Na zdjęciu: Uczestnicy dyskusji na temat: „Istniejące i planowane instalacje gospodarki odpadami a wymagania gospodarki o obiegu zamkniętym. Miejsce instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych”. Fot. Kazimierz Netka.

Przed laty nie udało się nam zorganizować sprawnie funkcjonującego skupu butelek. Teraz mamy podobny problem z segregacją odpadów, w tym m.in. nadal ze szklanymi opakowaniami. Nienajlepiej jest nawet w Niemczech, a w Polsce jeszcze gorzej. Nie zdają egzaminu sankcje finansowe. Być może dobrze sprawdzi się powiedzenie: kontrola najwyższą formą zaufania…

Powstaje inspekcja odpadowa – nowe narzędzie nadzorcze samorządów nad mieszkańcami. Warto ją stworzyć, bo odpady to nie śmieci, a zasoby i można zrobić na nich niezły biznes. Szwedzi je importują…

Radzenie sobie z odpadami komunalnymi, tak, żeby sąsiedzi byli zadowoleni, a następne pokolenia też nie miały z nimi kłopotów, nie jest łatwe. Dowodem, że nawet ustawodawca nie wie, jak ten problem prawnie uregulować, jest zmienianie przepisów.

O tych problemach mówiono w Gdańsku, 21 listopada 2017 roku, podczas pierwszej części Pomorskiego Eko Forum – wydarzenia, które wyznacza nowe trendy i kierunki rozwoju ochrony środowiska – jak określili to organizatorzy owego wydarzenia.

Fot. Kazimierz Netka

Pomorskie Eko Forum zostało przygotowane przez firmę Ekostrateg z Sopotu. Jak powiedziała prowadząca to przedsiębiorstwo Agnieszka Orłowska – prezes Pomorskiego Eko Forum, poprzednio te spotkania odbywały się razem z kongresami Smart Metropolia. W tym roku Pomorskie Eko Forum odbywa się samodzielnie, a biorą w nim udział także goście z zagranicy, m.in. z Kanady i Skandynawii.

Fot. Kazimierz Netka

– Spotykamy się po raz czwarty – przypomniał Piotr Grzelak – zastępca prezydenta Gdańska, witając uczestników Forum. – Tym razem w ważnym dla wszystkich momencie, w trakcie wielkiej rewolucji, jeśli chodzi o segregację odpadów komunalnych w naszych gminach: miastach, wioskach. To oczywiście jest wielkie wyzwanie infrastrukturalne, logistyczne, prawne. Na tę rewolucję nakłada się inna rewolucja, która odbywa się w naszych samorządach – rewolucja przeformowująca rolę jednostek samorządu terytorialnego w budowaniu wspólnoty samorządowej. Kluczem do tego jest aktywność obywatelska, świadomość obywateli w zakresie związków przyczynowo – skutkowych jeśli chodzi o gospodarkę odpadami, ale również świadomość, jeśli chodzi o jakość powietrza, mobilność – z której wszyscy korzystamy, czy małą retencję. To są ważne elementy, które wspólnie, jako liderzy samorządów musimy budować świadomość istnienia tych zjawisk i przekonywać do rozwiązań funkcjonujących w naszych gminach przekonywać do tego, że są to rozwiązania kompleksowe. Żeby to stało się możliwe, musimy sami być przekonani do tego, że toi są rozwiązania najlepsze, które możemy naszym wspólnotom samorządowym zaproponować. Dlatego, chciałbym bardzo serdecznie podziękować organizatorom Pomorskiego Eko Forum – za to, że budują przestrzeń do debaty i że możemy razem wypracowywać najlepsze rozwiązania.

Fot. Kazimierz Netka

– Pomorskie Eko Forum poświęcone jest dwom ważnym zagadnieniom – mówiła Hanna Zych-Cisoń – wiceprzewodnicząca sejmiku województwa pomorskiego. – Zmianom ustawy dotyczącej segregacji odpadów, która weszła w życie w lipcu tego roku, a także poświęcone jest konieczności ciągłej poprawy jakości powietrza. Ustawa mówi wyraźnie, że odpady będziemy dzielić na 4 frakcje, a szkło dodatkowo na białe i kolorowe. W związku z tym staja przed nami nowe wyzwania – przed gminami, instytucjami, zakładami, które odpady utylizują. Służyć toi ma zwiększeniu recyklingu. W tej chwili ten recykling jest na poziomie 26 procent a do 2020 roku chcielibyśmy, by był na poziomie 50 procent. Wszystko to ma służyć poprawie stanu naszego środowiska. W puli pieniędzy europejskich jest na te cele 1,3 miliarda euro, które można wykorzystać do przebudowy instalacji.

Drugim ważnym zagadnieniem jest jakość powietrza – mówiła wiceprzewodnicząca Hanna Zych-Cisoń. – Dobra jakość powietrza służy dobrze naszemu zdrowiu. Chce zachęcić państwa do udziału w konkursie, który potrwa od 1 grudnia 2017 roku do 22 kwietnia 2018 roku, a dotyczącego wykorzystywania unijnych pieniędzy w dwóch obszarach: recyklingu odpadów oraz poprawy jakości powietrza. O tym powie Jan Szymański – dyrektor Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. W puli będą 84 miliony, więc warto wystartować.

