Fot. Kazimierz Netka.
Między wybuchem II wojny światowej i przyszłością – przypomnienie ponad 80 lat niektórych dziejów świata
Przed nami bardzo patriotyczne dni. Jedne – poświęcone są wspomnieniom unikatowego zainaugurowania przez Polaków przemian w Europie – 14 sierpnia 1980 roku w Gdańsku i podpisania porozumień 31 sierpnia 1980 roku. Trzeba światu przypominać, że ówczesne wysiłki Polaków miały swe odzwierciedlenie również w obaleniu Muru Berlińskiego. W efekcie, wiele państw i narodów odzyskało suwerenność.
Bardzo ważny będzie też 1 września. Tego dnia bowiem przypada bardzo smutna rocznica – miną bowiem 82 lata od rozpoczęcia przez hitlerowskie Niemcy w 1939 roku II wojny światowej.
Rocznice te obchodzone będą przez samorządy, a także przez władze państwowe i związkowe. O tym, jak będą przebiegać uroczystości w Gdańsku, organizowane przez Europejskie Centrum Solidarności oraz samorządy: miejski i wojewódzki, poinformowano w ogrodzie zimowym Europejskiego Centrum Solidarności – podczas konferencji prasowej zapowiadającej Święto Wolności 2021.Częścią tego Święta Wolności będą też festiwal Solidarity of Arts oraz obchody jubileuszowe. Wydarzenia związane z tymi rocznicami zaplanowano na okres od 27 sierpnia do 1 września w Gdańsku.
Wiedzą na temat obchodów służyli m.in.: Aleksandra Dulkiewicz – prezydent Gdańska; Władysław Zawistowski – dyrektor Departmentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; Basil Kerski – dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności; Magdalena Sroka – kuratorka festiwalu Solidarity of Arts; Magdalena Hajdysz – rzecznik prasowy Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego; Arkadiusz Hronowski – współkurator koncertu CENTRALA. CENTRALA NAS OCALI; Przemysław Ruchlewski – zastępca dyrektora ECS, odpowiedzialny za konferencję Samorządna Rzeczpospolita; Magdalena Mistat – zastępca dyrektora ECS, koordynatorka wydarzeń jubileuszowych; Monika Krzencessa z Działu Archiwum i Organizacji Wystaw Europejskiego Centrum Solidarności; Waldemar Ossowski – dyrektor Muzeum Gdańska.
Fot. Kazimierz Netka.
O szczegółach poinformowała nas również, prowadząca konferencję, Grażyna Pilarczyk – główny specjalista ds. komunikacji i PR, Wydział Komunikacji i Strategii Europejskiego Centrum Solidarności:
Na tegoroczne obchody Święta Wolności składa się blisko 50 różnorodnych wydarzeń, w tym festiwal Solidarity of Arts. Impreza odbędzie się w dniach 27 sierpnia – 1 września. W ramach wydarzenia uczczona zostanie 41 rocznica narodzin Solidarności, 40 rocznica I Krajowego Zjazdu Solidarności w hali Olivia i 82 rocznica wybuchu II wojny światowej. Organizatorzy zapowiedzieli te wydarzenia podczas konferencji prasowej, 24 sierpnia w Europejskim Centrum Solidarności. Wstęp na większość wydarzeń jest wolny, dołączyć będzie można również online.
Konferencję otworzyli: Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska i Basil Kerski, dyrektor ECS.
Fot. Kazimierz Netka.
– Gdańsk jest szczególnym miastem. To tutaj 1 września 1939 roku rozpoczęła się II wojna światowa, która zmieniła i całkowicie przemeblowała świat. Dla Polski, Europy i części świata koniec totalitaryzmu rozpoczął się również tu, w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, strajkiem z sierpnia ‘80 roku, ale chyba jeszcze bardziej podpisaniem Porozumień Sierpniowych 31 sierpnia 1980 roku – mówi Aleksandra Dulkiewicz. – Współczesny świat przynosi wiele wyzwań. W ubiegłym roku myślami byliśmy z Białorusią i nadal myślimy o niej bardzo mocno. Także ostatnie doniesienia z Afganistanu pokazują, jaką wartością jest dziś wolność i jak bardzo trzeba się o nią troszczyć i ją pielęgnować. Wolność, solidarność, demokracja, prawda – po raz kolejny organizujemy te obchody, ponieważ świat pokazuje, jak bardzo tych wartości potrzebujemy.
Fot. Kazimierz Netka.
– Sierpień to jest bardzo ważny miesiąc. To ubiegłoroczne wybory na Białorusi. Dokładnie 30 lat temu, 24 sierpnia 1991 roku powstała niepodległa Ukraina. Będziemy przypominali program Solidarności „Samorządna Rzeczpospolita” i idee I Zjazdu, zastanawiali się nad jego aktualnością. Dlatego cieszę się, że możemy z gośćmi z całej Europy przypomnieć, że upamiętniamy dziś coś, co Władimir Putin nazywa największą geopolityczną katastrofą (czyli rozpad ZSRR – przyp. red.) – mówi Basil Kerski.
Magdalena Sroka, kuratorka festiwalu Solidarity of Arts, który wraca po rocznej przerwie na kulturalną mapę Gdańska, podkreśliła, że hasłem festiwalu jest PRZYSZŁOŚĆ.
Fot. Kazimierz Netka.
– Jesteśmy w samym środku kryzysu. Jednak przewrotnie w tym haśle widzimy i szanse, i nadzieję. Poprzez ten festiwal pokazujemy artystów, którzy coś zmieniają, artystów, którzy są zaangażowani. Zapraszamy do teatru na jakże aktualny spektakl Śnieg, oparty na powieści Orhana Pamuka, do przestrzeni ECS na cztery debaty, na koncerty i na filmy Chloé Zao, która portretuje amerykańskich wykluczonych.
Z kolei Magdalena Hajdysz, rzeczniczka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, podkreśliła, że wystawienie Śniegu to polska prapremiera tego tytułu.
– Reżyser spektaklu Bartosz Szydłowski jest tegorocznym laureatem Złotego Yorricka za Hamleta w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Opowieść o poecie w odciętym przez śnieg miasteczku Kars i tajemniczych samobójstwach islamskich kobiet zyskała na aktualności. Twórcy zgodnie przyznają, że ostatnie wydarzenia w Afganistanie spowodowały, że musieli bardzo uważnie dobierać narzędzia teatralne.
Nawiązaniem do kultowego utworu Brygady Kryzys z lat 80-tych jest piątkowy koncert Centrala. Centrala nas ocali (27.08)
– Pomysł na ten koncert powstał wiele lat temu. Razem z Tomkiem Lipińskim i Ireneuszem Wojtczakiem wymyśliliśmy scenariusz tego koncertu. Gośćmi naszego składu są trzy młode artystki: The PAU, Min t i JUCHO. To dzieło będzie się składało z wielu części, wystąpi też Orkiestra Kameralna Progress, białoruski akordeonista Yegor Zabelov, Lerna Wojtczak, Tymon Tymański i oczywiście Tomek Lipiński. – mówi Arkadiusz Hronowski, współkurator koncertu w B90.
W sobotę i w niedzielę – 28 i 29 sierpnia – odbędzie się konferencja Samorządna Rzeczpospolita, której tematem będzie powrót do myśli i dorobku ideowego I Zjazdu Solidarności.
– Obchody rozpoczniemy odsłonięciem tablicy pamiątkowej Szlaku Wolności na ul. Malarzy, czyli w miejscu, gdzie pracownik Stoczni Gdańskiej im. Lenina Lech Wałęsa miał swój warsztat – mówi Przemysław Ruchlewski, zastępca dyrektora ECS do spraw naukowych.
– Konferencja składa się z siedmiu debat, a wśród uczestników znajdą się między innymi Ewa Kulik-Bielińska, Jerzy Buzek, Ryszard Bugaj, Jerzy Osiatyński, Jan Rulewski. Będziemy również wspominać dwie legendy opozycji demokratycznej PRL czyli Henryka Wujca i Jan Lityńskiego.
Monika Krzencessa z działu archiwum i organizacji wystaw zaprosiła na nowe wystawy czasowe.
