Fot. Kazimierz Netka.

Jak stworzyć szlak transportowy pomiędzy Skandynawią i południem Europy, z filarami – węzłami przeładunkowymi – m.in. w Szczecinie – Świnoujściu i w Trójmieście?

W Europie wyznaczono 9 głównych korytarzy transportowych TENT (TENT to Transeuropejska sieć transportowa. Skrót TENT pochodzi od angielskiej nazwy: Trans-European Transport Networks – programu unijnego dotyczącego sieci drogowych, kolejowych, wodnych i powietrznych). Największe szanse na rozwój mają regiony i miasta znajdujące się na tych szlakach (kolejowych, samochodowych itp.)

 

Fot. Kazimierz Netka

Niebagatelne znacznie owe szlaki mają dla portów morskich, szczególnie polskich. Żeby nasze okna na świat nie znalazły się na peryferiach rozwoju Europy, musimy dbać o to, by miały one dobre połączenia z owymi szlakami transportowymi transeuropejskimi. Szukamy więc sojuszników.

Dla Polski oraz Szwecji może mieć ogromne znaczenie Korytarz Transportowy Bałtyk – Adriatyk. Powinien on jednak być przedłużony autostradą wodną z Gdańska i Gdyni przez Bałtyk do Szwecji. Teraz bowiem patrząc na mapę głównych szlaków komunikacyjnych Europy, można odnieść wrażenie, że Bałtyk zamiast łączyć Europę środkową i północną, rozdziela ją. Tak samo wydawać się może iż polskie porty znajdują się poza głównymi arteriami transportu towarów.

 

Fot. Kazimierz Netka

O powyższych problemach rozmawiali uczestnicy V Forum Korytarza Bałtyk-Adriatyk. W Gdyni. Forum przygotował zespół pracowników Wydziału Współpracy i Analiz Samorządowych Urzędu Miasta Gdyni: Marta Myszor, Adriana Szwarczewska, Michał Tuszyński, Magdalena Cieślakowska, Kazimierz Iwaszko, Konrad Niżnik – pod kierownictwem Ryszarda Toczka – naczelnika Wydziału Współpracy i Analiz Samorządowych UM Gdynia.

 

Fot. Kazimierz Netka

W Forum uczestniczyli reprezentanci różnych regionów kraju, organizacji, a także naukowcy, samorządowcy. Z zagranicy przybyli reprezentanci szwedzkich urzędów i organizacji, m.in. Tore Almlöf i Jonas Olsson – przedstawiciele Baltic Link Association z Karlskrony; Mattias Andersson z Regionu Blekinge.

List do uczestników Forum przysłał dr Wojciech Szczurek – prezydent Gdyni, prezes Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej (SMAB).

 

Fot. Kazimierz Netka

Stowarzyszenie Miast Autostrady Bursztynowej, któremu mam zaszczyt przewodniczyć, a także 4 inne ogólnopolskie związki miast i gmin, wraz ze Stowarzyszeniem Polskich Regionów dla Korytarza Transportowego Bałtyk – Adriatyk, zdecydowały o współdziałaniu dla tego korytarza transportowego – napisał prezydent Wojciech Szczurek. Dodał, że wcześniej organizacje te wspierały powstanie tzw. paneuropejskiego korytarza nr 6. Odbywało się to skutecznie, gdyż pierwotna trasa korytarza Gdańsk – Brno/Żylina została przedłużona do Gdyni i w przeciwnym kierunku – do Bolonii.

Trzeba mieć na uwadze propozycję stworzenia łącznika Korytarza Transportowego Bałtyk – Adriatyk z Morzem Czarnym. Mówiono o tym podczas V Forum, 6 grudnia 2018 roku. Warto jednak pamiętać, że już wiele lat temu o stworzenie takiej odnogi apelował prof. Marek Grzybowski (obecny podczas V Forum) – prezes zarządu Baltic Sea & Space Cluster. Prof. Marek Grzybowski zwracał uwagę na ważną rolę, jaką może odegrać nowy korytarza transportowy BALT-ORIENT. Ten korytarz stanowić może istotne uzupełnienie działań w Regionie Morza Bałtyckiego, łącząc regiony Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego, Makroregion Dunaju oraz Morza Egejskiego i Adriatyku – uzasadniał prof. Marek Grzybowski.

Fot. Kazimierz Netka

Wskazane jest utworzenie autostrady morskiej także między Świnoujściem i Trelleborgiem – wynika z prezentacji, którą przedstawił dr Michał Graban.

Teraz jest kolejne wyzwanie, związane z ustaleniem przez Komisje Europejską sieci TENT i jej zmiany w 2023 roku. Dr Wojciech Szczurek przypomina w swym przesłaniu do uczestników V Forum, że wizja sieci TENT, przyjęta przez Parlament Europejski 11 grudnia 2013 roku ma wymiar terytorialny, wskazując na regiony i miasta jako istotnych interesariuszy TENT.

 

Fot. Kazimierz Netka

TENT to Transeuropejska sieć transportowa. Skrót TEN-T pochodzi od angielskiej nazwy: Trans-European Transport Networks – programu unijnego dotyczącego sieci drogowych, kolejowych, wodnych i powietrznych.

Prezydent Gdyni napisał w swym liście do uczestników V Forum Korytarza Bałtyk – Adriatyk, że Polska ma najmniejszą liczbę węzłów miejskich sieci TENT, przyjmując kryterium liczby mieszkańców i powierzchni kraju, przypadających na jeden węzeł. To obniża atrakcyjność połączeń korytarzowych i pozbawia większość polskich miast korzyści wynikających z obsługi logistycznej korytarza. Gdynia, uczestnicząc w strategicznych projektach transportowych UE: SoNorA, BGLC, czy TENTacle wnosi do wizji korytarza Bałtyk-Adriatyk tak oczywisty i tak ważny wymiar – morski.

Dr Wojciech Szczurek witał serdecznie gości ze Szwecji, podkreślając, że uczestniczą oni w Forum Korytarza Bałtyk – Adriatyk po raz pierwszy. Konsekwentnie i wspólnie pracujemy nad pełnym skapitalizowaniem autostrady morskiej Gdynia – Karlskrona, przez przedłużenie Korytarza Bałtyk – Adriatyk do portu morskiego Goeteborg – napisał dr Wojciech Szczurek – prezydent Gdyni.

 

Fot. Kazimierz Netka

Warto w tym miejscu dodać, że zainaugurowano starania w celu utworzenia drugiej morskiej autostrady Polska – Szwecja, a ma ona powstać na trasie: Gdańsk – Sztokholm. 30 listopada 2018 roku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego odbyło się spotkanie, podczas którego zapowiedziano powołanie grupy inicjatywnej projektu (SMAB, ZMiGM, GARG, ZMN, SPR KTBA, miasto Gdańsk, KLT P-P, Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA). Grupie tej ma przewodniczyć samorząd województwa pomorskiego i SPR KTBA – Stowarzyszenia Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk Adriatyk – poinformował, podczas swego wystąpienia na V Forum, dr Michał Graban, reprezentujący Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.

 

Fot. Kazimierz Netka

W sprawie budowy korytarza głos zabrał i powitał gości także Ryszard Świlski – wicemarszałek województwa pomorskiego, prezes Stowarzyszenia Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk – Adriatyk. Marszałek Ryszard Świlski wyraził nadzieję, ze korytarz Bałtyk – Adriatyk stanie się osią transportową naszej części Europy. Jest on bardzo potrzebny; ma służyć lepszemu skomunikowaniu polskich portów z lądem. Ilość przeładowanych towarów gwałtownie rośnie; co roku. Wicemarszałek Świlski wyraził radość, że Polska ratyfikowała układ AGN dotyczący rozwoju śródlądowych dróg wodnych.

Na V Forum mówiono więc o ważnych dla gospodarki Polski, Szwecji, a także innych krajów, sprawach. Nic więc dziwnego, że zainteresowanie tym wydarzeniem, tą konferencją wyraziło około setki osób – powiedział dr Michał Tuszyński ze Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej w Gdyni, kierujący obradami V Forum Korytarza Transportowego Bałtyk – Adriatyk.

„Projekt flagowy TENTacle (Program regionu Morza Bałtyckiego 2014-2020) – szanse i możliwości skapitalizowania sieci bazowej dla rozwoju europejskiej pozycji miast, regionów i krajów bałtyckich: – wstępne rekomendacje partnerów projektu” przedstawił dr Wiktor Szydarowski – koordynator projektu TENTacle – Blekinge (Szwecja). Partnerem wiodącym tego projektu jest region Blekinge.

 

Fot. Kazimierz Netka

Nasza rolą jest zachęcenie do dialogu tych, którzy są poza grą – mówił dr Wiktor Szydarowski. Chodzi o znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak tchnąć życie w korytarze transportowe, a także o znalezienie nowych trendów, do kolejnego przedłużenia korytarza Bałtyk – Adriatyk, by osiągnąć większe efekty spójności społeczno – terytorialnej. Zdaniem dr Wiktora Szydarowskiego, takim elementem spójności jest stworzenie przez województwo pomorskie wspólnego biletu, na podstawie którego będzie można podróżować nie tylko w Pomorskiem, ale również promem do Szwecji, a tam korzystać z transportu publicznego.

O tym jaka rolę w projekcie TENTacle pełni miasto Gdynia, jakie są kluczowe ustalenia i rekomendacje w tym zakresie – mówił Ryszard Toczek – koordynator projektu TENTacle. Naczelnik Ryszard Toczek przypomniał, że konsekwentne starania stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej – uczestnika Komitetu Sterującego Paneuropejskiego Korytarza Transportowego nr 6 spowodowały, że Port Morski w Gdyni został wprowadzony w 2008 roku do struktury tego korytarza.

 

Fot. Kazimierz Netka

Jak napisano na stronie internetowej www.gdynia.pl , ważnym dla Gdyni celem projektu TENTacle – głównie dla określenia skali przyszłych inwestycji transportowych –  jest podniesienie znaczenia Korytarza Bałtyk-Adriatyk, a więc i znaczenia miasta w korytarzu transportowym. Wspólnie ze szwedzkimi i fińskimi partnerami projektu TENTacle, przygotowane zostaną projekty decyzji Komisji Europejskiej  w sprawie wydłużenia trasy korytarza Bałtyk-Adriatyk do Szwecji, Norwegii i Finlandii

Studium Przypadku Gdynia jest jednym z 7 w projekcie TENTacle i jedyne miejskie i do tego szczególnym miejskim – mówił Ryszard Toczek – sekretarz generalny Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej. Dotyczy bowiem miasta gateway – czyli bramy – dla dwóch odnóg korytarza; jednego z ośrodków aglomeracji trójmiejskiej, nazwanej w unijnych wytycznych dla budowy sieci TENT albo Gdańskiem – za to portem w Gdyni, albo Gdańskiem, Gdynią – ale bez lokalizacji terminala kolejowo – drogowego.

Jak widać, trzeba te zapisy sprecyzować.

Dylematy te ma rozstrzygnąć dokument końcowy projektu: Pilotażowy Plan Działania: Gdynia węzeł miejski/transportowy w korytarzu sieci bazowej. Plan działania będzie obejmował zarówno miejskie jak i portowe wyniki projektu – mówił naczelnik Ryszard Toczek.

 

Fot. Kazimierz Netka

Jednym z projektów, wpisanych do planu pracy jest rozwój kolei podmiejskiej w węźle Gdańsk – Gdynia. To potencjalnie projekt flagowy Korytarza Bałtyk – Adriatyk. Dla wykazania potencjału rozwojowego publicznego transportu szynowego, wypracowany został w ramach projektu TENTacle projekt Północnej Kolei Aglomeracyjnej. W celu zoperacjonalizowania tego projektu miasto Gdynia przystąpiło do projektu HUPMOBILe, który można nazwać dzieckiem TENTacle – powiedział naczelnik Ryszard Toczek.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Aktualny status korytarza Bałtyk-Adriatyk (kluczowe rekomendacje Planu Pracy nowego koordynatora unijnego, priorytety Forum Korytarza Bałtyk-Adriatyk przy koordynatorze i Grup Roboczych” – to temat który według programu V Forum, omówił Michał Kwiatkowski z Ministerstwa Infrastruktury.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Doświadczenia współpracy w osi Szlak Bursztynowy – Baltic Link – inspiracją dla rozwoju tras korytarza Bałtyk-Adriatyk” przedstawił dr Michał Tuszyński ze Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej.

 

Zagadnienie: „Baltic Link Association – strategiczny interesariusz rozwoju autostrady morskiej Gdynia – Karlskrona służącego przedłużeniu korytarza Bałtyk – Adriatyk do Szwecji” przedstawili Tore Almlöf i Jonas Olsson – reprezentanci Baltic Link Association z Karlskrony.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Wiadomości na temat X Forum Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego – wyzwania dla inicjatywy sieci bazowej TEN-T w regionie” przekazała Monika Cholewczyńska-Dmitruk z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Potencjał rzeki Wisły (w tym drogi E40 Morze Bałtyckie-Morze Czarne) w korytarzu Bałtyk-Adriatyk. Optymalna sieć towarowych portów wodnych” – to temat, który omówił dr Tomasz Sowiński – prezes Związku Miast Nadwiślańskich.

 

Fot. Kazimierz Netka

Zagadnienia: „Inicjatywa połączenia węzłów sieci bazowej: Gdańsk, Gdynia i Sztokholm autostradą morską – szansą na połączenie korytarzy sieci bazowej Bałtyk – Adriatyk i ScanMed” oraz „Rozwój infrastruktury sieci bazowej w Polsce Wschodniej (projekt Via Carpathia) – szansa na rozwój korytarza Bałtyk – Adriatyk w kierunku Morza Czarnego” przedstawił dr Michał Graban z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

 

Fot. Kazimierz Netka

„Perspektywy rozwoju węzła CNC Łódź – Stryków” – to zagadnienie, które według programu przygotował Robert Warsza z Urzędu Miasta Łodzi.

Omówiono też szanse i zagrożenia w realizacji infrastruktury korytarza Bałtyk-Adriatyk w województwach.

Program V Forum Korytarza Transportowego Bałtyk- Adriatyk na 7 grudnia 2018 roku, przewiduje m.in. następujące wystąpienia:

„Bałtycki (morski) wymiar sieci bazowej TENT – porty morskie – wyznacznikiem lądowej sieci TENT” – Bogdan Ołdakowski prezes Actia Forum oraz Grzegorz Walczukiewicz – dyrektor Związku Miast i Gmin Morskich;

„Realizacja infrastruktury korytarza Bałtyk – Adriatyk w województwach nadmorskich: pomorskie i zachodniopomorskie; szanse i zagrożenia” – urzędy marszałkowskie;

„Realizacja infrastruktury korytarza Bałtyk – Adriatyk w portach morskich: Gdynia, Gdańsk i Szczecin-Świnoujście” – Zarządy Morskich Portów’

„Potencjał rzeki Odry/E30 jako komponentu korytarza Bałtyk – Adriatyk. Optymalna sieć portów wodnych” – Rafał Zahorski – pełnomocnik marszałka województwa zachodniopomorskiego ds. gospodarki morskiej;

 

Fot. Kazimierz Netka

„Infrastruktura TENT w korytarzu Baltic Link – stan obecny i perspektywy rozwoju” – Tore Almlöf i Jonas Olsson – przedstawiciele Baltic Link Association z Karlskrony;

„Forum Korytarza przy unijnym koordynatorze – relacja ze spotkania z A. Jensen” – Ada Guźniczak – Stowarzyszenie Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk-Adriatyk (Gdańsk);

„Mapa drogowa dla inicjatywy przedłużenia Korytarza Bałtyk – Adriatyk do Goeteborga (SMAB – Baltic Link Association) od 2030 roku” – Jonas Olsson i dr Michał Tuszyński;

 

Fot. Kazimierz Netka

„Via Carpatia a porty morskie Gdańsk i Gdynia – stanowisko Krajowej Izby Gospodarki Morskiej – dr Jerzy Lewandowski;

„Potencjał rozwoju sieci: wyższe uczelnie dla Korytarza Bałtyk – Adriatyk” – prof. Maciej Matczak – Uniwersytet Morski w Gdyni;

 

Fot. Kazimierz Netka

„Korytarz Bałtyk – Adriatyk jako korytarz bursztynowy – inicjatywa Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej i Sejmiku Metropolia Trójmiejska” – Ryszard Wrzosek i prof. Tadeusz Palmowski – Uniwersytet Gdański;

„Wstępne propozycje rewizji sieci TENT w Polsce po 2023 roku, dyskusja” – Stowarzyszenie Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk – Adriatyk (Gdańsk).

Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl

Kazimierz Netka