduszu, który wspiera infrastrukturę, złożono 173 wnioski na ponad 2 miliardy złotych. Zarząd województwa wybrał do finansowania 79 wniosków na 1 672 000 złotych i podpisaliśmy już umowy na 1,5 miliarda złotych, co jest prawie 30 procent całego funduszu. Prawie 550 milionów złotych akurat z tego infrastrukturalnego funduszu poświadczyliśmy, czyli certyfikowaliśmy do Brukseli i te środki oddaje Polsce – budżetowi państwa członkowskiego właśnie Komisja Europejska. W tym infrastrukturalnym Funduszu Rozwoju Regionalnego dominującym elementem są samorządy: ponad 75 procent, mamy też kilka spółek czy Skarb Państwa: Bank Gospodarstwa Krajowego jest jednym z menedżerów funduszu zwrotnego.
– Europejski Fundusz Społeczny to druga część programu, o którym mówimy, to 43 procent zakontraktowanych środków. Udało się to osiągnąć w 31 naborach, z których 25 zostało już rozstrzygniętych. My także pracujemy w formule konkursowej czy niekonkurencyjnej. W EFS jest o wiele więcej, o wiele drobniejszych, mniejszych problemów, projektów co absolutnie nie oznacza, że one są mniej ważne, bo tego taboru, który jest zakupywany z infrastruktury, która powstaje, korzystają później wszyscy mieszkańcy województwa pomorskiego, a gros z nich korzysta ze wsparcia w ramach naszych, miękkich projektów.
W tym co do tej pory działo się w Departamencie, to 943 złożone wnioski w konkursach, 383 ocenione pozytywnie i wybrane przez zarząd do dofinansowania. Do tej pory udało nam się podpisać 291 umów na ponad 920 000 złotych. Zatwierdzone wydatki – to też specyfika EFS – wydatki EFS idą wolniej, te projekty muszą się rozpędzić, znaleźć uczestników, żeby zatwierdzać wydatki, a udało się już zatwierdzić 82 miliony złotych. Korzystają nie tylko jednostki samorządu terytorialnego (jst), chociaż tak, jak w przypadku EFRR blisko 75 procent do tej pory beneficjentów to jst, ale widzimy także organizacje pozarządowe czy przedsiębiorców, którzy chcą skorzystać z programu.
Za każdym razem, kiedy ogłaszamy konkurs w tym czy w EFRR jest możliwość spotkania się z nami, wzięcia udziału w dedykowanych spotkaniach tematycznych. Odpowiadamy na wszelkie pytania ze strony zainteresowanych wnioskodawców i zachęcamy bardzo mocno do kontaktów, bo to co powiedział pan marszałek, to zależy nam na jakości projektów. Po wybraniu taki projekt jest realizowany i najlepiej na początku najlepiej odpowiedzieć sobie na pytanie, co chcielibyśmy robić i jak to będziemy robić, a później realizować go bez spotkań z naszymi kontrolami i wyciąganiu wielkich konsekwencji, ale jeśli widzimy gdzieś, że projekty mają problemy, to staramy się z nimi pracować.
Fot. Kazimierz Netka.
