Źródło ilustracji: Webinarium; wykład i prezentacja dr. Dariusza Kuberskiego.

Nowe prawo, nowa odpowiedzialność, nowe szanse

Ludzkość zamaskowała się przed koronawirusem. Porozumiewa się i spotyka – w znacznym stopniu – za pośrednictwem internetu. Każdy pomysł, jak zwalczyć COVID-19 jest cenny. Kto wprowadzi do zastosowań skuteczny środek na zmniejszenie ekspansji tej choroby – może stać się bogatym. Jak jednak w takim przypadku powinien zabezpieczyć swe interesy? O tym była mowa 20 maja 2020 roku podczas webinarium pt. „Wybrane zagadnienia zmian w ustawie Prawo własności przemysłowej i ich wpływ na zakres ochrony znaków towarowych i wzorów przemysłowych”. Dowiedzieliśmy się o tym wydarzeniu z Newslettera Krajowej Izby Gospodarczej. Skorzystaliśmy z zaproszenia Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej i bardzo się cieszymy, że mogliśmy uczestniczyć w tym zdalnym spotkaniu z dr. Dariuszem Kuberskim i z reprezentantami Urzędu Patentowego RP.

Wykład wygłosił dr Dariusz Kuberski, prokurator byłej Prokuratury Generalnej, adiunkt w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej (KPSW) w Bydgoszczy, pełnomocnik ds. współpracy z otoczeniem KPSW. Dr Dariusz Kuberski otrzymał nagrodę za pracę doktorską w XVII edycji konkursu organizowanego przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej na najlepszą pracę naukową na temat własności intelektualnej. Tytuł nagrodzonej pracy brzmi: „Zakres penalizacji naruszeń prawa ochronnego na znak towarowy na gruncie Prawa własności przemysłowej”.

To było kolejne webinarium i spotkanie konsultacyjno – informacyjne dotyczące problematyki własności przemysłowej.

Uczestników, których była ponad setka, powitali m.in.; Piotr Zakrzewski – zastępca prezesa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, a także pracownicy tego Urzędu, m.in.: Małgorzata Gebler – moderatorka webinarium; Marek Gozdera, Joanna Kupka. Jak zapewnił prezes Piotr Zakrzewski, podobne spotkania będą kontynuowane i zostaną poświęcone m.in. przepisom Kodeksu Cywilnego i sprawom powołania sądów ochrony własności intelektualnej, co ma nastąpić na początku lipca br.

Spotkanie w dniu 20 maja 2020 roku poświęcono głównie zmianom w przepisach dotyczących znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych. Było – jak usłyszeli uczestnicy webinarium – pierwszym w historii UPRP wykładem przeprowadzonym online.

Program webinarium w dniu 20 maja obejmował m.in. następujące zagadnienia: aspekty intertemporalne prawa własności przemysłowej (PWP)  w ujęciu procesowym i materialnoprawnym, wynikające z nowelizacji PWP; ekstensywne ujęcie definicji znaku towarowego, zmiany w definicji wzoru przemysłowego i ich skutki; zakres ochrony znaku towarowego Unii Europejskiej i znaku rejestrowanego w trybie międzynarodowym; ograniczenia prawa ochronnego na znak towarowy; ochrona wzoru przemysłowego w prawie autorskim i na gruncie prawa własności przemysłowej; najczęściej występujące błędy w praktyce orzeczniczej stosowania przepisów art. 303 i 305 PWP.

Poniżej przedstawiamy zarys problematyki poruszanej w wykładzie dr. Dariusza Kuberskiego. Szczegóły zawiera prezentacja opublikowany na stronie internetowej Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.

Spłacam dług związany z kilkunastoletnią edukacją, którą mogłem realizować dzięki państwa życzliwości oraz zajęciu się tą problematyka – mówił dr Dariusz Kuberski, na początku spotkania, nawiązując do swej współpracy z Urzędem Patentowym RP. Podkreślił, że w swym wykładzie skoncentruje się na zagadnieniach związanych z nowelizacją prawa. Dlaczego do tej nowelizacji doszło? Zmiany wprowadzono, gdyż polskie ustawodawstwo musi nadążać za europejskim. Teraz odbywa się wdrażanie noweli – ustawy z 20 lutego 2019 roku, obowiązującej od 16 marca 2019 roku. Ustawa została uchwalona jako element implementacji dyrektywy 2015/2436 dotyczącej znaków towarowych.

Zachodzi pytanie: jakie teraz prawo stosować: stare, czy znowelizowane? Bo to nie jest jednoznaczne. Tym bardziej, że zmiany ustawodawstwa mają charakter rozproszony i dotykają różnej materii. Istnieje ryzyko wystąpienia w związku z tym pewnych utrudnień w pracy podmiotów stosujących przepisy prawa własności przemysłowej.

Praktyka dostarcza wielu problemów interpretacyjnych, ale nie jest to wina projektodawcy przepisów czy ustawodawcy. Jeśli istnieją wątpliwości interpretacyjne odnośnie tego, jakie przepisy stosować: stare czy nowe, to powinno się stosować przepisy nowe – radził dr Dariusz Kuberski.

W swym wykładzie pan doktor nawiązał do problematyki naruszenia etosu patriotycznego przy wykorzystywaniu np. wizerunków zasłużonych bohaterów narodowych, wielkich Polaków, artystów. Czy nazwiska sławnych rodaków można eksploatować w działalności komercyjnej? W przeszłości nie było to jednoznaczne. Ostatecznie orzeczenie zapadło, że nie powinno być wyłączeń, tym bardziej, ze takie przypadki użycia sławnych osób już zaistniały. Przykładem sporu były papierosy „Jan III Sobieski”.

