Na zdjęciu: Słup ogłoszeniowy przed Ratuszem Staromiejskim – siedzibą Nadbałtyckiego Centrum Kultury. Był na tym słupie afisz z wydarzeniami wrześniowymi. Zabrakło (?) plakatu promującego Festiwal „Wilno w Gdańsku / Vilnius Gdanske 2025“. Fot. Kazimierz Netka.

22. Festiwal dwóch stolic

Województwo pomorskie od początku swego powstania dobrze się rozwija, dzięki ekspatriantom, imigrantom oraz ich potomkom, zwłaszcza z Kresów wschodnich II Rzeczypospolitej oraz z ziem położonych na wschód i południe od Gdańska. To zasługa również przybyszy z innych stron Polski oraz państw Europy

Nowa epoka tego rozwoju nastała ponad 105 lat temu. Wtedy to zaczęły zachodzić, dzięki imigrantom, także z wspomnianych już Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej, duże zmiany na lepsze. Kaszuby, Kociewie, mogły – dzięki temu, co wnieśli do nich imigranci – wydostać się z zacofania, z biedy. Wiele potencjału intelektualnego rozwijającego się w Pomorskiem pochodzi właśnie z Ziemi Wileńskiej, z Ziemi Grodzieńskiej, z Ziemi Lwowskiej.

W województwie pomorskim, niezwykłe znaczenie dla rozwoju Gdańska – stolicy Żuław Gdańskich, dla Kociewia, Kaszub, dla Powiśla – Pomezanii, dla Dolnej Wisły i nie tylko mają obywatele województwa pomorskiego, pochodzacy z Ziemi Wileńkiej oraz ich potomkowie. Warto o tym pamiętać zwłaszcza teraz, gdy uroczyście będzie celebrowany w stolicy województwa pomorskiego i w stolicy Żuław Gdańskich, festiwal: „Wilno w Gdańsku / Vilnius Gdanske 2025“ w dniach 3 – 5 października.

O szczegółach poinformowały nas panie Agnieszka Haponiuk z Gdańskiego Archipelagu Kultury i Marta Formella z Biura Prasowego Urzędu Miejskiego w Gdańsku:

Wilno w Gdańsku 2025

Już wkrótce nasze miasto stanie się przestrzenią spotkania z kulturą litewskiej stolicy. W dniach 3–5 października odbędzie się Wilno w Gdańsku / Vilnius Gdanske 2025. Tegoroczny program wydarzenia obejmuje koncerty, teatr tańca, występy nowego cyrku, wystawy, a także spotkania literackie, prelekcje i nieformalne rozmowy o kulturze litewskiej. Szczegóły można znaleźć na stronie Gdańskiego Archipelagu Kultury.

To jedyna w swoim rodzaju okazja, by poczuć atmosferę Wilna w sercu Gdańska i doświadczyć wyjątkowych więzi łączących oba miasta. Wydarzenia będą odbywały się w Plamie GAK na Zaspie, Stacji Orunia GAK na Oruni, Instytucie Kultury Miejskiej i w Domu Literatury przy ul. Długiej 35.

Uczestniczki i uczestnicy będą mogli wybierać spośród różnorodnych wydarzeń – od koncertów współczesnej muzyki litewskiej i wykładów, przez spotkania z tłumaczami literatury, po wystawę fotograficzną i widowiskowe pokazy nowego cyrku. Program otworzy koncert w ramach cyklu Wielka Improwizacja, podczas którego perkusista Marijus Aleksa wystąpi ze swoim projektem Trio X-Over. Publiczność zobaczy także m.in. wystawę fotografii Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa, koncert beatboxera GON z zespołem Beat Bitela, a także spotkanie z autorką powieści graficznej Syberyjskie haiku – Jurgą Vilė.

Low Air – gwiazda tegorocznej edycji

Szczególnym punktem programu będzie spektakl taneczny „ME TWO” w wykonaniu młodych tancerzy litewskiego Teatru Tańca Low Air. To pierwszy miejski teatr tańca na Litwie, założony w 2012 roku przez Airidę Gudaitė i Laurynasa Žakevičiusa. Zespół łączy taniec uliczny z formami współczesnymi, tworząc nowatorskie spektakle i otwierając przestrzeń dla eksperymentów ruchowych młodych twórców. Low Air regularnie występuje na międzynarodowych festiwalach i jest jedną z najważniejszych wizytówek litewskiej sceny tanecznej. Teatr został uhonorowany Złotym Krzyżem Sceny Litewskiej.

Spotkanie kultur

„Wilno w Gdańsku” symbolicznie zbliża Polskę i Litwę, tworząc przestrzeń dialogu, przyjaźni i współpracy. Każda edycja wydarzenia to niepowtarzalne doświadczenie wspólnoty, do którego zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

Projekt jest realizowany i współfinansowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy oraz Unia Europejska Next Generation EU.

Program wydarzenia „Wilno w Gdańsku 2025”

Piątek, 3 października

– Godz. 15:00 – Plama GAK, ul. Pilotów 11

Wernisaż wystawy: „Wizjoner z kodakiem: fotografie Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa”
Prezentacja mało znanego, ale znaczącego fragmentu twórczości Čiurlionisa – fotografii z podróży po Kaukazie i wybrzeżu Morza Czarnego w 1905 roku. Wstęp wolny

– Godz. 17:00 – IKM, Targ Rakowy 11

Wykład: „Wileńskie kiermasze, jarmarki i odpusty na fotografiach Bolesławy i Edmunda Zdanowskich”. Dr Justyna Słomska-Nowak opowie o międzywojennym Wilnie i jego słynnych jarmarkach, uwiecznionych przez małżeński duet Zdanowskich. Wstęp wolny

– Godz. 18:00 – Plac przed IKM, ul. Targ Rakowy 11

Wernisaż wystawy: „Zgiełk i światło jarmarków wileńskich”. Prezentacja fotografii z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku i Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Wystawa będzie czynna do 2 listopada 2025 r.Wstęp wolny

– Godz. 19:00 – IKM, Targ Rakowy 11

Wielka Improwizacja – koncert Marijus Aleksa Trio X-Over. Litewski artysta Marijus Aleksa wraz z zespołem połączy jazz, elektronikę i improwizację w wyjątkową przestrzeń dźwiękową. Bilety: 20 zł, dostępne w kasie IKM

Sobota, 4 października

– Godz. 14:00 – Dom Literatury w Gdańsku, Długa 35

Spotkanie literackie: „O tłumaczeniach oraz popularyzacji i percepcji kultury litewskiej w Polsce”. Rozmowa z tłumaczkami Agnieszką Rembiałkowską i Agnieszką Smarzewską.

– Godz. 16:00 – Stacja Orunia GAK, Galeria Peron, ul. Dworcowa 9

Wernisaż instalacji artystycznej: „Transformations and Connections”. Martyna Plioplytė-Zujienė prezentuje monumentalną instalację z miękkich rzeźb, połączoną z wideoperformancem. Wstęp wolny

– Godz. 16:30 – Stacja Orunia GAK, Galeria Na Piętrze, ul. Dworcowa 9

Wernisaż wystawy: „Echo” Anny Szprynger. Artystka podróżowała śladami M. K. Čiurlionisa, odkrywając jego twórczość na nowo. Wstęp wolny

– Godz. 17:00 – Stacja Orunia GAK, Sala Widowiskowa, ul. Dworcowa 9

Pokaz nowego cyrku: „À Mesure – Handle with Care”. Trupa Accompany ME opowiada o sile i kruchości relacji za pomocą języka koła Cyr. Bezpłatne wejściówki od 23 września

– Godz. 19:00 – IKM, Targ Rakowy 11

Koncert: GON + Kankles i Beat Bitela. Wileński beatboxer GON i wokalistki Beat Bitela łączą tradycję litewską z muzyką współczesną. Bezpłatne wejściówki od 23 września

Niedziela, 5 października

– Godz. 12:00 – Dom Literatury w Gdańsku, Długa 35

Spotkanie literackie: Jurga Vile. Rozmowa o powieściach graficznych i literaturze dla dzieci, m.in. na podstawie książki „Syberyjskie haiku”.

– Godz. 15:00 – Plac przed IKM, ul. Targ Rakowy 11

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Zgiełk i światło jarmarków wileńskich”. Prowadzenie przez kuratorkę Maję Bieńkowską. Oprowadzanie również dostępne w PJM. Wstęp wolny

– Godz. 18:00 – Stacja Orunia GAK, Sala Widowiskowa, ul. Dworcowa 9

Spektakl taneczny: „Me Two / Savoj Krūvoj” – Teatr Tańca Low Air. Poruszający spektakl o tożsamości, relacjach władzy i doświadczeniach młodzieży, zamykający festiwal. Bezpłatne wejściówki od 23 września

Bezpłatne wejściówki można odebrać w naszych domach kultury: Stacja Orunia GAK, Winda GAK we Wrzeszczu Dolnym, Plama GAK na Zaspie oraz w punkcie informacyjnym IKM. Wejściówki bedą dostępne od 23 września.

Organizatorzy i partnerzy

Organizatorem wydarzenia jest Gdański Archipelag Kultury i Miasto Gdańsk. Patronaty honorowe: Ambasada Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej. Partnerzy: Vilniaus Kultūros Centras, Užupio Meno Inkubatorius, Gdańsk Miasto Literatury, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Instytut Kultury Miejskiej. Patroni medialni: TVP3 Gdańsk, Gdańsk.pl, Trójmiasto.pl, Radio Gdańsk, Kurier Wileński – poinformowały Agnieszka Haponiuk z Gdańskiego Archipelagu Kultury i Marta Formella z Biura Prasowego Urzędu Miejskiego w Gdańsku.

Na zdjęciu: Słup ogłoszeniowy na tle Dworca PKP Gdańsk Główny, którego patronem jest Mieczysław Jałowiecki. Fot. Kazimierz Netka.

Jacy zasłużeni ludzie z Ziemi Wileńskiej gościli w Gdańsku – stolicy Żuław Gdańskich? Na przykład Józef Piłsudski. Przebywał nad Zatoką Gdańską kilka dni, w 1917 roku, w gdańskim więzieniu, przewożony do twierdzy w Magdeburgu.

Od 1919 roku w Gdańsku na stanowisku zastępcy komisarza generalnego, delegata Rządu II Rzeczypospolitej działał Mieczysław Jałowiecki. Jego imię nadano Dworcowi PKP Gdańsk Główny. Tablica pamiątkowa znajduje się na budynku dworca od strony Podwala Grodzkiego w Gdańsku.

Projekt Wilno w Gdańsku został dofinansowany ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, Inwestycja A2.5.1 Program wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju – napisano na stronie internetowej Wilno w Gdańsku | GAK .

Postanowiliśmy poszukać na gdańskich słupach ogłoszeniowych informacji o Festiwalu Wilno w Gdańsku. Nie udało nam się dostrzec takiego plakatu. Może nie jesteśmy zbyt spostrzegawczy.

Kazimierz Netka

Proszę, czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl