Na zdjęciu: Gmach Komisji Europejskiej w Brukseli. Tu wynegocjowaliśmy w 2014 i 2015 roku trudne warunki zdobywania unijnego dofinansowania do 2020 roku. Fot. Kazimierz Netka.

Możemy liczyć na ułatwienia w korzystaniu z unijnego wsparcia finansowego. O interesy realizatorów projektów zadba obrońca z urzędu: rzecznik funduszy europejskich. Będzie mniej biurokracji.

To zostało zapisane w Konstytucji Biznesu

W poprzednim okresie finansowania przedsięwzięć z unijnego budżetu można było uzyskać premię za sprawne ich wydawanie. Mimo tej zachęty, nie byliśmy zadowoleni z skutecznego sięgania po dotacje z UE, choć poszło nam nienajgorzej. Na obecny okres finansowania, czyli do roku 2020. wynegocjowaliśmy ostrzejsze dla nas warunki. Oprócz wykazania się dobrym tempem wydawania unijnych pieniędzy, musimy osiągać odpowiednie rezultaty, efekty, wyniki, których uzyskanie, osiągnięcie zostało zadeklarowane przez beneficjentów we wnioskach o dofinansowanie projektów.

Na zdjęciu: Pomnik waluty euro – przed Parlamentem Europejskim w Brukseli. Fot. Kazimierz Netka

Przyśpieszenie dzięki uproszczeniom

Jasne zasady ubiegania się o unijne wsparcie, prosty system realizacji projektów – to warunki niezbędne dla efektywnego inwestowania funduszy UE. Ministerstwo Rozwoju przygotowało zmiany, które ułatwią i przyspieszą proces udzielania dofinansowania, a także późniejszą realizację projektów. Uproszczenia systemu wdrażania funduszy UE stanowią jeden z elementów, ogłoszonej niedawno, Konstytucji Biznesu – wynika z informacji, które przekazał nam Departament Komunikacji Ministerstwa Rozwoju.

Konstytucja Biznesu to pakiet aktów prawnych, umożliwiających gruntowną reformę prawa gospodarczego. Wśród nich jest nowelizacja ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014 – 2020 (tzw. „ustawa wdrożeniowa”). Nowe rozwiązania uproszczą procesy związane z wykorzystaniem funduszy UE, co przełoży się na przyśpieszenie inwestowania pieniędzy obecnej perspektywy, a w konsekwencji na wzrost gospodarczy Polski. Rozpoczęły się konsultacje społeczne noweli. Przewidujemy, że nowe zasady zaczną obowiązywać w pierwszym półroczu 2017 roku – informuje Departament Komunikacji Ministerstwa Rozwoju.

Oto najważniejsze zmiany:

Rzecznik funduszy europejskich

O interesy beneficjentów będzie dbał Rzecznik Funduszy Europejskich, odpowiedzialny m.in. za gromadzenie wniosków i postulatów związanych z realizacją programów operacyjnych, które będą wpływały na usprawnienie systemu wdrażania. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek problemów, udzieli wsparcia w kontaktach z poszczególnymi instytucjami, które wdrażają fundusze unijne. Rzecznika obligatoryjnie powoła instytucja zarządzająca, a fakultatywnie inne instytucje systemu realizacji programów operacyjnych.

Konkursy w rundach

Poszczególne konkursy będą mogły być dzielone na rundy (obecnie brak jasnych uregulowań w tym zakresie, nowelizacja doprecyzuje zasady organizacji rund) co oznacza, że podmioty, które nie zdążą złożyć wniosku konkursowego w danym terminie, będą mogły to zrobić w kolejnej rundzie. Takie rozwiązanie pozwoli na skompletowanie wszystkich potrzebnych dokumentów i zapewni możliwość złożenia wniosku o dofinansowanie planowanego przedsięwzięcia.

Możliwość poprawienia wniosku o dofinansowanie

W przypadku konieczności poprawy aplikacji na etapie oceny, instytucja prowadząca nabór skontaktuje się z wnioskodawcą z prośbą o dokonanie stosownych zmian. Wniosek nie zostanie odrzucony na wstępnym etapie. Więcej dobrych projektów będzie miało szansę na otrzymanie dofinansowania.

Ograniczenie obowiązku przedkładania dokumentów.

Ułatwieniem będzie zwolnienie wnioskodawców z obowiązku dostarczenia dokumentów, które instytucja będzie mogła uzyskać sama np. stosowne zaświadczenia z Urzędu Skarbowego lub ZUS, albo dane z dostępnych powszechnie rejestrów, m.in. KRS.

Ograniczenie liczby dokumentów stosowanych przy realizacji projektu

Przewidziano rezygnację z wytycznych programowych, do których stosowania beneficjenci są obecnie zobowiązani. Aktualnie muszą dostosować się do zapisów ok. 100 różnych dokumentów (wytyczne, zalecenia, instrukcje, szczegółowe opisy osi priorytetowych). Jest to obciążenie, utrudniające realizację projektów. Beneficjent, który podpisze umowę będzie związany postanowieniami wyłącznie wytycznych wydawanych przez Ministra Rozwoju i Finansów, w ściśle wskazanym zakresie. Zniknie obowiązek analizowania dużej liczby dokumentów.

Łatwiejsza ocena wniosków

Każdy wniosek o dofinansowanie projektu będzie w pierwszej kolejności oceniany w zakresie spełniania warunków formalnych. Na tym etapie instytucja sprawdza czy wniosek zawiera wszystkie załączniki, jest poprawnie wypełniony, wnioskodawca jest podmiotem, który może się ubiegać o środki finansowe w danym konkursie. Jeżeli instytucja stwierdzi, że we wniosku są braki, to wezwie wnioskodawcę do ich uzupełnienia i wniosek będzie mógł być skierowany do oceny merytorycznej. Na tym etapie sprawdzane będzie, czy wniosek spełnia tzw. kryteria wyboru projektów, które będą wskazane w regulaminie konkursu. Na tym etapie również będzie możliwe poprawienie wniosku zgodnie z regulaminem konkursu.

Profesjonalna ocena projektów

Wskazanie wprost, że w skład komisji oceniającej projekty będą mogli wejść tylko pracownicy posiadający wiedzę, umiejętności, doświadczenie lub uprawnienia w dziedzinach, których konkurs dotyczy. Rozwiązanie to zapewni rzetelną ocenę złożonych wniosków o dofinansowanie.

Związanie instytucji treścią środka odwoławczego (protestu)

Obecnie, ze względu na brak regulacji w tym zakresie, instytucje mają swobodę postępowania z wnioskiem o dofinansowanie objętym procedurą odwoławczą. Niejednokrotnie dokonują ponownej oceny nie tylko zaskarżonych kryteriów, co może powodować pogorszenie oceny, jaką pierwotnie otrzymał wniosek o dofinansowanie projektu.

Zmiany przewidują, że w przypadku protestu, instytucja jest związana treścią zastrzeżeń zgłoszonych przez wnioskodawcę. Oznacza to, że analizując protest instytucja nie może pogorszyć sytuacji, a tym samym oceny wnioskodawcy.

Wycofanie środka odwoławczego (protestu)

Przewidziano możliwość wycofania przez wnioskodawcę złożonego wcześniej protestu wobec negatywnej oceny wniosku o dofinansowanie. Wnioskodawca będzie miał możliwość ponownego złożenia wniosku w kolejnej rundzie albo w następnym konkursie. Natomiast instytucji pozwoli to na sprawniejszą ocenę pozostałych wniosków.

Skrócenie terminów w postępowaniu odwoławczym

Z 21 do 14 dni skrócono termin na weryfikację zasadności protestu, przez instytucję, która oceniała projekt, przed jego przekazaniem do instytucji odwoławczej. Czas na rozpatrzenie protestu skróci się z 30 do 21 dni, a łączne rozpatrzenie protestu z 60 do 30 dni. Wpłynie to na szybkość oceny wniosków o dofinansowanie. Terminy te zostaną przedłużone, gdy konieczne będzie uzupełnienie przez wnioskodawcę dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia protestu.

Ułatwienia w realizacji projektów partnerskich

Partnerstwa służące wspólnej realizacji projektu będą mogły być zawierane przez wszystkie podmioty bez ograniczeń, z uwzględnieniem regulacji dotyczących pomocy publicznej wynikających z obwiązujących regulacji unijnych. Obecnie jest to zabronione. Dodatkowo przewidziano możliwość zmiany partnera w projekcie bez negatywnych konsekwencji dla realizowanego przedsięwzięcia.

Ochrona dóbr intelektualnych wnioskodawcy

Dokumenty złożone do instytucji w toku postępowania konkursowego nie będą udostępniane. Zapewni to ochronę wszystkich informacji, które wnioskodawcy przekazują instytucji w celu otrzymania dofinansowania.

Na zdjęciu: Gmach Komisji Europejskiej w Brukseli. Fot. Kazimierz Netka

Ułatwienia w rozliczaniu środków unijnych

Beneficjent nie będzie obciążany odsetkami w przypadku spóźnienia do 14 dni ze złożeniem wniosku rozliczającego środki oraz w przypadku, gdy będzie musiał zwrócić fundusze z przyczyn od niego niezależnych – takie zmiany zostaną wprowadzone w ustawie o finansach publicznych.

Nowa treść „ustawy wdrożeniowej” to niejedyne działania, które wpłyną na procedury związane z wykorzystaniem funduszy UE. Obowiązują już znowelizowane wytyczne Ministra Rozwoju i Finansów m.in. w zakresie kwalifikowalności wydatków, które wprowadzają np. zmiany dotyczące zamówień udzielanych w ramach projektów. Dodatkowo wytyczne dotyczące wyboru projektów zostaną zmienione tak, aby w trakcie oceny projektu nie weryfikować dwukrotnie tych samych aspektów (rezygnacja z zasady „dwóch par oczu”) oraz aby w ocenie projektu – w celu poprawy jakości procesu oceny projektów – jako eksperci mogli uczestniczyć pracownicy innych instytucji – wynika z informacji prasowej przekazanej nam przez Departament Komunikacji Ministerstwa Rozwoju.

Kazimierz Netka