Debata w Uniwersytecie Gdańskim: polskie porty na drodze konkurencyjności i rozwoju

Prawie 20 lat mija od uchwalenia przez Sejm ustawy o portach i przystaniach morskich. Co dał ten akt prawny? Czy konkurencyjność naszych bałtyckich bram na świat wzrosła? Czy może mają one coraz gorzej? A jakie z nich korzyści czerpią samorządy? O tym mówiono 25 i 26 lutego 2016 roku w trakcie debat w Wydziale Prawa i Administracji (WPiA) Uniwersytetu Gdańskiego, podczas V Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Morskiego „Porty morskie – konkurencyjność i innowacje”.

Organizatorami cyklu tych spotkań są m.in.: Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego WPiA UG, Katedra Prawa Morskiego WPiA UG oraz Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Gdańsk. Uczestnicy mogli wziąć udział w dyskusji pt. „Polskie porty na drodze konkurencyjności i rozwoju”, a także dowiedzieć się jak skutecznie zarządzać portami oraz jak samorządy, posiadające takie przedsiębiorstwa w swych granicach, mogą efektywnie wykorzystywać port morski.

Dlaczego problemy i szanse portów są tak ważne, zwłaszcza dla aglomeracji gdańskiej? Wyjaśnił to Wiesław Byczkowski, wicemarszałek województwa pomorskiego. Zdaniem marszałka Wiesława Byczkowskiego, nasza aglomeracja nie może pretendować do pełnokrwistej metropolii, jeśli w jej rozwoju nie wykorzystamy portów, a także renomowanych uczelni, przyciągających studentów i naukowców. Porty maja olbrzymie znaczenie dla naszego eksportu. Około 95 procent handlu międzynarodowego odbywa się z wykorzystaniem dróg morskich. Dlatego, w inteligentnych specjalizacjach Pomorza uwzględniono gospodarkę morską – np. technologie offshore. Powstała też, choć z trudnościami, krajowa inteligentna specjalizacja poświęcona gospodarce morskiej.

Proces globalizacji się intensyfikuje, wzrasta kooperacja. W tym procesie porty odgrywają znaczącą role – zwracał uwagę prof. Bernard Lammek, rektor Uniwersytetu Gdańskiego. Jego Magnificencja pochwalił prof. Dorotę Pyć oraz studentów ELSA za organizowanie tych konferencji prawa morskiego.

• Naszym oknem na świat jest katedra prawa morskiego – mówił prof. Jakub Stelina – dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. – Tak, jak porty są oknem na świat dla gospodarki.

Polskie porty są obecnie o wiele silniejsze niż 20 lat temu. Rozbudowują się; są coraz lepiej dostępne od strony Bałtyku. To zaowocowało m.in. unikatowymi, dalekomorskimi połączeniami w transporcie towarów, bo aż z dalekowschodniej Azji do Trójmiasta. Niestety, gorzej bywa z połączeniami lądowymi. W niektórych miejscach poczyniono duże ułatwienia, gdzie indziej jednak – zaczynają się kłopoty.

Na zdjęciu, od lewej: Dr Magdalena Adamowicz – adiunkt w Katedrze Prawa Morskiego WPiA UG; Wiesław Byczkowski – wicemarszałek województwa pomorskiego; Marek Stępa – wiceprezydent Gdyni. Fot. Kazimierz Netka.

Problemy i szanse przedstawiono w trakcie debaty pt.: „Polskie porty morskie – w kierunku konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju”. Prowadziła ją dr Magdalena Adamowicz – adiunkt w Katedrze Prawa Morskiego WPiA UG. Wypowiadali się m.in.: Wiesław Byczkowski – wicemarszałek województwa pomorskiego; Marek Stępa – wiceprezydent Gdyni; Andrzej Bojanowski – wiceprezydent Gdańska; Dorota Raben – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA.; Janusz Jarosiński – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdynia SA.; dr Zbigniew Miklewicz – ekspert ds. ekonomiki portów morskich; Alan Aleksandrowicz – prezes zarządu InvestGDA; Roman Kołodziejski – główny inspektor w Urzędzie Morskim w Gdyni – instytucji zajmującej się zapewnianiem łatwego dostępu do strategicznych portów morskich m.in. w Trójmieście i w Elblągu.

Janusz Jarosiński – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdynia, oraz Marek Stepa – wiceprezydent Gdyni, zwracali uwagę na możliwość znacznego pogorszenia się dostępu do portu od strony lądu. Konieczny jest remont najstarszego odcinka trasy Kwiatkowskiego, powstałego jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku. Snute są plany zbudowania trasy – OPAT, czyli obwodnicy północnej aglomeracji trójmiejskiej, ale koszt jest wysoki:1,3 miliarda złotych. Na to nie stać ani Gdyni, ani portu. Planowany jest łącznik obwodnicy bezpośrednio z portem; koszt: 400 mln złotych.

Tymczasem, porty mają olbrzymie znaczenie dla lądowego zaplecza – podkreślał dr Zbigniew Miklewicz- ekspert ds. ekonomiki portów morskich. Na przykład Szczecin i Świnoujście bardzo ważne są dla Wielkopolski. Kanały w tych portach wymagają pogłębienia. Na to potrzebne są olbrzymie kwoty pieniędzy. Pogłębiane są też porty w Trójmieście. Poszerzony i pogłębiony zostanie kanał w wewnętrznym porcie w Gdańsku – mówiła Dorota Raben – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk. – Poszerzony będzie tor podejściowy na Zatoce Gdańskiej – do Portu Północnego.

Poprawa dostępności polskich porów od strony Bałtyku to zasługa urzędów morskich. Jak powiedział Roman Kołodziejski – główny inspektor w Urzędzie Morskim w Gdyni, te zadania są realizowane od dawna, a jednym z większych przedsięwzięć była modernizacji falochronu głównego w porcie Gdynia. Na uwagę zasługują też przebudowa wejścia do portu wewnętrznego w Gdańsku. Modernizacja wejścia do wschodniej części poru wewnętrznego w Gdańsku – przez Wisłę Śmiałą, umożliwia morską obsługę Grupy Lotos oraz wielu zakładów, stoczni, działających nad Martwą Wisłą.

Duże znaczenie dla gdańskiego portu ma pobudowanie nowego mostu kolejowego nad Martwą Wisłą. Dzięki temu, port wschodni może być obsługiwany przez większe statki pływające po Martwej Wiśle, a do stacji Port Północny można dostarczać pociągami znacznie więcej towarów i stamtąd wywozić.

Na zdjęciu: Dr Justyna Nawrot – pracownik Katedry Prawa Morskiego i Jakub Puszkarski, asystent w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego UG. Fot. Kazimierz Netka.

Dostęp do portów od strony lądu i morza, to jedno. Trzeba jeszcze umieć wykorzystać dogodne warunki. Dlatego, podczas konferencji mówiono też o tym, jak skutecznie zarządzać portem morskim. Program debaty, poświęconej tej problematyce, przewidywał: prowadzenie dyskusji: dr Justyna Nawrot – adiunkt w Katedrze Prawa Morskiego WPiA UG. Oto uwzględnione w planie zagadnienia i autorzy je omawiający: „Nadzór korporacyjny w spółkach portowych z udziałem Skarbu Państwa” – prof. Joanna Kruczalak-Jankowska, Kierownik Katedry Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego, Wydział Prawa i Administracji UG; „Spółka portowa jako specjalna spółka Skarbu Państwa” – dr Magdalena Adamowicz, Katedra Prawa Morskiego, Wydział Prawa i Administracji UG; „Modele zarządzania portami morskimi w krajach UE” – dr Tomasz Nowosielski, Instytut Transportu i Handlu Morskiego, Wydział Ekonomiczny UG; „Wdrożenie i realizacja pakietu Porty 24 h w ramach IV ustawy deregulacyjnej” – dr Monika Grottel, Instytut Handlu Zagranicznego, Wydział Ekonomiczny UG; „Strategie rozwoju portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej” – Jakub Puszkarski,  Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego, Wydział Prawa i Administracji UG.

Na zdjęciu, od lewej: Marek Stępa – wiceprezydent Gdyni; Andrzej Bojanowski – wiceprezydent Gdańska; Dorota Raben – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA.; Janusz Jarosiński – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdynia SA.; dr Zbigniew Miklewicz – ekspert ds. ekonomiki portów morskich. Fot. Kazimierz Netka.

Program debaty pt. „Jak efektywnie eksploatować port?”, był następujący: prowadzący: Jakub Puszkarski – asystent w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego WPiA UG; „Stosunki prawne podmiotu zarządzającego i podmiotów działających na obszarze portu” – dr Piotr Lewandowski, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni; „Aktualne problemy prawne podmiotów eksploatujących terminale portowe” – r. pr. Rafał Czyżyk, Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego; „Wybrane zagadnienia finansowania inwestycji portowych” – Adam Żołnowski, wiceprezes Zarządu ds. Finansowych DCT SA.: „Bezpieczeństwo polskich portów morskich – z perspektywy doświadczeń Państwowej Komisji Badania Wypadków Morskich” – kpt. ż. w. prof. Cezary Łuczywek, Akademia Morska w Gdyni, przewodniczący Państwowej Komisji Badania Wypadków Morskich; „W porcie czy obok portu?” – Jerzy Czuczman, Dyrektor Biura Związku Pracodawców Forum Okrętowe.

Konferencja odbywa się w XX-lecie istnienia ustawy o portach i przystaniach morskich – przypomniała prof. Dorota Pyć – kierownik Katedry Prawa Morskiego, Wydział Prawa i Administracji UG. – W przyszłym roku zostanie zorganizowana międzynarodowa konferencja poświęcona bezpieczeństwu morskiemu.

O porty, o bezpieczeństwo na morzu, trzeba dbać. Najróżniejsze nieprzyjemne zdarzenia mają miejsce nawet w znacznie bogatszych krajach. Niedawno, niedaleko Hamburga, osiadł na mieliźnie jeden z największych na świecie kontenerowców.

Kazimierz Netka