– Przygotowaliśmy trzy ekspozycje czasowe, jedną otworzyliśmy już w zeszłym tygodniu. To ŻYWIE BIEŁARUŚ! NIECH ŻYJE BIAŁORUŚ! to wystawa prezentująca sylwetki białoruskich opozycjonistów. Druga z nich, wystawa ZJAZD. KOMUNIKACJA IDEI, będzie opowiadać o wolnych mediach i została przygotowana w związku z 40. rocznicą I Zjazdu Solidarności. Głównym eksponatem będzie historyczna kamera, która brała udział w zjeździe i która później, w czasie stanu wojennego, została zarekwirowana i była wykorzystywana przez władze. Filmowała zarówno I Zjazd NSZZ jak i ostatni zjazd PZPR. Wystawę otwieramy w sobotę 28 sierpnia. Zapraszamy na wernisaż o godzinie 13:30. Trzecia – MALI KRONIKARZE SOLIDARNOŚCI przedstawia rysunki dzieci z Sopotu, które pod kierunkiem nauczyciela plastyki stworzyły wyjątkowe mini-dzieła, przedstawiające sierpień 1980 roku, odsłonięcie pomnika Poległych Stoczniowców oraz ówczesne trudne warunki życia.
Fot. Kazimierz Netka.
31 sierpnia tradycyjnie już odbędą się obchody rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych, które rozpoczną się o godzinie 10.00 otwarciem historycznej bramy nr 2.
– Czynimy tak od 2014 roku. W tym roku, podobnie jak poprzednio, będziemy razem z Lechem Wałęsą, który zapewnił panią prezydent, że będzie obecny. Potem czeka nas ogromny zaszczyt i honor – o godzinie 11.00 odsłonimy w ogrodzie zimowym otrzymaną w maju Europejską Nagrodę Dziedzictwa Europa Nostra. W południe zapraszam na dialog o upadku Związku Radzieckiego, ale z perspektywą przyszłościową. Bohaterką będzie Żanna Niemcowa, legenda opozycji rosyjskiej. Po południu wręczymy Medale Wdzięczności, a o godz. 19 zapraszamy na plac Solidarności na wiec na rzecz Europy, ale nie tej zasobnej i bezpiecznej, ale tej nieco szerszej, w której od siedmiu lat trwa wojna przeciw Ukrainie. Czujmy, że jesteśmy za coś więcej odpowiedzialni niż tylko za Gdańsk i za Polskę – mówi Basil Kerski, dyrektor ECS.
Fot. Kazimierz Netka.
Dyrektor zaprosił też na 1 września, na konferencję poświęconą refleksji nad przyszłością Europy, widzianej w świetle rocznicy wybuchu największego konfliktu XX wieku o obecnej polityki rosyjskiej. Dyskutować o tym będą historycy, politycy i intelektualiści. Konferencja odbywa się pod hasłem „Europa z widokiem na przyszłość”.
– Święto Wolności to blisko 50 realizacji, które nie byłyby możliwe bez naszych wspaniałych partnerów – mówi Magdalena Mistat, zastępca dyrektora ECS i koordynatorka całego wydarzenia. – Większość wydarzeń będzie transmitowana, jesteśmy przygotowani na przyjęcie gości. Nasza wystawa i przestrzenie wspólne są pokryte specjalną powłoką fotokatalityczną, która zabezpiecza przed kontaktem z wirusami i bakteriami. Zapraszam też do obejrzenia nowego projektu artystycznego Doroty Nieznalskiej, który powstał w ramach grantu Fundacji Gdańskiej „Drogi do kultury”. Instalacja nosi tytuł „170 cm wzrostu” i symbolizuje wydarzenia z 31 sierpnia 1980 roku, kiedy to przewodniczący Wałęsa staje na wózku akumulatorowym i ogłasza, że mamy niezależne, samorządne związki zawodowe.
Fot. Kazimierz Netka.
Organizatorami Święta Wolności są: miasto Gdańsk, samorząd województwa pomorskiego i Europejskie Centrum Solidarności.
Szczegółowy program: ECS, gdansk.pl – poinformowała Grażyna Pilarczyk – główny specjalista ds. komunikacji i PR, Wydział Komunikacji i Strategii Europejskiego Centrum Solidarności.
Partnerzy: Fundacja Konrada Adenauera; Fundacja im. Stefana Batorego; Kolegium Europy Wschodniej; New Eastern Europe; Europa Nostra; Polski PEN Club; Fundacja Gdańska; Cappella Gedanensis; Fundacja Grand Press; Studium Obywatelskie im. Pawła Adamowicza; Klub B90; Gdański Teatr Szekspirowski; Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Warszawa; Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Katowice; Teatr Łaźnia Nowa, Kraków; Gdansk.pl .
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl