Fot. Kazimierz Netka.
Niektórzy nie pamiętają, albo nie chcą wiedzieć, kto odbudował stolicę województwa pomorskiego…
Gdańsk jest miastem otwartym na świat, ale największe prawo mają do Gdańska ci, którzy podnieśli go z ruin.
Wystawa w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska.
Utracili swe domy. Przybyli do zrujnowanego Gdańska. Odbudowali to wspaniałe miasto, będące teraz dumą Polski. To Kresowianie. W zrewitalizowanym centrum stolicy województwa pomorskiego niełatwo znaleźć upamiętnienie tych, którzy tutejsze kościoły, kamienice, z ruin podnosili. Niedługo może zacząć się ludziom wydawać, że Gdańsk sam się odrodził ze zgliszcz II wojny światowej – tak „cudownie”, jak mityczny Feniks z popiołów.
Znaleźć za to można w centrum Gdańska pomniki stawiane przez tych, którzy w odbudowę tego miasta nie musieli się angażować, bo swe domy mieli w pobliżu… Faszyści kaszubscy udają, że nie wiedzą, kto Gdańsk odbudował i próbują to miasto sobie przywłaszczyć.
Fot. Kazimierz Netka
Pierwszy pomnik postawiono Kresowianom dopiero w 2015 roku i nie znajduje się on w centrum miasta, a w jego części zwanej Gdańsk Kłodno. Tam, gdzie z pociągów ekspatrianci z Ziemi Wileńskiej, z Ziemi Lwowskiej oraz innych rejonów Rzeczypospolitej do Gdańska przybywszy, wysiadali w 1945 roku.
Dotychczas odbyło się zaledwie kilka wystaw, upamiętniających tych, którzy Gdańsk ponownie podarowali: Polsce, Europie i światu. Najnowsza ekspozycja została otwarta 12 stycznia 2017 roku, w Domu Uphagena – Oddziale Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. To wystawa czasowa, pt. „Na Gdańsk zdecydowałem się od razu”. Muzeum Historyczne Miasta Gdańska (MHMG) zaprasza Kresowian do dzielenia się informacjami, własnymi przeżyciami; chce utrwalić ich pamiątki.
Fot. Kazimierz Netka
– MHMG, przygotowując tę wystawę we współpracy z Towarzystwem Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej przedstawia sylwetki i przedmioty należące do 14 ekspatriantów, których losy wpisują się w szerszy problem – korzeni tożsamości współczesnych gdańszczan – informuje dr Andrzej Gierszewski – rzecznik prasowy Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Cytuje tez wypowiedzi reprezentantów tego Muzeum:
Fot. Kazimierz Netka
– Celem wystawy nie jest ukazanie samego zjawiska tzw. „repatriacji”, lecz losów poszczególnych ludzi je tworzących – mówi prof. Waldemar Ossowski – dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Jest to pierwsza tego typu prezentacja w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska, które do tej pory w swojej działalności wystawienniczej i wydawniczej nie podejmowało szerzej tematyki powojennych przesiedleń, a przecież to właśnie Kresowianie przybyli do naszego miasta po 1945 r. i w nowej, obcej rzeczywistości – na miarę możliwości danych przez odziedziczone po Niemcach środowisko kulturowe – tworzyli Gdańsk od nowa.
Fot. Kazimierz Netka
Wśród bohaterów wystawy znajdują się m.in. były dyrektor PAN Biblioteki Gdańskiej, prof. Zbigniew Jan Nowak, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku (teraz Gdański Uniwersytet Medyczny) Michał Reicher, powieściopisarka i poetka Eugenia Kobylińska-Masiejewska, czy Franciszek Duszeńko – rzeźbiarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (teraz Akademia Sztuk Pięknych) oraz wielu innych, którzy włożyli wkład w rozwój powojennego Gdańska. Także gdańskiego, pomorskiego, polskiego przemysłu.
Fot. Kazimierz Netka
– Aby lepiej zaprezentować wybrane przez nas postacie sięgnęliśmy do domowych archiwów, przedstawiamy fotografie z rodzinnych albumów oraz inne przechowywane pamiątki – mówi Janusz Dargacz – jeden z kuratorów wystawy. – Życiorysy Polaków z Kresów to historie patriotów – społeczników, uczestników walk z bolszewikami, ale też intelektualistów. Najważniejszy jest jednak wkład w odbudowę powojennego Gdańska. Nasze Muzeum jest otwarte na współpracę i poprzez prezentowaną w Domu Uphagena wystawę zapraszamy Kresowian do dzielenia się z nami informacjami, czy też własnymi przeżyciami. Możemy także utrwalić fotografie, pocztówki oraz inne przedmioty dzięki naszej Pracowni Digitalizacji utrwalając kresowe dziedzictwo Gdańska.
Fot. Kazimierz Netka
Wystawa będzie czynna do 17 kwietnia 2017 r. – w Domu Uphagena, ul. Długa 12, Główne Miasto w Gdańsku, sale wystawowe na II piętrze. Informacje o towarzyszących jej wydarzeniach znajdują się na stronie www.mhmg.pl .
Fot. Kazimierz Netka
Oto zespół realizujący wystawę: Janusz Dargacz, Katarzyna Kurkowska, Wojciech Szymański. Współpraca: Bożena Kisiel (prezes zarządu Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział Pomorski; Wiktoria Blacharska – kustosz w Muzeum Narodowym w Gdańsku, Oddział Etnografii; Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk; Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych, Sekcja Historyczna Politechniki Gdańskiej.
Więcej wiadomości na temat Kresowian można znaleźć na stronie: www.tmwizw.tk – zachęca dr Andrzej Gierszewski – rzecznik prasowy Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Kazimierz Netka