Na zdjęciu: Ekspozycja reprintu Biblii z drukarni Gutenberga. Fot. Kazimierz Netka.

Przemilczany najcenniejszy pomorski zabytek – ukrywana jest  jedna z pierwszych drukowanych ksiąg.

Za mało rozpropagowana jest wiedza o bardzo silnym, pomorskim i polskim „magnesie” przyciągającym inwestorów zagranicznych, turystów. Chodzi o napisaną po łacinie XV-wieczną Biblię z warsztatu Jana Gutenberga – wynalazcy druku.

Samorządowe władze województwa pomorskiego nie zatroszczyły się o promocję owego cennego zabytku o randze światowej. Dlaczego? Czy nie zależy nam na przyciąganiu światowego biznesu? Bogaci przedsiębiorcy cenią sobie takie atrakcje nauki, kultury… Znajdująca się w Pelplinie, na Kociewiu, Biblia z drukarni Jana Gutenberga, uznawana jest za jedną z najdroższych ksiąg świata.

Pomorskie, w celu pokazywania światu tego, co u siebie ma najbardziej wartościowego, stworzyło specjalną placówkę o nazwie: Pomorskie Centrum Informacji Turystycznej. Specjalnie na potrzeby tego centrum i Biuro Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, przystosowany duży historyczny obiekt: Bramę Wyżynną. To właśnie tam przede wszystkim, powinny być rozpowszechniane wiadomości na temat takich atrakcji jak XV-wieczna Biblia – jedna z pierwszych w świecie, wydrukowanych ksiąg.

Weszliśmy do Bramy Wyżynnej. W Centrum Informacji są gabloty, a w nich wystawione najróżniejsze publikacje i foldery na temat turystyki w Pomorskiem. Pytamy o publikacje na temat wspomnianej Biblii. Pracownicy Centrum Informacji doskonale wiedzą, ze taki zabytek w Pomorskiem istnieje. Prosimy o foldery, jakiekolwiek wiadomości pisane na temat tej Biblii z Pelplina. Na ekspozycjach nie ma wiadomości, że ona, taka cenna księga z XV wieku, Biblia, istnieje.

Zaczynają się poszukiwania po szufladach i szafach. Po jakimś czasie, otrzymujemy folder, w nim niewiele jest wiadomości na temat owej cennej księgi.

Dlaczego nie ma odrębnej publikacji dla turystów na temat Biblii powstałej w pracowni wynalazcy druku – Jana Gutenberga?

– Nie przysyłają nam materiałów. Biblia znajduje się w prywatnym muzeum – słyszymy w odpowiedzi.

Pracownicy Centrum Informacji maja rację. Teoretycznie, to posiadacze owej księgi, powinni zajmować się jej promocją. Czy muszą? Czy mają środki, siły fachowe do prowadzenia akcji promocyjnych? Biblia, która powstała w drukarni Gutenberga znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie na Kociewiu. I Diecezja Pelplińska dba o jej eksponowanie – pokazuje, w specjalnej gablocie, reprint tej wartościowej księgi.

Fot. Kazimierz Netka

Za promocję regionu odpowiadają jednak nie duchowni, a władze samorządowe województwa pomorskiego. W tym celu stworzyły specjalne biura i zatrudniły wiele osób. W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego (UMWP) zajmują się promocją m.in. Departament Promocji i Komunikacji ,Departament Turystyki, Departament Kultury, a także Biuro Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, mieszczące się w Bramie Wyżynnej.

Na tym, by przybywali do nas biznesmeni, a ich firmy tworzyły nam miejsca pracy, zaś Pomorskie stawało się coraz bardziej znane w świecie, czuwają m.in. Departament Rozwoju Gospodarczego UMWP, a także Agencja Rozwoju Pomorza.

To chyba nie jest sabotaż, że mimo tak licznych biur odpowiedzialnych za tworzenie atrakcyjnego wizerunku regionu, nie o wszystkim co ważne, się pamięta. Jednak, gdy wejdzie się do Pomorskiego Centrum Informacji Turystycznej, w gablotach jest wiele publikacji. Dotyczą one jednak głównie Kaszub. Można więc odnieść wrażenie, że gdyby Pelplin ze swą XV-wieczną Biblią był na terenie Kaszub, to i o wspomnianej księdze byłoby w Bramie Wyżynnej, głośno. Niestety, ów cenny, XV-wieczny zabytek: Biblia Gutenberga, znajduje się na terenie Kociewia. I niestety tak jest, że nie dopuszcza się do wiadomości publicznej informacji o tym, że oprócz Kaszubów w Pomorskiem mieszkają jeszcze inni ludzie. Nazwa: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie (ZKP) sugeruje, że oprócz Kaszubów, reszta mieszkańców Pomorza to jakaś bezimienna masa… Można więc odnieść wrażenie, że ZKP to organizacja faszystowska, nacjonalistyczna. Swą nazwą ZKP wymazuje z mapy świata istnienie takich społeczności jak Słowińcy, Kociewiacy, Borowiacy, jak Żuławianie, Powiślanie, Kresowianie i wielu innych. To wrogie nastawienie ZKP do mieszkańców Pomorza zauważa się nie tylko w sferach nauki, np.: etnograficznej, kulturowej, społecznej, ale też w wielu innych aspektach. Przynosi to Pomorskiemu, a także całej Polsce, wielkie straty.

Na zdjęciu: Zrekonstruowana prasa drukarska z warsztatu Johannesa Gutenberga – ekspozycja w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. Fot. Kazimierz Netka

O tym, że w Pomorskim Centrum Informacji Turystycznej ukrywana jest informacja o istnieniu unikatowego na skalę świata zabytku drukarskiego: Biblii z drukarni Jana Gutenberga, zawiadomiliśmy między innymi wojewodę pomorskiego – Dariusza Drelicha. Poinformowaliśmy również Stanisława Sikorę – członka Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

Pomijanie przez samorząd województwa w promocji regionu tak atrakcyjnego zabytku jak Biblia z drukarni Jana Gutenberga, to nie tylko wielka szkoda dla kultury Pomorza i Polski. To również ma znaczenie gospodarcze – ze szkodą dla promocji naszych atutów inwestycyjnych za granicą.

Jeśli tak postępuję się z cennym europejskim zabytkiem, to bardzo możliwe, że są ukrywane inne walory województwa. I niestety, tak się dzieje. Przemilcza się je w oficjalnych publikacjach, przeznaczonych dla cudzoziemców, wydrukowanych barwnie w obcych językach.

Fot. Kazimierz Netka

A co robią dla Biblii Gutenberga władze Pelplina? Ano, dbają o jej promocję. Dowodem tego jest wydarzenie towarzyszące ostatniemu międzynarodowemu kongresowi Smart Metropolia. Burmistrz Pelplina, Patryk Demski, zaprosił uczestników tego kongresy na podróż studyjną do stolicy diecezji pelplińskiej. Kto wziął udział w tym study tour, oczywiście poznał historię Biblii, z drukarni Gutenberga, obejrzał jej reprint. Mało tego, pan burmistrz Pelplina przy okazji zadbał o promocję znacznie większego obszaru niż Pelplin czy województwo pomorskie. W Katedrze pelplińskiej, a także w Muzeum Diecezjalnym (które zwiedzili uczestnicy study tour 15 listopada 2017 roku) znajdują się bowiem obiekty, zabytki, nie tylko z dawnej diecezji chełmińskiej, sięgającej m.in. aż do Torunia, ale też z innych krajów świata. Stąd wniosek, że Pelplin – kociewskie miasto liczące kilkanaście tysięcy mieszkańców – dba o promocję Pomorza, w tym Kaszub, lepiej niż samorząd województwa pomorskiego.

Oto, co o Biblii z drukarni Gutenberga napisał Władysław Kopaliński, w swej publikacji: Słownik mitów i tradycji kultury” (Państwowy Instytut Wydawniczy 1985 r.): „Biblia Gutenberga a. Mazarina a. 42-wierszowa największe osiągnięcie warsztatu Johanna Gutenberga, Biblia łacińska, wydruk. w 1454/55, arcydzieło sztuki typograficznej; z ok. 200 egzemplarzy zachowało się 46, z tego jeden w bibliotece Seminarium Duchownego w Pelplinie. Jedna z najdroższych ksiąg świata; pierwszy szeroko znany i opisany egzemplarz znaleziono w Bibliotece Mazarina w Paryżu, w 1760 r., stąd nazwa.”.

Przypomnijmy, że w projekcie przyszłorocznego samorządowego budżetu województwa pomorskiego, na promocję województwa przeznaczono kwotę w wysokości około 4 milionów złotych. Miejmy nadzieję, że o cennym zabytku z Pelplina na Kociewiu, te pieniądze nie będą milczeć…

Kazimierz Netka