Laudacja z okazji uhonorowania dr hab. Danuty Popinigis, prof. nadzw. Akademii Muzycznej w Gdańsku, Nagrodą Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza, wygłoszona przez prof. Jerzego Błażejowskiego – prezesa Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, w dniu uroczystości: 28 stycznia 2016 r.
Danuta Popinigis – Laureatka Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w kategorii nauk humanistycznych i społecznych za rok 2015 – urodziła się 31 stycznia 1957 roku w Gdańsku. Do Szkoły Podstawowej nr 36 i Liceum Ogólnokształcącego nr V uczęszczała w Gdańsku Oliwie. Równolegle uczyła się gry na skrzypcach w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Gdyni, a później w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia w Gdańsku Wrzeszczu. W 1981 roku ukończyła studia muzykologiczne na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, na podstawie pracy magisterskiej Opracowanie monograficzne rękopisu Ms 4005 Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Na Wydziale tym doktoryzowała się w 1994 roku po obronie rozprawy Twórczość Andrzeja Hakenbergera, której promotorem był Profesor Mirosław Perz. W 2015 roku Laureatka uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, na podstawie osiągnięcia (książki) zatytułowanego Carillony i muzyka carillonowa dawnego Gdańska. W 1980 roku związała się z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Gdańsku (Akademią Muzyczną im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku – od 1981 roku) początkowo jako stażystka, a następnie asystent (1981), adiunkt (1995), starszy wykładowca (2014) i profesor nadzwyczajny (2015).
Główny nurt zainteresowań naukowych Profesor Danuty Popinigis to historia muzyki gdańskiej, zwłaszcza w okresie XVI i XVII wieku. Badania Laureatki dotyczą: rękopisów muzycznych gdańskiej proweniencji, twórczości muzycznej powstałej i wykonywanej w Gdańsku, rozmaitych aspektów życia muzycznego dawnego Gdańska oraz dziejów i muzyki gdańskich carillów.
Osiągnięcia naukowe Profesor Danuty Popinigis są oryginalne i znaczące. Wydobyła Ona na światło dzienne wiele cennych archiwaliów – niedrukowanych dotąd rękopisów i zapisów muzycznych – które stanowią nie tylko ogromną wartość dla muzykologów i badaczy kultury dawnego Gdańska, ale ukazują międzynarodowe powiązania Miasta w okresie renesansu i baroku. Opisy katalogowe gdańskich rękopisów muzycznych opublikowanych we wspólnej serii Music Collection from Gdańsk, stanowiące istotną część dorobku naukowego Laureatki, obejmują 872 pozycje, w których zawartych jest 8736 utworów muzycznych powstałych między XVI a XX wiekiem. Dalsze osiągnięcia Laureatki to dwie publikacje książkowe – monografie poświęcone Andrzejowi Hakenbergerowi oraz muzyce carillonowej dawnego Gdańska. Laureatka jest ponadto autorką lub współautorką blisko 50 artykułów i 12 haseł encyklopedycznych w polskich i zagranicznych leksykonach. Większość Jej artykułów została wydana przez znaczące wydawnictwa, głównie niemieckojęzyczne. Działała w komitetach redakcyjnych czasopism oraz w zespołach redakcyjnych monografii. Aktywność naukową Laureatki uzupełnia uczestnictwo w około czterdziestu polskich i międzynarodowych konferencjach i sympozjach naukowych, na których wygłaszała referaty. Świadczy to niezbicie o uznaniu efektów działalności naukowej Laureatki w kraju i za granicą.
Zwieńczeniem działalności naukowej profesor Danuty Popinigis jest wymieniona powyżej – licząca blisko 500 stron – monografia zatytułowana Carillony i muzyka carillonowa dawnego Gdańska, wydana w 2014 roku przez Akademię Muzyczną im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku. To starannie opracowane dzieło ukazuje nieznane dotąd epizody z dziejów muzyki dawnego Gdańska. Znaleźć w nim można nie tylko fachowe analizy muzykologiczne, ale i kopie wielu odkrytych przez Laureatkę dokumentów rysujących obraz zainteresowań kulturą mieszkańców dawnego Gdańska. Opisane w monografii carillony, zarówno do grania ręcznego jak i z wykorzystaniem automatów, pojawiły się w Gdańsku jako jednym z pierwszych miast Europy. Carillony gdańskie wykonali i nadali im walory dźwiękowe – współgrające z architekturą renesansowego miasta – ludwisarze z Niderlandów. Z monografii dowiedzieć się można, że były one bardziej innowacyjne (w zakresie programów gry automatycznej oraz częstości ich zmian) niż w ojczyźnie ich twórców.
Monografia Profesor Danuty Popinigis znalazła szerokie uznanie w środowiskach humanistycznych i działających w obszarze kultury. Autorka została między innymi wyróżniona jedną z dwóch głównych nagród przyznawanych przez Narodowe Centrum Kultury w konkursie na najlepszą pracę z zakresu historii muzyki polskiej (2015), Honorową Nagrodą Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki w dziedzinie muzykologii (za rok 2014) oraz Pucharem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za najtrafniejszą szatę edytorską książki naukowej w konkursie zorganizowanym w ramach XXI Wrocławskich Targów Książki Naukowej (2015).
Dorobek naukowy Profesor Danuty Popinigis jest znaczący w skali krajowej i międzynarodowej. Jako urodzona gdańszczanka pasjonuje się – od początków swej działalności naukowej – historią muzyki gdańskiej. Jej osiągnięcia naukowe są wybitne i wnoszą nieprzemijający wkład do poznania historii i kultury Gdańska w fascynującym okresie północnoeuropejskiego renesansu i baroku. Dokumentują nasz wkład do historii i kultury narodów Europy. Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza to uhonorowanie wyróżniających osiągnięć naukowych Pani Profesor, ale również podziękowanie za zainteresowanie się istotnymi dla naszej tożsamości problemami i promocję Naszego 1000-letniego Miasta.
Jerzy Błażejowski
Prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego