Fot. Kazimierz Netka.

ZAP-X daje neurochirurgom możliwość wykonywania operacji w niedostępnych miejscach

Naukowcy z kraju i z zagranicy, reprezentanci władz państwowych i samorządowych, biznesmeni, przedstawiciele środowisk kultury i oczywiście medycy, przybyli na to wydarzenie, unikatowe. Oto bowiem, dzięki wyposażeniu Szpitala im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku w urządzenie ZAP-X. w województwie pomorskim rozpoczyna się nowa era w leczeniu nowotworów i nie tylko. Poznaliśmy szczegóły.

Fot. Kazimierz Netka.

Dołączamy do najlepszych krajów nie tylko Europy ale i świata, wykorzystujących tego typu techniki

– Dzisiejsza uroczystość dla mnie jest wyjątkowa, ale myślę też dla całego środowiska pomorskiego, medycznego, dlatego że na takie urządzenie czekaliśmy od kilkunastu lat – zaakcentował dr Zbigniew Canowiecki – prezydent Pracodawców Pomorza, przewodniczący Konwentu Gospodarczego przy Związku Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita, przewodniczący Zespołu Doradców Gospodarczych przy Rektorze Politechniki Gdańskiej, wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego (WRDS) i przewodniczący Zespołu Roboczego ds. ochrony zdrowia WRDS województwa pomorskiego, członek Rady Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Gdańsku:

Fot. Kazimierz Netka.

– Pan profesor Wojciech Kloc już kilkanaście lat temu podjął ten temat. Miałem okazję wspierać go podczas tych zabiegów jako szef do spraw ochrony zdrowia Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego, ponieważ leczenie guzów mózgu jeszcze metodami najbardziej nowoczesnymi bezinwazyjnymi to jest XXII wiek.

Gdańsk kupił najnowocześniejsze dostępne na świecie urządzenie. Dla Pomorza jest to niezwykły sygnał, że nasza pomorska medycyna wkracza w nowy etap rozwoju technologicznego. Dołączamy do najlepszych krajów nie tylko Europy ale i świata, wykorzystujących tego typu techniki do leczenia chorób mózgu i szyi. Dla nas, kiedy obserwujemy ten gwałtowny wzrost liczby nowotworów mózgu, wszelkiego rodzaju glejaków, to dzisiaj otwarcie takiej możliwości jest dla nas niezwykłą informacją. Wielkie gratulacje przede wszystkim dla prezesa Dariusza Kostrzewy, który z wielką determinacją walczył o to urządzenie. Ale muszę powiedzieć, że to on nie chciał się godzić by urządzenie było tańsze ale gorsze, tylko powiedział: jeżeli chcemy takie urządzenie to musi ono być najnowszej generacji, wykorzystujące najnowocześniejsze technologie i dzięki wsparciu marszałka województwa pomorskiego, Mieczysława Struka, udało się zabezpieczyć olbrzymie środki finansowe – bo przecież powyżej 20 milionów złotych kosztowało to urządzenie – i zrealizować ten zakup. Urządzenie już pracuje, już przyjęło pierwszych pacjentów. Sprawdza się i oby tak dalej. Trzeba trzymać kciuki, żeby Copernicus kupował kolejne tego typu urządzenia, a znając prezesa Kostrzewę, wiem, że na tym nie poprzestanie – powiedział dr Zbigniew Canowiecki – prezydent Pracodawców Pomorza, przewodniczący Konwentu Gospodarczego przy Związku Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita, przewodniczący Zespołu Doradców Gospodarczych przy Rektorze Politechniki Gdańskiej, wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego (WRDS) i przewodniczący Zespołu Roboczego ds. ochrony zdrowia WRDS województwa pomorskiego, członek Rady Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Gdańsku.

Fot. Kazimierz Netka.

Dariusz Kostrzewa – chwalony przez dr. Zbigniewa Canowieckiego – prezes zarządu spółki COPERNICUS Podmiot Leczniczy, przewodniczył spotkaniu, witając też gości. W szczególności gorąco przywitany został prof. Peter Douglas Klassen – lekarz naczelny Szpitala Bonifatius Centrum ZAP-X w Niemczech.

Fot. Kazimierz Netka.

Gdańscy lekarze specjaliści odwiedzili ten Szpital. Profesor obiecał uczestniczyć w uruchomieniu pracowni ZAP-X w Gdańsku. Tę nadzieję udało się urzeczywistnić.

Profesor Krzysztof Skłodowski – konsultant krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej nie mógł uczestniczyć osobiście. Także pani minister Jolanta Sobierańska-Grenda – minister zdrowia, też nie mogła być na tym wydarzeniu, ale podobnie jak profesor Krzysztof Skłodowski, przemówiła z ekranu do zgromadzonych w Auli im. Prof. Antoniego Hlavatego. Gościli na uroczystości również przedstawiciele firmy Synektik – dostawcy urządzenia, z wiceprezesem Dariuszem Koreckim.

Fot. Kazimierz Netka.

O leczeniu przy pomocy ZAP-X mówili także dr Magdalena Wojtkiewicz – kierownik Pracowni ZAP-X w Szpitalu im. Mikołaja Kopernika oraz dr n. med. Wojciech Wasilewski – kierownik Oddziału Neurochirurgii Szpitala im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku.

Fot. Kazimierz Netka.

O doświadczeniach Olsztyna w stosowaniu ZAP-X opowiedział prof. Sergiusz Nawrocki z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Fot. Kazimierz Netka.

Gratulacje złożyła twórcom pracowni także Anna Olkowska-Jacyno – wicewojewoda pomorska.

– Bardzo się cieszymy, że ta niemała epopeja się powoli kończy – powiedział Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego, nawiązując do czasu trwania starań o zakup aparatu i jego uruchomienie:

Fot. Kazimierz Netka.

– Gdy pierwsi pacjenci mogli już się tutaj pojawić, były przeprowadzane szkolenia dla pracowników. Bardzo się cieszę, że jest to znakomite urządzenie, które będzie leczyć choroby nowotworowe w obrębie głowy, mózgu i szyi, które oczywiście kosztowało ogromne pieniądze i te, które dotyczą części szpitalnej kosztów, wojewódzkiej ale także środki unijne i środku budżetu państwa. Trzeba powiedzieć, że prawie 24 miliony złotych to jest duży koszt., Ale mamy taką świadomość, że wchodzimy na zupełnie inny pułap opieki zdrowotnej, że pan ordynator, ze swoim zespołem i Szpital Kopernika sobie znakomicie poradzą.

Dla nas to ważny temat, dlatego że zainteresowanie było ze strony także lekarzy. Chcę bardzo pogratulować ordynatorowi, jego zespołowi i za kooperację zespołu naukowców z Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego i oczywiście pogratulować panu prezesowi, że nawet niektórym niedowiarkom, którzy są na tej sali, udowodniono, że uda się zrealizować tak ważny projekt – powiedział Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego.

– Na podjęcie dużych inwestycji nie byłoby szans bez wsparcia samorządu województwa pomorskiego – stwierdził Dariusz Kostrzewa – prezes spółki COPERNICUS Podmiot Leczniczy. – Na 24 miliony złotych, które kosztowała nas pracownia, 17 milionów wpłynęło za pośrednictwem samorządu województwa z programów unijnych czy z budżetu samorządu województwa. Dziękuję za wsparcie tej inicjatywy.

Oto szczegółowe wiadomości, które przekazała nam Katarzyna Brożek – kierownik Działu PR i Komunikacji, rzecznik prasowy spółki COPERNICUS Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. 
w Gdańsku:

Szpital im. M. Kopernika w Gdańsku ma najnowocześniejszy sprzęt do leczenia chorych z rakiem głowy i szyi. Działanie ZAP-X polega m.in. na napromieniowaniu guzów. W lipcu dwóch pacjentów miało już wykonane zabiegi. Zostanie otwarta Pracownia ZAP-X. Jakie jest nowe urządzenie?

Otwarcie pracowni zaplanowano na 10 września 2025 r. o godz. 12.00 w Auli im. prof. Antoniego Hlavatego, wejście C – obok SOR, I piętro.

Jaki jest?

Wygląda trochę kosmicznie i futurystycznie. Z jednej strony kształtem przypomina gigantycznych rozmiarów kask lub kokon, który budują szerszenie, z drugiej zaś wyposażony jest w stół podobny do tego, który ma tomograf komputerowy czy rezonans magnetyczny. Mowa o ZAP-X, czyli najnowszym i być może najdroższym nabytku Szpitala im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku. To drugie tego typu urządzanie w Polsce, bo pierwszy sprzęt był kupiony w Olsztynie. W Europie ZAP-X pomaga już w leczeniu pacjentów w Niemczech, Francji oraz w Hiszpanii i Szwajcarii. Obecnie w Europie jest dziewięć tego typu urządzeń, ale gdański ZAP-X został zamontowany jako ósmy.

Fot. Kazimierz Netka.

Do czego służy sprzęt?

Akcelerator liniowy ZAP-X jest jednym z najnowocześniejszych urządzeń służących do leczenia nowotworów głowy, mózgu i szyi. Przeznaczony jest do planowania i leczenia sterowanej obrazem radiochirurgii stereotaktycznej i radioterapii precyzyjnej, zwłaszcza w przypadku nowotworów ze wskazaniem radioterapii. Dzięki ZAP-X, w przypadku nowotworu w obrębie głowy, są wykonywane małoinwazyjne zabiegi bez konieczności otwierania czaszki pacjenta.

W „Koperniku” dwóch pacjentów w lipcu miało wykonane pierwsze zabiegi.

– Od wielu lat konsekwentnie modernizujemy podlegające samorządowi województwa pomorskiego placówki medyczne, tak było i tym razem. Dlatego zdecydowaliśmy się dofinansować zakup najwyższej klasy sprzętu medycznego. Dzięki niemu pacjenci zmagający się z rakiem szyi i głowy mają szansę na szybsze i bezpieczniejsze leczenie oraz krótszy pobyt w szpitalu – mówi marszałek Mieczysław Struk.

Jak mówił kierownik Oddziału Neurochirurgii Szpitala im. Mikołaja Kopernika dr n. med. Wojciech Wasilewski: „urządzenie to ma być też wykorzystywane w leczeniu chorób czynnościowych mózgu, bólów neurologicznych czy naczyniowych mózgu”.

Natomiast Cezary Kozanecki, prezes Synektik, firmy odpowiedzialnej za dystrybucję i wdrożenie technologii ZAP-X, dodaje: – Technologia ZAP-X to nie tylko nowoczesny akcelerator liniowy, będący swoistym nożem chirurgicznym mającym zastosowanie w precyzyjnym leczeniu nowotworów głowy, mózgu i szyi, a także w terapii bólu przewlekłego czy łagodnych zmian naczyniowych. To narzędzie daje neurochirurgom szansę rozszerzenia kompetencji i wykonywania zabiegów operacyjnych w niedostępnych miejscach, a w przyszłości, po zakończeniu trwających badań, również możliwość wykorzystania technologii w terapii uzależnień oraz neuromodulacji mózgu. Tym bardziej cieszymy się, że polskie szpitale są otwarte na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i że spotyka się to ze zrozumieniem zarówno ze strony środowiska medycznego, jak i publicznych instytucji ochrony zdrowia. Szpital Copernicus w Gdańsku, jako jedna z wiodących placówek dysponujących wysokimi technologiami w naszym kraju, dokonuje kolejnego przełomu na drodze ku polepszeniu dostępu pacjentów do nowoczesnych metod leczenia. Grupa Synektik od blisko 25 lat wspiera polskie szpitale w rozwijaniu nowoczesnych technologii i każde otwarcie nowego, innowacyjnego ośrodka jest dla nas dowodem na zasadność i potrzebę dla takich działań.

Fot. Kazimierz Netka.

Zalety aparatury

Nowy system umożliwia neurochirurgom i onkologom nieinwazyjne i precyzyjne leczenie pacjentów. System ma własne osłony radiologiczne z wbudowanym akceleratorem liniowym, dzięki temu podczas zabiegu wytwarzane jest promieniowanie w dawce dostosowanej dla konkretnego pacjenta. Dlatego też szpital nie potrzebuje bunkra zabezpieczającego przed promieniowaniem, jak również skomplikowanych i kosztownych procedur dotyczących obiegu, składowania oraz utylizacji odpadów promieniotwórczych.

Fot. Kazimierz Netka.

– Co ważne, nowoczesny akcelerator pozwala na precyzyjne napromienianie guzów, minimalizując ryzyko uszkodzenia zdrowych tkanek. Często też zniszczenie guza możliwe jest już w trakcie jednego zabiegu. A to skraca czas leczenia i poprawia komfort pacjenta. Zabiegi z jego użyciem często nie wymagają hospitalizacji, co obniża koszty i ułatwia pacjentom powrót do normalnego życia. ZAP-X jest szczególnie skuteczny w leczeniu dobrze zdefiniowanych guzów wewnątrzczaszkowych oraz zmian w obrębie głowy i szyi. Urządzenie umożliwia precyzyjne, nieinwazyjne napromienianie także w lokalizacjach trudnodostępnych lub położonych w pobliżu struktur krytycznych, takich jak nerwy czy naczynia. Dzięki szerokiemu zakresowi planowania i wysokiej dokładności, ZAP-X znajduje zastosowanie zarówno w przypadku zmian niewielkich, jak i bardziej złożonych klinicznie – mówi Dariusz Kostrzewa, Prezes Zarządu Spółki COPERNICUS.

Też dla pacjentów bariatrycznych

Warto dodać, że wykonawca inwestycji wprowadził pewne ulepszenia. Zwiększono m.in. nośność stołu z 135 kg na 210 kg, co umożliwiło pomoc np. pacjentom bariatrycznym. Ponadto, zmieniono budowę podstawki do unieruchomienia głowy, dając możliwość zwiększenia zakresu naświetlenia aż po odcinek szyjny kręgosłupa. Dzięki temu zwiększyła się funkcjonalność urządzenia. Niestety zmiany te spowodowały wydłużenie zakończenia realizacji inwestycji. W tym roku przeprowadzano ostateczne odbiory m.in. Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Państwowej Agencji Atomistyki

Urządzenie 24 mln zł

Inwestycja kosztowała prawie 24 mln zł, w tym ponad 17 mln zł to fundusze unijne wraz ze środkami z budżetu państwa (1,6 mln zł), a samorząd województwa pomorskiego przekazał 3,35 mln zł. Spółka wyłożyła ponad 1,8 mln zł. W tej kwocie mieszczą się zakup akceleratora liniowego wraz z koniecznymi urządzeniami i oprogramowaniem, wykonanie niezbędnych robót budowlanych, a także uruchomienie, odbiór i szkolenie pracowników.

Całkowita wartość inwestycji wyniosła 23 979 968 zł, z czego poza dotacją z SWP sfinansowano ją ze środków EFRR: 17 206 926 zł, ze środków z budżetu państwa: 1 592 387 zł oraz ze środków własnych Spółki 1 830 654 zł. Dotacja Samorządu Województwa Pomorskiego w łącznej wysokości 3 350 000 zł stanowi wkład własny do rozszerzonego zakresu rzeczowego zadania realizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 – napisała Katarzyna Brożek – kierownik Działu PR i Komunikacji, rzecznik prasowy spółki COPERNICUS Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku.

Fot. Kazimierz Netka.

Jak powstawała metoda leczenia aparatem ZAP-X – o tym mówił także Peter Douglas Klassen – lekarz naczelny Szpitala Bonifatius Centrum ZAP-X w Niemczech.

Na zakończenie uczestnicy spotkania obejrzeli, znajdujący się w innej części budynku, aparat ZAP-X.

Kazimierz Netka

Proszę, czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl