Powstaje Program wspierania ekspansji międzynarodowej polskich przedsiębiorstw.

Rząd stawia na wsparcie małych i średnich firm, mających największy potencjał do rozwoju działalności międzynarodowej

Na zdjęciu powyżej: Wicepremier Mateusz Morawiecki. Fot. Ministerstwo Rozwoju.

Tworzony jest nowy program rozwoju polskiego eksportu. Założenia tego dokumentu powstały w Ministerstwie Rozwoju. Informacje na temat nowych, projektowanych jesze, zasad, zmian i udogodnień, przekazał nam Mieczysław Twaróg – prezes zarządu Stowarzyszenia Eksporterów Polskich. Oficjalną wiadomość przysłał także Departament Komunikacji Ministerstwa Rozwoju.

Chodzi o „Program wspierania ekspansji międzynarodowej polskich przedsiębiorstw”. To kolejny etap wdrażania Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Oto szczegóły, w skrócie:

Na zdjęciu: Spotkanie z cyklu „Regionalne Orły Eksportu” w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

Powołanie Polskiej Agencji Handlu i Inwestycji, likwidacja nieefektywnego systemu Wydziałów Promocji Handlu i Inwestycji oraz zastąpienie go nową siecią zagranicznych placówek handlowych – to kluczowe założenia nowego systemu wspierania eksportu i inwestycji zagranicznych polskich firm. Nowy program eksportu to kolejny etap wdrażania Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, a przedstawili go: wicepremier, minister rozwoju Mateusz Morawiecki, wiceminister Radosław Domagalski oraz prezes Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) Paweł Borys podczas XXVI Forum Ekonomicznego w Krynicy – wynika z informacji, które przekazał nam Departament Komunikacji Ministerstwa Rozwoju.

• Na zdjęciu: Mateusz Morawiecki – Wicepremier, Minister Rozwoju. Fot. Ministerstwo Rozowju.

– Niezbędna jest koordynacja i integracja zarządzania systemem wsparcia przedsiębiorców z poziomu centralnej instytucji. Dlatego tworzymy Polską Agencję Handlu i Inwestycji, która od stycznia 2017 r. rozpocznie swoją działalność. Powstanie na bazie Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych i wejdzie w skład Polskiego Funduszu Rozwoju – zapowiedział wicepremier Mateusz Morawiecki. – Jako jeden z kluczowych elementów nowego systemu, będzie odpowiedzialna za rozwój skali eksportu polskich firm i zwiększanie ich aktywności inwestycyjnej za granicą. Liczę na to, że nowy system wsparcia pomoże stworzyć eksportowe marki premium – podkreślił wicepremier Mateusz Morawiecki, minister rozwoju.

• Na zdjęciu: Radosław Domagalski-Łabędzki – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju. Fot. Ministerstwo Rozwoju.

– To będzie zupełnie nowy i unikatowy model, oparty na ambitnych zmianach instytucjonalnych oraz nowoczesnym finansowaniu i doradztwie. Będzie dostosowany do poziomu umiędzynarodowienia firm, potencjału administracji publicznej oraz możliwości budżetowych. Przedsiębiorcy zyskają profesjonalne i kompleksowe wsparcie, porównywalne do tego, które oferują państwa wysokorozwinięte – podkreślił wiceminister Radosław Domagalski.

Zaproponowano utworzenie kilku filarów nowego systemu.

1. Polska Agencja Handlu i Inwestycji (PAHiI)

Połączy ona już istniejące zasoby i możliwości proeksportowe, proinwestycyjne i promocyjne. Zintegruje też działania dyplomacji ekonomicznej. Będzie odpowiedzialna za kreowanie strategii wsparcia eksportu i inwestycji zagranicznych. Ma także realizować politykę promocji polskiej gospodarki.

Na zdjęciu: Spotkanie z cyklu „Regionalne Orły Eksportu” w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

Agencja będzie odpowiedzialna również za rozwój usług doradczych dla polskich eksporterów i inwestorów. Jako koordynator instrumentów operacyjnych: będzie organizować zagraniczne misje gospodarcze i targi; stworzy programy wsparcia dedykowane poszczególnym rynkom lub branżom’ zaoferuje przedsiębiorcom strategie wejścia firm na zagraniczne rynki; umożliwi im pozyskanie wiedzy o kulturze biznesowej danego rynku; wspólnie z klientem dokona niezbędnego rozeznania przepisów i barier regulacyjnych; dokonana weryfikacji kontrahentów zagranicznych.

W ten sposób pozwoli zmniejszyć koszty związane z wejściem na rynek zagraniczny, a często wynikające z braku wiedzy o zasadach działania handlu i dystrybucji w danym kraju czy regionie gospodarczym.

Istotnym komponentem działalności Agencji będzie także zarządzanie instrumentami finansowymi przeznaczonymi na działania proeksportowe i inwestycyjne przedsiębiorców. Zapewni ona nowe możliwości finansowania eksportu dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz dużych kontraktów eksportowych.

PAHiI będzie organizacją o kulturze biznesowo – menedżerskiej; nastawioną na realizację wyznaczonych celów. Budżet Agencji wyniesie ok. 100 mln zł w 2017 r. Obecny budżet PAIiIZ to 12 mln zł.

2. Trade Office

Będą zagranicznymi przedstawicielstwami handlowymi Polskiej Agencji Handlu i Inwestycji. Zostaną powołane (docelowo w liczbie 69) w miejsce likwidowanych Wydziałów Promocji Handlu i Inwestycji (aktualnie 49), które obecnie funkcjonują przy ambasadach RP.

Na zdjęciu: Spotkanie z cyklu „Regionalne Orły Eksportu” w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

Nowa sieć zagranicznych placówek handlowych będzie „uszyta na miarę” potrzeb przedsiębiorstw i dostosowana do kierunków rozwoju gospodarki światowej. Dlatego zwiększy się obecność instytucjonalna na perspektywicznych rynkach pozaeuropejskich. Działalność tych placówek przyczyni się do optymalizacji kosztów i minimalizacji ryzyka, związanych z wchodzeniem na rynki zagraniczne.

Rozpoczęto już procedurę powoływania zagranicznej placówki handlowej w formule Trade Office w Terehanie (Iran). Nowe przedstawicielstwa powstaną m.in. także w San Francisco (USA), Nairobi (Kenia), Ho Chi Minh (Wietnam) oraz Singapurze.

Na zdjęciu: Spotkanie z cyklu „Regionalne Orły Eksportu” w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

Zagraniczne placówki handlowe będą mogły prowadzić działalność handlową np. na rzecz spółek Skarbu Państwa na zagranicznych rynkach. W tym celu wprowadzony zostanie system usług płatnych (badania rynku, strategie eksportu i zagranicznych inwestycji) wspomaganych instrumentami finansowymi. Świadczenia podniosą poziom profesjonalizacji instytucji i zapewnią wysoką jakość oferty. Przedsiębiorcy będą mogli wykorzystywać Trade Office do celów handlowych, np. jako wirtualne biuro.

3. Elastyczne finansowanie oraz profesjonalne doradztwo

Finansowanie eksportu i inwestycji jest równie ważne, co oferta handlowa, dlatego nowy system zakłada zwiększenie dostępności środków na te cele dla przedsiębiorców. Polski Fundusz Rozwoju będzie zarządzać instrumentami finansowymi przeznaczonymi na działania proeksportowe i inwestycyjne przedsiębiorców. Chodzi zarówno o instrumenty dłużne, jak i kapitałowe. Stawiamy przede wszystkim na rozwój usług finansowych dla małych i średnich przedsiębiorstw. Na wsparcie mogą też liczyć duże kontrakty eksportowe. Zintegrowana oferta Grupy PFR, w zakresie pakietów finansowania eksportu, wyniesie łącznie nawet 60 mld zł.

Na zdjęciu: Spotkanie z cyklu „Regionalne Orły Eksportu” w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

Ważna jest także ich sprawna dystrybucja oraz uelastycznienie instytucji finansowych, które trzeba „uwolnić” od nadmiernej awersji do ryzyka. Dlatego system ubezpieczeń inwestycji proeksportowych będzie działał w bardziej elastycznym modelu ryzyka. Konieczna jest polityka bardziej zorientowana na rynek, zwiększająca dostępność pomocy. Tymczasem w praktyce dziś ubezpieczane są jedynie transakcje pewne.

Reforma zakłada też wzmocnienie kapitałowe Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE) przez PFR na poziomie ok. 200 mln zł. Obecnie jej udział w rynku komercyjnych ubezpieczeń eksportowych to zaledwie 8 proc.

– Planujemy unowocześnić i wzmocnić kapitałowo KUKE, zwiększyć finansowanie eksportu w BGK oraz łączyć produkty finansowe i doradcze Polskiej Agencji Handlu Inwestycji – powiedział Paweł Borys, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju.

4. Łatwiejszy dostęp do informacji

Powstanie zintegrowany system informatyczny zapewniający dostęp do zasobów, którymi dysponuje administracja publiczna. Dzięki temu każdy przedsiębiorca będzie mógł dostosować profil swojej działalności do potencjału eksportowego.

System będzie na bieżąco zasilany informacjami o przetargach w różnych krajach, dostarczy wiedzy o barierach wejścia na rynek, certyfikatach, kulturze biznesowej.

Przedsiębiorca będzie mógł on-line sprofilować swoją firmę lub produkt pod kątem potencjału eksportowego i inwestycyjnego. System pokieruje użytkownika po różnych rynkach zagranicznych, ale także po odpowiednich instytucjach administracji publicznej, przekazując informacje o instrumentach finansowo-doradczych.

Co chcemy osiągnąć?

Zależy nam na rozwoju skali eksportu i zwiększeniu aktywności inwestycyjnej firm za granicą. Istotne jest pobudzenie polskich inwestycji za granicą oraz utrzymanie wysokiego tempa wzrostu eksportu, przy jednoczesnej poprawie poziomu jego innowacyjności. To oznacza zaangażowanie polskich firm w rozwijanie zaawansowanych form współpracy, np. w sektorze badawczo – rozwojowym oraz zwiększanie eksportu towarów zaawansowanych technologicznie.

Na zdjęciu: Spotkanie z cyklu „Regionalne Orły Eksportu” w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

Nowa polityka eksportowa zapewni wsparcie administracji publicznej w rozwoju działalności firm na rynkach perspektywicznych, zwłaszcza azjatyckim i afrykańskim. One są trudniejsze i bardziej wymagające niż rynki unijne, ale tworzą nowe możliwości biznesowe dla polskich firm. Dlatego potrzebna jest aktywna rola państwa, która pozwoli zmniejszać ryzyko inwestycyjne dla polskich eksporterów i inwestorów.

Stawiamy na wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw, które mają największy potencjał do rozwoju działalności międzynarodowej, same kształtują swoją wizję rozwojową i mają dużą zdolność adaptacyjną do zmieniających się warunków rynkowych.

Jak jest teraz?

Obecne instytucje rozwoju nie wspierają efektywnie polskich przedsiębiorców na rynkach zagranicznych. Dzisiaj ten system wsparcia jest rozproszony między różne agencje i instytucje, a przez to nieefektywny.

Dotychczasowe przewagi konkurencyjne wynikały w głównej mierze z niskich kosztów pracy, co sprawia, że w polskim eksporcie dominują produkty o niskiej innowacyjności. Udział tych zaawansowanych technologicznie kształtuje się na poziomie 8,5 proc. Pod tym względem Polska wypada znacznie gorzej nie tylko od krajów Europy Zachodniej, ale także od państw Grupy Wyszehradzkiej.

Na zdjęciu: Spotkanie z cyklu „Regionalne Orły Eksportu” w Gdańsku. Fot. Kazimierz Netka.

O słabej internacjonalizacji polskich przedsiębiorców świadczy także silna koncentracja na prostych formach współpracy z zagranicą. Dziewięciu na dziesięciu polskich przedsiębiorców działających na rynkach międzynarodowych prowadzi działalność stricte handlową. Niewielu z nich podejmuje natomiast bardziej zaawansowane formy współpracy międzynarodowej jak podwykonawstwo, współpraca w zakresie B+R oraz joint venture. Tylko 0,6 proc. polskich przedsiębiorstw inwestuje za granicą – wynika z informacji, które przesłali nam Mieczysław Twaróg – prezes zarządu Stowarzyszenia Eksporterów Polskich oraz Departament Komunikacji Ministerstwa Rozwoju.

Źródło ilustracji: Agencja Rozwoju Pomorza.

Trzeba przyznać, że nowy, krajowy program wspierania polskiego eksportu powstał w dość krótkim czasie, bo w niespełna rok. Dla porównania: regionalny, podobny taki system na północy Polski, czyli Pomorski Broker Eksportowy, był konstruowany przez ponad dwa lata.

Kazimierz Netka