Fot. Kazimierz Netka

– Zachęcam państwa do dyskusji na temat, który dotyczy nas wszystkich – mówił Michał Dzioba – prezes zarządu Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku. – W ciągu ostatnich 10 lat przyszło nam żyć w bardzo dynamicznym środowisku zmian, reform, które już są za nami. Wiele jest wyzwań przed nami, dlatego warto się spotykać, wymieniać doświadczeniami, aby jak najlepiej rozwiązać te przyszłe wyzwania – po to, by żyć w lepszym, czystszym środowisku.

Fot. Kazimierz Netka

O szczegółach mówiono podczas debaty pt. „Gospodarka odpadami – możliwości, technologie, dobre praktyki” Uczestniczyli w niej m.in. eksperci: Hanna Marliere z Instytutu Gospodarki o Obiegu Zamkniętym; Tadeusz Styn – zastępca dyrektora Departamentu w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego, mec. Mateusz Karciarz z Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners; Mariusz Bogusz – prezes zarządu Suez Północ; Piotr Grzelak – zastępca prezydenta Gdańska. Moderatorem była dr Barbara Kozłowska z Politechniki Łódzkiej.

Fot. Kazimierz Netka

Z wypowiedzi uczestników tego panelu wynikało,że odpadów jest coraz więcej i będzie ich przybywać, zwłaszcza w Polsce. Kiedyś, sprzęt AGD – (artykuły gospodarstwa domowego) służył przez 20 – 30 lat i można było go remontować. Teraz, aparatura do użytku w domu jest niezawodna tak długo, dopóki trwa gwarancja. Gdy się zepsuje – nie opłaca się naprawiać; trzeba kupić nowe urządzenie. A co z tym zużytym? Można go zostawić w miejscu nabycia nowego – tak jest z urządzeniami np. elektronicznymi. Jednak, butelek plastikowych, szklanych nie zawsze da się zostawić w sklepie. Co z nimi zrobić? Należy posegregować. Nie każdemu się chce. Bywa, że są spalane w domowych piecach. To zaś ma wpływ na jakoś powietrza, którym oddycha ten co spala, jego sąsiedzi oraz turyści.

Fot. Kazimierz Netka

Jak więc skłonić ludzi do sumiennej segregacji odpadów komunalnych?

– W Gdańsku mamy podwójną stawkę opłat dla tych, którzy nie segregują odpadów – mówił Piotr Grzelak, zastępca prezydenta tego miasta. – To jednak jest niewystarczające. Dlatego, zamierzamy uczyć się od innych miast, jak postępować – na przykład od Krakowa. Będziemy tworzyć w najbliższym czasie specjalne ekipy „lotne”, łącząc Straż Miejską i pracowników Urzędu Miasta. TO są jednak instrumenty, które musi samorząd wypracować, wymyślić, w jakiś sposób wdrożyć. Nie ma ustawowego instrumentu, który pozwalałby w sposób adekwatny w takiej sytuacji reagować.

Źródło ilustracji: Zakład Utylizacyjny w Gdańsku

– Miasta posiadają straż miejską, a co mają zrobić inne gminy, mniejsze – zwróciła uwagę dr inż. Barbara Kozłowska, prowadząca dyskusję. U naszych sąsiadów, w Niemczech, straż środowiskowa może chodzić po posesjach. Może otworzyć pojemnik i zobaczyć, czy odpady są posegregowane.

Ilość odpadów powstających w poszczególnych gminach w przeliczeniu na mieszkańca, jest bardzo zróżnicowana. W Pomorskiem waha się od 130 kg na osobę do 1500 kg na osobę rocznie – mówił dyrektor Tadeusz Styn. Tak dużo odpadów: 1,5 tony na mieszkańca rocznie, powstaje w jednej z gmin na Mierzei Wiślanej. Tam jednak, do „produkcji” owych śmieci, przyczyniają się turyści, w znacznej liczbie odwiedzający latem mierzeję.

Źródło ilustracji: Zakład Utylizacyjny w Gdańsku

Pierwszego dnia Pomorskiego Eko Forum pozostałe debaty (pierwsza była na temat: Gospodarka odpadami – możliwości, technologie, dobre praktyki) dotyczyły m.in. następujących zagadnień: Nowa jakość infrastruktury gospodarki odpadami; Istniejące i planowane instalacje gospodarki odpadami a wymagania gospodarki o obiegu zamkniętym. Miejsce instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych; Miejsce i rola PSZOK-u (punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych) w systemie gospodarki odpadami komunalnymi. Rozwiązania modelowe oraz przykłady dobrych praktyk w Polsce i Europie; Finansowanie inwestycji z zakresu gospodarki odpadami.

Źródło ilustracji: Zakład Utylizacyjny w Gdańsku

Drugiego dnia Pomorskiego Eko Forum, 22 listopada 2017 roku, poruszone mają być następujące zagadnienia: Jakość powietrza – duże wyzwania dla gmin; Ochrona środowiska i efektywność energetyczna – instrumenty finansowania i oszczędzania; Rozwiązania smart w gminach; Rozwiązania na rzecz zrównoważonego transportu.

Warto z pierwszego dnia wysnuć na przykład taki wniosek, na co zwracali uwagę eksperci: Odpady to nie są śmieci. To zasoby surowców. Odpady staja się coraz bardziej potrzebne. Naszymi, pomorskimi śmieciami wykazują zainteresowanie na przykład Szwedzi. Przyjmują też odpady z innych krajów. Zarabiają na tym, bo pozbywający się śmieci muszą Szwedom płacić.

Kazimierz Netka