Gwarancje dla Młodzieży nie mogą istnieć bez gwarancji pewności zatrudnienia – apeluje Państwowa Inspekcja Pracy
Jak bezpiecznie zacząć?
Komisja Europejska obiecuje młodzieży gwarancje, ale nie zapewnia odpowiedniego traktowania w pracy. Tę lukę stara się wypełnić polska instytucja: Państwowa Inspekcja Pracy. Na potrzebę zatroszczenia się o młodego człowieka już od pierwszej godziny jego pobytu w przedsiębiorstwie czy instytucji, wskazywał Mieczysław Szczepański, pomorski okręgowy inspektor pracy w Gdańsku – podczas obchodów 95-lecia istnienia Inspekcji Pracy w naszym kraju – uroczystości w Dworze Artusa w Gdańsku. Za jedno z najpilniejszych zadań do rozwiązania uważa ten problem także główny inspektor pracy, minister Iwona Hickiewicz.
Przypomnijmy, na czym mają polegać Gwarancje dla Młodzieży. Przedstawił je prof. Jacek Męcina, wiceminister pracy i polityki społecznej, podczas spotkania z dziennikarzami w Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Warszawie. Po pierwsze, ma nastąpić skrócenie z 6 do 4 miesięcy (od daty rejestracji w PUP) okresu oczekiwania (przez osoby w wieku 18 – 25 lat) na dobrej jakości ofertę: zatrudnienia, dalszego kształcenia, szkolenia lub stażu w miejscu pracy. Po drugie: wprowadzenie bonów na szkolenie, staż, zatrudnienie, zmianę miejsca zamieszkania. Po trzecie, pomoc ma być dostosowana do potrzeb osoby bezrobotnej. Po czwarte: w powiatowych urzędach pracy młodym będą pomagać indywidualni doradcy. Po piąte – aktywacja NEET (ang. not in employment, education and training) poprzez regularne i pogłębione wsparcie. Po piąte – młodzi ludzie będą mogli korzystać z udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego pożyczek.
Według zasad ustalania bezrobocia przez EUROSTAT, w Polsce, stopa bezrobocia wśród osób do 25 roku życia wynosiła na koniec sierpnia br. 22,8 procent, a średnio w UE w tej grupie wiekowej: 21,6 procent. Największa była w Hiszpanii: 53,7, a najniższa w Niemczech: 7,6 procent (warto pamiętać, że nasze, krajowe kryteria ustalania stopy bezrobocia różnią się od zasad EUROSTAT-u. Nasze, polskie wskaźniki bezrobocia są wyższe).
Gwarancje dla Młodzieży, które wprowadza Komisja Europejska, to za mało. Te gwarancje nie mogą się kończyć na progu firmy, w której absolwent szkoły znajdzie zatrudnienie.
– Młodzi muszą wiedzieć, jak bezpiecznie wejść na polski rynek pracy – mówi minister Iwona Hickiewicz, główny inspektor pracy. – W tym zakresie prowadzimy wiele działań o charakterze prewencyjnym, promocyjnym, edukacji już na etapie kształcenia ponadgimnazjalnego, na uczelniach. Tam, wykłady, pogadanki prowadzone przez inspektorów pracy cieszą się bardzo dużym powodzeniem. Młodych ludzi uświadamia się, że praca związana jest z określonymi zagrożeniami – od strony prawnej i bezpieczeństwa. Dobrze by było, gdyby młody człowiek już od od pierwszego dnia, od pierwszej godziny pobytu w firmie, miał na piśmie umowę o pracę. Podczas naszych kontroli zetknęliśmy się z takim zjawiskiem, jak praca na próbę, co wcale nie jest pracą na okres próbny w ramach umowy, którą przewiduje kodeks pracy.
O tym, że nowozatrudniony powinien otrzymać umowę do podpisania zaraz po przekroczeniu bramy zakładu, przed dopuszczeniem do wykonywania obowiązków zawodowych, PIP zamierza przekonywać i młodych pracowników, i pracodawców. Niewypełnianie tej powinności jest często spotykanie w mikro i małych firmach, w których nie ma odpowiednich służb zatrudnienia, finansowych, kadrowych. Zjawisko pracy na tzw. próbę notowane bywa często podczas wakacji, na przykład w firmach gastronomicznych. Zdarza się, że po kilku dniach kandydat oceniony zostaje jako nieprzydatny do pracy w tej branży i zwalniany; nie zawsze otrzymuje odpowiednią zapłatę. Ci, którzy z nim pracowali, nie chcą zeznawać na korzyść zwalnianego, gdyż boją się, że też stracą źródło utrzymania. Jak więc widać, gwarancje dla młodych to nie tylko załatwienie im stażów, ale też zapewnienie, że będą – jako pracownicy – traktowany tak, jak nakazują to przepisy.
Państwa UE opracowują krajowe plany gwarancji dla młodzieży. Komisja Europejska pomaga w opracowaniu takich planów i w jak najszybszym wprowadzeniu ich w życie – czytamy na stronie internetowej http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1079&langId=pl . W Polsce adresatami Gwarancji dla młodzieży będą osoby w wieku od 15 do 25 roku życia, w tym zwłaszcza z grupy tzw. NEET (not in employment, education or training). W zakresie pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej granica wieku została podniesiona do 29 roku życia – podaje Rafał Bartochowski w dokumencie: „Plan realizacji Gwarancji dla młodzieży w Polsce”, opracowanym w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej oraz w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju.
Kazimierz Netka