– Konsekwentna realizacja Strategii rozwoju województwa od wielu lat, właściwie powoduje to, że realizujemy projekty – wspomniane pociągi – to są projekty o znaczeniu strategicznym. One tak się nazywają też z punktu widzenia Komisji Europejskiej. To jest istotne to, że jesteśmy 20 lat członkami Unii. Trochę się przyzwyczailiśmy do tego, że infrastruktura się na naszych oczach zmienia, rozwija się, jest bardzo rozwinięta. Często zapominamy, że jednym z dominujących źródeł finansowania tej infrastruktury, którą widzimy dookoła, jest Unia Europejska, jest polityka spójności i Komisja chce widzieć te projekty, promować to, żebyśmy nie zapomnieli, że dominującym donatorem jest Komisja Europejska. Warto dodać, że jest to typ projektu, który realizuje transformację energetyczną i reaguje na negatywne skutki zmian klimatycznych, czyli to jest kawałek realizacji także zielonego ładu, czyli tej polityki unijnej, która ma nas delikatnie przeprowadzić na transport zbiorowy, na rezygnację z indywidualnych środków transportu; ogranicza dofinansowanie infrastruktury służącej indywidualnemu transportowi czyli jeździe samochodami. Chociaż mamy projekt modernizacji drogi, która wiąże się z Transeuropejską Siecią. To będzie odcinek cały od Kowal, Jankowa do Kościerzyny. W najbliższych kilku latach, ta modernizacja, ten remont drogi numer 221 będzie się odbywał i to jest prawie miliardowy projekt, za który jest odpowiedzialny zarząd województwa i na dwa odcinki juz mamy dofinansowanie, czyli od Nowej Karczmy do Kościerzyny – już Zarząd uchwałą taką decyzję podjął. To jest 12 km samej drogi oraz ponad 6 kilometrów ścieżek rowerowych. Kolejny odcinek to od Przywidza do Nowej Karczmy. Następny: od Kolbud do Przywidza jest w tej chwili procedowany, w trakcie oceny. Będziemy szukać środków, by zrealizować od początku, od samego Jankowa do Kolbud. Wielki projekt infrastrukturalny, który łączy drogą wojewódzką Kaszuby z siecią transeuropejską TENT.
Konsekwentnie w kolejnej perspektywie budżetu unijnego to jest inwestowanie w sieć szkół zawodowych, Wszystkie organy prowadzące szkoły zawodowe od kilku lat, od 2 lat prowadziliśmy dialog ze starostami głównie w jaki sposób dofinansować, poprzez wyposażanie laboratoriów, czy poprzez remonty tych laboratoriów, sal dydaktycznych na potrzeby kształcenia sieci szkół zawodowych i tutaj konsekwentnie zarząd od wielu lat inwestuje w tę część edukacji. Myślę, że sukcesami. W połączeniu mamy i część infrastrukturalną i część z Europejskiego Funduszu Społecznego, gdzie dofinansowane jest wsparcie dla uczniów czy dla nauczycieli. To jest także jeden z projektów strategicznych, który jest widoczny dla Komisji Europejskiej, który się KE podoba, że konsekwentnie, finansujemy przyszłych pracowników, także dla nowych zawodów, które są potrzebne dla nowej gospodarki, obsługującej odnawialne źródła energii czy logistykę w naszym regionie i wiele innych.
Fot. Kazimierz Netka.
Tutaj warto wspomnieć, że strategicznymi projektami są także kontynuacje tego, co zarząd województwa od początku wejścia do Unii w co inwestuje, czyli wsparcie eksportu pomorskich przedsiębiorców – Pomorski Broker Eksportowy 2030, także Invest in Pomerania czyli wsparcie inwestorów zewnętrznych i wewnętrznych także w perspektywie 2030 oraz wsparcie usług informacyjnych i doradczych specjalistycznych dla przedsiębiorców i to wsparcie uruchomimy na początku I kwartału przyszłego roku. Tak że te projekty strategiczne będziemy kontynuować.
– Dla nas bardzo ważny 2023 i 2024 rok był między innymi z decyzją o mocnym wspieraniu edukacji w województwie pomorskim. To szereg projektów o znaczeniu strategicznym; też projektów wybranych w trybie konkurencyjnym. Na szczególną uwagę zasługuje nowy obszar który wsparliśmy w województwie, czyli edukacja włączająca i wsparcie młodych osób z różnego rodzaju potrzebami, na których często w szkołach nie było środków – tak aby te dzieci mogły kontynuować naukę i rozwijać swoje talenty w szkołach w województwie pomorskim, ale także kontynuujemy wsparcie stypendialne dla zdolnych uczniów z Pomorza, o czym mówił dyrektor Szymański przed chwilą.
Nasz znak firmowy, jeżeli chodzi o kontakty z Unią Europejska, czyli projekty zintegrowane, a tutaj taki flagowy to rozwój szkół zawodowych w województwie pomorskim, gdzie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego blisko 156 milionów złotych otrzymały 24 projekty, ponad 22 000 uczniów objętych wsparciem, 1000 nauczycieli – to jest ten znak widoczny obecności Unii Europejskiej w szkołach branżowych i tego, że województwo stawia na edukację.
Fot. Kazimierz Netka.
W naszych projektach o znaczeniu strategicznym chcemy także zapewniać systemowe wsparcie na rzecz włączenia społecznego i taki projekt własny dla podmiotów zajmujących się tym tematem realizować będzie między innymi jeden z naszych departamentów: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej. To jest projekt dotyczący Pomorskiej Mocy Wiedzy. Jeżeli państwo są zainteresowani projektami o znaczeniu strategicznym, które realizujemy w województwie, to z chęcią na ten temat będę mógł powiedzieć.
To wszystko uzupełniają konkursy, które realizowaliśmy. Miedzy innymi powstaną nowe miejsca w przedszkolach czy też rozpoczniemy usługi społeczne w poszczególnych gminach województwa.
– Kończący się obecnie rok to jest podsumowanie również 20 lat Pomorza w Unii Europejskiej – przypomniała Martyna Sawicka – kierownik Referatu Informacji Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego:
Fot. Kazimierz Netka.
– Podczas tych 20 lat zrealizowaliśmy ponad 40 000 projektów na kwotę ponad 60 miliardów złotych. O tych wszystkich projektach możecie się państwo dowiedzieć od 20 lat z naszych stron internetowych, z naszych mediów społecznościowych, z Facebooka, Instagrama, LinkIdn. Wysyłamy też newsletter z bieżącymi informacjami, ale przede wszystkim można śledzić informacje na temat projektów o stanie wdrażania naszych programów przede wszystkim podczas naszych kampanii informacyjnych. Słyszą nas państwo w radiu, widzą w mediach społecznościowych, jesteśmy obecni również w terenie, podczas spotkań informacyjnych; w prasie. Tak że serdecznie zachęcam żeby być na bieżąco w ramach wszystkich informacji dotyczących naszych projektów, przede wszystkim śledzić nasze strony i media społecznościowe.
Część z państwa otrzymała Raport z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 – 2020. To jest również materiał, dzięki któremu się z państwem komunikujemy, pokazujemy sukcesywnie w odstępach miesięcznych, półmiesięcznych stan realizacji programu i również taki materiał będziemy przygotowywać jeżeli chodzi o program Fundusze Europejskie dla Pomorza.
Dla przypomnienia, oprócz zarządu województwa Urzędu Marszałkowskiego, który jest instytucją zarządzającą dla poprzedniego programu, o którym Martyna wspomniała i państwo otrzymaliście raport, to warto wiedzieć, że jeszcze kończymy wydawanie środków z budżetu 2014 – 2020. Takim przykładem projektu finansowanego ze starego budżetu, gdzie to ostatnie euro musimy wydać – poświadczyć do Brukseli – jest projekt SKM: dwa przystanki: Gdynia Stocznia i Gdańsk Stocznia, które są w trakcie realizacji. Warto wiedzieć, że z jednej strony stary budżet jeszcze się zamyka. Ten obecny to jest FEP, a już się zaczyna dyskusja o tym co się będzie działo po 2028 roku – na temat polityki spójności, roli regionów i tak dalej.
Fot. Kazimierz Netka.
Przed nam jest jeszcze wielkie wyzwanie i dlatego też oprócz nas, zarządu województwa, w całym systemie są jeszcze trzy instytucje: Wojewódzki Urząd Pracy – jako instytucja pośrednicząca, jest Agencja Rozwoju Pomorza, która będzie nam pomagać wdrażać część dla przedsiębiorców i tutaj mamy zaplanowane na I kwartał 2025 roku konkursy dla wsparcia badań i rozwoju oraz wdrożeń dla pomorskich firm. O tych trzech projektach strategicznych wspominałem, ale też na początku roku będziemy dalej kontynuować nabory pozakonkursowe, czyli oceniać i podpisywać umowy z projektami, które wynikają ze strategii ZIT-owskich, czyli na pewno modernizacje w ZIT metropolitalnym – to jest trzecia nasza instytucja pośrednicząca, czyli: WUP. ARP i OMGGS. Także z ZITami poza metropolią. Tutaj dyrektor Durzyńska uruchomi wsparcie dla odnawialnych źródeł energii w ramach tego instrumentu, który nazywa się RLKS – Rozwój Lokalny zarządzany przez społeczności oddolne – wdrażanie funduszy poprzez lokalne strategie. Także mamy już ogłoszony konkurs – będziemy w marcu zbierać projekty adaptacji do zmian klimatu: retencja, tak zwana błękitna zielona infrastruktura czy na przykład ogrody deszczowe, zieleń w miastach i w miejscowościach pozamiejskich, gospodarka wodna, oczyszczalnie ścieków, wodociągi. Planujemy bioróżnorodność w przyszłym roku, mobilność miejską poza metropolią i poza ZITami; mobilność miejską w ZITach, także infrastruktura społeczna; z punktu widzenia infrastruktury to są na przykład mieszkania wspomagane, opieka wytchnieniowa.
Kończąc tę część przyszłości: Wszystkie informacje na bieżąco pokazujemy w harmonogramie, który jest uaktualniany ze strony Europejskiego Funduszu Społecznego.
To co najważniejsze w przyszłym roku, to kontynuacja kształcenia ustawicznego, poprawa sytuacji kobiet na rynku pracy, edukacja przedszkolna ale też taki projekt niekonkurencyjny, który moim zdaniem jest bardzo ważny, bo to działania dotyczące lepszej przyszłości, wsparcia pomorskiej psychiatrii – to jest wyzwaniem, z którym wszyscy się mierzymy. Samorząd województwa uznając to za obszar kluczowy też tego typu działania postanowił wspierać.
Fot. Kazimierz Netka.
Korzystamy ze środków pomocy technicznej, organizując spotkania, seminaria. W minionym roku takich spotkań zorganizowaliśmy kilkanaście, Uczestniczyło w nich 1,5 tysiąca osób, które mówiły jak wykorzystać fundusze europejskie, jak dobrze złożyć projekt, jak nie popełniać błędów. Mówimy także o tym jak wyglądają nowe zasady i polityki horyzontalne Unii Europejskiej. Nasz zespół do spraw polityk horyzontalnych także prowadzi spotkania, szkolenia. Jeżeli mają państwo pytania, czy do nas, czy do instytucji pośredniczących – dzisiaj są ich przedstawiciele. Jesteśmy do państwa dyspozycji – zachęcali dyrektorzy Marcin Fuchs i Jan Szymański.
Fot. Kazimierz Netka.
– Sukces województwa pomorskiego jest w dużej mierze związany ze stałością odpowiedzialności zatrudnienia osób – dodał marszałek Mieczysław Struk. Kiedyś to byli bardzo młodzi ludzie, dzisiaj znakomici specjaliści. Nie mieliśmy radykalnych fluktuacji w departamentach, które odpowiadały za wdrażanie środków europejskich. Wydaje mi się, że to jest też źródło sukcesu naszego regionu we wdrażaniu środków europejskich. Chociaż oczywiście młode kadry też widać po mojej prawicy.
– Widzieliście państwo bardzo ambitne plany, jak samorząd województwa chce wdrożyć, zainwestować – powiedział Marcin Skwierawski – wicemarszałek województwa pomorskiego. 900 milionów złotych chcemy w przyszłym roku zainwestować w tak zwane twarde projekty, czyli w węzły transportowe, rzeczy związane z komunikacją, ze zmianami klimatu. Blisko 370 milionów chcemy zainwestować w tak zwane miękkie działanie z Europejskiego Funduszu Społecznego+, między innymi na poprawę jakości edukacji, na szkolenia, by mieszkańcy Pomorza jeszcze bardziej byli dostosowani do coraz bardziej zmieniających się warunków na rynku pracy. Widać to chociażby w kształceniu zawodowym, gdzie wspieramy zarówno tradycyjne formy, zawody, związane na przykład z obsługą ruchu turystycznego czy z budownictwem jak i z nowymi zawodami, o których jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu nie słyszeliśmy jak mechatronika czy specjaliści do obsługi urządzeń OZE, których coraz więcej znajdujemy na pomorskich dachach, z czego tez się bardzo cieszymy.
Bardzo chcielibyśmy też zachęcić aby wszystkie te podmioty, które dotychczas nie korzystały, skorzystały z dobrodziejstwa, jakim są środki unijne, aby skorzystać z naszych punktów informacji, aby wybrać się na szkolenia, które organizują nasi współpracownicy czy też wybrać się na konsultacje indywidualne. Tak jak mówi Amelia Ebhardt, znana amerykańska pilotka i dziennikarka, że najtrudniejsze jest zdecydowanie się na działanie, a reszta to kwestia wytrwałości i konsekwencji.
Warto dwie rzeczy podkreślić; przykład czy działania, które dzisiaj przedstawiliśmy to przykład zrównoważonego rozwoju regionu pomorskiego. Z jednej strony stawiamy na duże inwestycje infrastrukturalne czy duże projekty infrastrukturalne jak zakup taboru, czy remont drogi wojewódzkiej łączącej Kościerzynę z Trójmiastem, a na przeciwnym biegunie są drogi rowerowe. Filarem jest edukacja, ta najbardziej podstawowa – jeżeli chodzi o przedszkola, szkoły podstawowe czy szkoły zawodowe, czy też kultura, o której wspominał marszałek. Z jednej strony mówimy o nowych projektach takich jak chociażby rozbudowa Hevelianum czy kościół menonitów, który będzie siedzibą Cappelli Gedanensis. Na drugim, przeciwnym biegunie jest dom kultury czy renowacja, modernizacja Domu Kultury w Wielu w gminie Karsin. Chcemy, żeby ta kultura była jeszcze bliżej mieszkańców na Pomorzu.
Warto też podkreślić, że zasady i kryteria, które również towarzyszą poszczególnym harmonogramom, wypracowujemy je na warsztatach, w których biorą udział przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, organizacje pracodawców oraz jednostki samorządu terytorialnego aby te nabory były jeszcze bardziej szyte na miarę.
Fot. Kazimierz Netka.
Ostatnia rzecz, którą należy podkreślać: 1,8 mld euro, które trafią do nas w ramach Funduszy Europejskich dla Pomorza to nie są wyimaginowane środki. To są środki pochodzące z podatków podatników Paryża, Barcelony, Rzymu. Niestety, już nie Londynu – nad czym ubolewamy, ale to właśnie podatnicy tych miast dofinansowują te projekt czy to w Kołczygłowach czy w innych pomorskich gminach i warto to podkreślać – podsumował Marcin Skwierawski – wicemarszałek województwa pomorskiego.
– To taka ładna klamra: Paryż i Kołczygłowy – powiedział na zakończenie Michał Piotrowski – zastępca dyrektora ds. komunikacji społecznej w Departamencie Kancelaria Marszałka Województwa Pomorskiego, rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Województwo pomorskie, jeśli chodzi o wykorzystywanie funduszy europejskich, może być wzorem godnym naśladowania. Region ten będzie też odgrywał ważną rolę w organizowaniu wydarzeń w ramach drugiej polskiej prezydencji w Unii Europejskiej, zaczynającej się już od nowego roku, 2025. Jedno z pierwszych wydarzeń w ramach programu polskiego przewodniczenia w Radzie Unii Europejskiej, będzie spotkanie Kolegium Komisarzy UE w Gdańsku, 9 stycznia.
Kazimierz Netka
Proszę, czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl