Naucz się korzystać z Rocznika Statystycznego. Ta publikacja może być narzędziem obrony społeczeństwa przed wprowadzaniem w błąd przez polityków.

Polska statystyka cieszy się dużym uznaniem, w kraju i za granicą. Znana jest ze swej rzetelności. To efekt doświadczeń liczących blisko 230 lat. Rzecz w tym, by te cenne informacje, gromadzone przez polskie urzędy statystyczne i publikowane; druga strona, czyli: partnerzy, użytkownicy, środowiska gospodarcze, społeczeństwo, zechcieli wykorzystać. I żeby wiedzieli, jak te cenne dane spożytkować. Temu problemowi poświęcono rozpoczętą 17 marca 2016 roku ogólnopolską konferencję naukową pt. „Społeczne wyzwania edukacji statystycznej”, w Gdyni, zorganizowaną z okazji obchodów Dnia Statystyki Polskiej.

Na zdjęciu: Prof. Jerzy Auksztol – dyrektor Urzędu Statystycznego w Gdańsku, wita uczestników konferencji. Fot. Kazimierz Netka.

To święto – Dzień Statystyki Polskiej – ustanowione w 2008 roku, obchodzone jest corocznie 9 marca. Tego bowiem dnia, w 1789 roku podczas sesji Sejmu Czteroletniego zaproponowano dokonanie spisu statystycznego na ziemiach polskich – przypomniał, witając gości, prof. Jerzy Auksztol – dyrektor Urzędu Statystycznego w Gdańsku. Nieco ponad 3 miesiące później, w czerwcu 1789 roku roku, Sejm zadecydował o przeprowadzeniu spisu ludności Rzeczypospolitej Obojga Narodów i uchwalił konstytucję pt. „Lustracya dymów i podanie ludności”, uzasadniającej przeprowadzenie spisu. Opracowano też formularz „Tabella ludności spisu 1789 r.”

Z datą odbywającej się w Gdyni, w Muzeum Emigracji, konferencji „Społeczne wyzwania edukacji statystycznej”, zbiegają się terminy także innych wydarzeń z przeszłości.

Na zdjęciu: Prof. Janusz Witkowski – prezes Głównego Urzędu Statystycznego, inauguruje obrady. Fot. Kazimierz Netka.

We wrześniu bieżącego roku upłynie 95 lat od pierwszego spisu powszechnego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, a za dwa lata minie 100 lat od powołania Głównego Urzędu Statystycznego. Ta instytucja przetrwała pod niezmienioną nazwą do dzisiaj. Te dwa wydarzenia zbiegają się w czasie z podjęciem decyzji o budowie portu w Gdyni, dzięki której uzyskaliśmy okno na świat. Statystyka też jest polskim oknem na świat – mówił prof. Janusz Witkowski, prezes Głównego Urzędu Statystycznego, otwierając obrady. Jednym z ważnych zadań GUS jest udostępnianie danych – mówił pan prezes. Równie istotnym jest umiejętny odbiór tych informacji i uzyskiwanie z tego pożytku przez społeczeństwo. Dlatego, bardzo ważna jest edukacja odbiorców. Jak tę wiedzę najskuteczniej przekazywać – zastanawiają się w Gdyni uczestniczy konferencji „Społeczne wyzwania edukacji statystycznej”.

W sesji „Rola wiedzy statystycznej w społeczeństwie”, moderowanej przez prof. Jerzego Auksztola, wypowiadało się 4 prelegentów. Prof. Janusz Witkowski – prezes Głównego Urzędu Statystycznego mówił o rola statystyki publicznej w społeczeństwie.

Prof. Czesław Domański – prezes Polskiego Towarzystwa Statystycznego przedstawił istotę edukacji statystycznej społeczeństwa.

Prof Włodzimierz Okrasa – doradca Prezesa GUS poruszył temat: „Status statystyki w społeczeństwie: wyznaczniki ‘pozycji’ statystyki – społeczne wymiary kwantyfikacji”.

Eugeniusz Gatnar – członek Rady Polityki Pieniężnej zaprezentował „Stan wiedzy ekonomicznej Polaków – wyniki badań NBP”.

Oto inne wystąpienia z pierwszego dnia obrad. W sesji „Edukacja statystyczna – cele i wyzwania”, którą moderował prof. Janusz Witkowski, też wypowiadało się 4 prelegentów. Emilia Andrzejczak – naczelnik Wydziału Edukacji i Rozwoju, Biuro Organizacji i Kadr GUS wygłosiła wykład: „Edukacja Statystyczna wczoraj, dziś i jutro”. Dr Wioletta Kozak – kierownik Wydziału Egzaminu Maturalnego Centralnej Komisji Egzaminacyjnej: „Miejsce statystyki w polityce edukacyjnej państwa”. Wacław Mazur – kierownik Oddziału w Legnicy, Urząd Statystyczny we Wrocławiu: „Budowanie skutecznego programu edukacji statystycznej wśród dzieci i młodzieży na przykładzie programu edukacyjnego realizowanego w województwie dolnośląskim”. Prof. dr hab. Mirosław Szreder – prorektor ds. rozwoju i finansów, Uniwersytetu Gdańskiego: „Rola statystyki w nauce i życiu społecznym”.

Na zdjęciu: Uczestnicy konferencji naukowej pt. „Społeczne wyzwania edukacji statystycznej”, w Gdyni, w Muzeum Emigracji. Fot. Kazimierz Netka.

Sesja „Statystyka w procesie edukacji” kierowana była przez prof. Krystynę Strzałę z Katedry Ekonometrii Wydziału Zarządzania, Uniwersytetu Gdańskiego. Oto wystąpienia. Krystyna Laudańska – dyrektor Wydziału Organizacji i Informacji Oświatowej, Kuratorium Oświaty w Gdańsku: „Wykorzystanie bazy danych Systemu Informacji Oświatowej w kreowaniu polityki oświatowej jednostek samorządu terytorialnego”. Stanisław Drzażdżewski – radca generalny, Departament Strategii i Współpracy Międzynarodowej, Ministerstwo Edukacji Narodowej: „Wyzwania w zakresie statystyki wczesnego kończenia nauki i uczenia się dorosłych”. Dr Agnieszka Chłoń-Domińczak – Instytut Badań Edukacyjnych: „Krajowy System Kwalifikacji jako narzędzie uczenia się przez całe życie”. Dominika Czarnecka – naczelnik Wydziału Statystyki Edukacji i Kultury, Departament Badań Społecznych i Warunków Życia GUS: „Uniwersytety Trzeciego Wieku – wstępne wyniki badania”.

Na zdjęciu: Uczestnicy konferencji naukowej pt. „Społeczne wyzwania edukacji statystycznej”, w Gdyni, w Muzeum Emigracji. Fot. Kazimierz Netka.

Obrady w piątek, 18 marca 2016 roku, według programu, zainaugurowała sesja historyczna: „Statystyka i statystycy w Polsce – ważne karty historii” Moderator prof. dr hab. Czesław Domański – prezes Polskiego Towarzystwa Statystycznego. Oto prelegenci i tematy. Dr Bożena Łazowska – dyrektor Centralnej Biblioteki Statystycznej im. Stefana Szulca: „Statystyka polska w okresie II wojny światowej”. Prof. Józef Pociecha – kierownik Katedry Statystyki, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie: „Poziom statystyki polskiej w Galicji na początku XX w.”

Na zdjęciu: Wejście do Muzeum Emigracji w Gdyni. Fot. Kazimierz Netka.

W trakcie sesji: „Produkt krajowy brutto w świadomości społecznej”, w której moderatorem jest dr Halina Dmochowska – wiceprezes Głównego Urzędu Statystycznego, przewidziano cztery wystąpienia. Maria Jeznach – dyrektor Departamentu Rachunków Narodowych GUS: „Wizja przyszłości rachunków narodowych według użytkowników danych”. Prof. Krystyna Strzała – Katedra Ekonometrii, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Gdański: „Zalety i wady PKB jako miernika rozwoju gospodarczego, dobrobytu społecznego i jakości życia”. Dr Michał Lewandowski – Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów GUS:. „Podział wartości dodanej”. Ewa Byrczek, Dorota Doniec – Ośrodek Rachunków Narodowych, Urząd Statystyczny w Katowicach: „Rachunki regionalne”.

Na zdjęciu: Nabrzeże Francuskie przy Muzeum Emigracji w Gdyni, wcześniej – Dworcu Morskim. Tu cumowały polskie transatlantyki. Fot. Kazimierz Netka.

Podczas sesji: „Społeczne i ekonomiczne efekty kształcenia”, moderatorem był prof. Krzysztof Najman – przewodniczący Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Statystycznego. Oto wystąpienia. Dr Jacek Maślankowski – kierownik Ośrodka Statystyki Edukacji i Kapitału Ludzkiego, Urząd Statystyczny w Gdańsku: „Education at a Glance i Kapitał ludzki – mierniki edukacji”. Prof. Krzysztof Leja – prodziekan ds. nauki na Wydziale Zarządzania i Ekonomii, Politechniki Gdańskiej: „Społeczna odpowiedzialność uczelni”. Dr Agnieszka Piotrowska-Piątek – dyrektor Urzędu Statystycznego w Kielcach: „Działalność badawczo-rozwojowa szkół wyższych w Polsce w świetle danych statystycznych”. Joanna Witkowska – dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku: „Bezrobotni absolwenci szkół wyższych i ponadgimnazjalnych w województwie pomorskim”.

Na zdjęciu: Uczestnicy konferencji naukowej pt. „Społeczne wyzwania edukacji statystycznej”, w Gdyni, w Muzeum Emigracji. Fot. Kazimierz Netka.

Jak wynika z wystąpień podczas konferencji, z wiedzą ekonomiczną nie jest w naszym społeczeństwie najlepiej. Pocieszające jest to, że – jak można było wywnioskować z wystąpień prelegentów – statystyka może zdemaskować wiele zjawisk, które politycy czasami usiłują zatuszować. Rzecz w tym, by społeczeństwo wiedziało, jak czerpać rzetelną wiedzę, zgromadzoną w danych, zebranych przez Główny Urząd Statystyczny oraz Urzędy Statystyczne w województwach, a także partnerów tych instytucji.

Ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Społeczne wyzwania edukacji statystycznej” zorganizowana została przez Główny Urząd Statystyczny we współpracy z Polskim Towarzystwem Statystycznym, Polską Akademią Nauk oraz Urzędem Statystycznym w Gdańsku.

Kazimierz Netka