Innym istotnym zagadnieniem jest odpowiedzialność podmiotów za naruszenia prawa ochronnego. Czy można wysuwać roszczenia wobec osoby, która pomaga w sprzedaży podrobionych towarów? Jako przykład dr Dariusz Kuberski podał sytuację jaka istniała na warszawskim stadionie, gdzie masowo handlowano towarami z podrobionymi znakami. Czy w takie sytuacji odpowiada sprzedający? – nie ulega wątpliwości. Czy współsprawcą jest ten, co wydzierżawia mu teren i można wobec niego wysuwać roszczenia finansowe? Tu już zrodziły się pytania, które rozstrzygał sąd w Pradze, w Czechach.

Pozycję podmiotu wobec którego można wysuwać roszczenia z art 296 – poszerzający zakres podmiotów odpowiedzialnych za naruszenie przepisów. Asumpt do tego dał art. 11 dyrektywy.

Sąd w Czechach nie widział problemu, bo nabywca, znając cenę, zdaje sobie sprawę, że kupuje towar nieoryginalny. Sąd II instancji poszedł innym tropem rozumowania. Sprawa w końcu stanęła przed Trybunałem Sprawiedliwości, a efektem jest wyrok z 7 lipca.

Dr Dariusz Kuberski poruszył też problematykę zmian materialno – prawnych, której się spodziewano, a dotyczącej definicji znaku towarowego. Chodzi m.in. o propozycje uznania smaku jako element znaku towarowego i uwzględnienie tego w rejestrze – jako cechy odróżniającej.

Urząd Patentowy zwrócił też uwagę na kwestie dźwięku jako znaku towarowego nie tylko dźwięku instrumentów, ale również ludzkiego głosu, melodii. Otwierają się możliwości w zakresie tych dźwięków, które cechuje głęboka sonoryka – więc trudno poddają się transkrypcji nutowej (zapisywaniu nutami).

Jednak, jak pokazuje przykład jednego z konferansjerów podczas walk bokserskich, powiedzenie: let’s get ready to Rumble (bądźmy gotowi na grzmoty, łomot) – komercyjne znaczenie dźwięków jako znaków towarowych jest nie do zaprzeczenia – powiedział dr Dariusz Kuberski. Jeśli chodzi o znaki dźwiękowe chyba czeka nas rozwój. Powstaną ich bazy?

Duże znaczenie ma tutaj test Ralfa Sieckmanna. Ma on znaczenie w odniesieniu m.in. do wniosków o uznanie zapachu jako znaku towarowego. Istotne jest przy tym spełnienie kryteriów: obiektywności, trwałości, zrozumiałości.

Czy próbkę zapachową można zdeponować w Urzędzie Patentowym? Zapach po pewnym czasie traci swe właściwości, nie występuje autonomicznie; perfumy inaczej pachną w kontakcie z ciałem niż odrębnie. Można jednak odnieść się do transkrypcji – zapisu wzoru chemicznego? Oto wyrok w tej sprawie:

Dr Dariusz Kuberski poruszył też problem zakresu ochrony prawnej, np. w odniesieniu do obszaru Rzeczypospolitej Polskiej.

Tu rodzą się wątpliwości, czy obszar kraju, jest równoznaczny granicami jego terytorium? A co z polskim statkiem wodnym i powietrznym? W samolocie też można naruszyć prawo własności.

Tutaj od razu nasuwa się pytanie: a co ze statkami kosmicznymi? Czy nad atmosferą czyli ponad 100 km nad Ziemią, gdzie przebiega umowna granica między Ziemia i Kosmosem polskie prawo własności przemysłowej obowiązuje?

Wzór przemysłowy to łakomy kąsek – mówił dr Dariusz Kuberski. Dlatego, z dużą satysfakcją możemy przyjąć nowelizację artykułu 102 w zakresie ustępu 3.

***

Gdy ludzie musieli zejść do „podziemi” by skuteczniej stawić czoła koronawirusowi, okazało się jak wielkie znaczenie mają wynalazki, innowacje itp. czyli czyjś dorobek intelektualny, jego własność. W przypadku ochrony przed COVID-19 i funkcjonowaniu kontaktów międzyludzkich, olbrzymie znaczenie ma internet – który jest zbiorem efektów zdolności twórczych wielu ludzi. Dzięki nim, możemy przetrwać w najtrudniejszych okresach. I za to należy się tym innowatorom, wynalazcom, szacunek, ale też wynagrodzenie oraz gwarancje, że ich dorobek twórczy nie zostanie bezprawnie naruszony. Webinarium, na które zaprosił Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, dostarczyło kolejnej porcji wiedzy na temat prawa ochrony własności przemysłowej. Zapowiadane ustanowienie sądów ds. ochrony własności intelektualnej zostanie przyjęte z radością przez wielu twórców. Chodzi zaś między innymi o prawo własności intelektualnej, przysługujące nie tylko autorom książek lecz również np. autorom projektów wynalazczych, konstruktorom, czyli inżynierom, a także bardzo zwykłym ludziom, którzy stworzyli coś, z czego inni korzystają.

Kolejne webinarium organizowane przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, zaplanowano na czerwiec br.

Kazimierz Netka

Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl