Na zdjęciu: Inauguracja Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014 – 2020. Od lewej: Vladimir Nefedov – radca Ambasady Federacji Rosyjskiej w Polsce; Aleksandra Makowiecka z Wspólnego Sekretariatu Programu Litwa-Polska-Rosja; Rafał Baliński – dyrektor Departamentu Współpracy Transgranicznej w Ministerstwie Rozwoju. Fot. Kazimierz Netka.

8 grudnia 2016 roku Komisja Europejska zaakceptowała specjalny program i tego samego dnia ten program transgranicznej kooperacji Polska – Rosja zainaugurowano w Gdańsku.

Jedni rozstawiają wyrzutnie rakiet, inni niemal w tych samych miejscach budują mosty porozumienia.

Niezwykła współpraca rozkwita na granicach zewnętrznych Unii Europejskiej.

Międzynarodowa konferencja zamykająca Program Litwa-Polska-Rosja 2007-2013 oraz otwierająca Program Polska-Rosja 2014-2020 odbyła się w czwartek, 8 grudnia 2016 roku, w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Jednym z głównych celów była prezentacja najważniejszych osiągnięć realizacji Programu Litwa-Polska-Rosja 2007-2013, jak również symboliczne zamknięcie programu. Oficjalnie otwarto nowy Program Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020, a uczestnicy zostali zapoznani z jego założeniami i pierwszymi zadaniami. Obydwa wydarzenia przygotował Wspólny Sekretariat Programu Litwa-Polska-Rosja 2007-2013, mający siedzibę w Warszawie.

Fot. Kazimierz Netka

Konferencji w Gdańsku przewodniczył wiceminister rozwoju Adam Hamryszczak. Podczas spotkania zaprezentowano efekty dotychczasowej współpracy oraz ich wpływ na codzienne życie mieszkańców pogranicza. Przedstawiciele Litwy, Polski i Rosji zadeklarowali chęć dalszej współpracy ponad granicami. Ich pragnienia zostaną spełnione. Kończy się Program Litwa-Polska-Rosja, ale w jego miejscy będą dwa nowe: Polska Rosja (w czwartek, 8 grudnia 2016 roku zaakceptowany przez Komisję Europejską w Brukseli oraz Program Litwa – Rosja.

Na konferencji w Gdańsku przedstawiono zarys nowego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020.
– Współpraca pomiędzy Litwą, Polską i Rosją w ramach programów unijnych trwa od 12 lat – poinformował wiceminister rozwoju Adam Hamryszczak. – Z jej efektów korzystają mieszkańcy regionów przygranicznych. Relacje, jakie nawiązano w tym czasie, będą procentowały kolejnymi wspólnymi projektami. Natomiast od 2017 roku ruszy program Polska-Rosja, który dzisiaj został zatwierdzony przez Komisję Europejską.

Fot. Kazimierz Netka

W latach 2007-2013 Ministerstwo Rozwoju podpisało 60 umów o dofinansowanie projektów Litwa – Polska – Rosja. Budżet programu wynosił prawie 146 mln euro, z których 124 miliony euro pochodziły z funduszy Unii Europejskiej, a 22 miliony euro ze środków Federacji Rosyjskiej. Projekty realizowano wspólnie na północno – wschodniej granicy UE, głównie na terenie 3 polskich województw (podlaskim, pomorskim i warmińsko-mazurskim), Obwodu Kaliningradzkiego w Rosji oraz sąsiadujących z nim terenach Litwy (Kłajpeda, Taurogi, i Mariampol). Projekty przyniosły wiele ważnych inwestycji, których efekty widoczne są w różnych sferach życia.

Fot. Kazimierz Netka

Z informacji, które przedstawiła Małgorzata Wożniak – kierownik Wspólnego Sekretariatu Programu Litwa-Polska-Rosja 2007-2013 wynika, że położono 111 kilometrów rur wodociągowych i kanalizacyjnych; wybudowano i wyremontowano 13 oczyszczalni; wybudowano 44 km dróg i mostów; zakupiono 2 mobilne systemy do prześwietlania pojazdów na przejściach granicznych; odrestaurowano 15 obiektów dziedzictwa kulturowego – m.in. mury miejskie Malborka, budynki zespołu pałacowego w Dowspudzie, pomniki w Taurogach i Sowiecku, historyczny park w Jurbarkas; przebadano blisko 13 tys. pacjentów; kupiono 20 karetek – m.in. dla Elbląga i Kaliningradu.

Fot. Kazimierz Netka

Paweł Orłowski – wicemarszałek województwa pomorskiego, mówiąc o programie Litwa-Polska_Rosja, podkreślił, że trwa on dość długo. Zaproponował, by w rozpoczynającej się współpracy Polska – Rosja położyć szczególny nacisk na Zalew Wiślany, by wykorzystać jego potencjał.

Na zdjęciu: Debata podczas konferencji. Od lewej: Aleksandra Makowiecka z Wspólnego Sekretariatu Programu Litwa-Polska-Rosja; Radomir Matczak, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego; Marcin Kuchciński, wicemarszałek województwa warmińsko – mazurskiego; Gediminas Cesonis – dyrektor w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Litwy; Liana Maximova – wiceminister w Agencji Spraw Zagranicznych i Współpracy Regionalnej Obwodu Kaliningradzkiego w Rosji.  Fot. Kazimierz Netka

Odbyła się też debata, którą prowadziła Aleksandra Makowiecka z Wspólnego Sekretariatu Programu Litwa-Polska-Rosja 2007-2013. Radomir Matczak, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego wspomniał, że w realizacji Programu Litwa-Polska-Rosja, obowiązywały bardzo ostre reguły. Gdyby takie same zasady stosować przy realizacji regionalnych programów operacyjnych (RPO) to chyba nie udałoby się z żadnym ruszyć. Dyrektor Radomir Matczak, odnosząc się do przyszłości, podobnie jak marszałek Paweł Orłowski, zwrócił uwagę na Zalew Wiślany, którego potencjał jest niewykorzystany. Warto też więcej uwagi poświęcić Mierzei Wiślanej, którą dzieli granica polsko – rosyjska. Na Mierzei Wiślanej mieszka zaledwie pół procenta ludności województwa pomorskiego, ale istnieje tam aż 12 procent pomorskich miejsc noclegowych dla turystów – powiedział dyrektor Radomir Matczak.
Marcin Kuchciński, wicemarszałek województwa warmińsko – mazurskiego powiedział, że pierwszy program: Litwa-Polska-Rosja pokazał, że granice państwowe nie są barierą w realizowaniu wspólnych, międzynarodowych projektów. Wystarczą chęci oraz zaangażowanie, by przedsięwzięcia urzeczywistniać.

Fot. Kazimierz Netka

Wręczono nagrody za najlepsze realizacje projektów. W gronie wyróżnionych znalazły się m.in. Sopot, Elbląg, Tolkmicko.
Nowy Program Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020
Perspektywa 2014 – 2020 stwarza kolejną szansę na rozwój terenów przygranicznych. Wspólne przedsięwzięcia mogą dotyczyć zachowania i promocji dziedzictwa historycznego oraz kultury lokalnej. Priorytetem jest także poprawa jakości i bezpieczeństwa istniejących połączeń komunikacyjnych oraz rozwój niskoemisyjnych systemów transportu. Dofinansowanie może również zostać przyznane projektom służącym szybszej odprawie na przejściach granicznych oraz inwestycjom z zakresu ochrony środowiska naturalnego.
Fot. Kazimierz Netka

Pierwszy konkurs obejmie wszystkie wspomniane cele tematyczne programu. Budżet programu to prawie 63 mln euro (w tym jest wkład Federacji Rosyjskiej). Beneficjenci mogą liczyć na wsparcie do 90% wartości projektu. Dofinansowanie projektu może wynieść od 100 tys. do 2,5 mln euro. Dokumentacja konkursowa, w tym wytyczne dla wnioskodawców będą dostępne już w pierwszym kwartale 2017 roku, na stronie internetowej programu na lata 2014-2020: www.plru.eu .

Fot. Kazimierz Netka

– Obszar objęty programem zamieszkuje około 5,5 miliona osób – powiedział wiceminister Adam Hamryszczak. – Dla tego obszaru szczególnie ważne są wspólne inwestycje, jak i realizacja projektów dotyczących tradycji czy dziedzictwa historycznego. Podmioty z terenów leżących przy granicy Polski i Obwodu Kaliningradzkiego w Rosji mają największą szansę na realizację wspólnych projektów.
Zmieni się też nieco struktura organizacyjna. Centrala Sekretariatu Programu Polska – Rosja zostanie przeniesiona do Olsztyna – powiedział Rafał Baliński – dyrektor Departamentu Współpracy Transgranicznej w Ministerstwie Rozwoju. – Filia tego sekretariatu powstanie w Kaliningradzie. 22 – 23 marca 2017 roku zbierze się Komitet Monitorujący Program Polska – Rosja. Wnioski o dofinansowanie projektów będzie można składać w pierwszej połowie 2017 roku.

Fot. Kazimierz Netka

Programy Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa są istotnym elementem polityki UE wobec jej sąsiadów. Komisja Europejska chce wspierać rozwój społeczny i gospodarczy regionów znajdujących się po obu stronach zewnętrznych granic UE. Środki finansowe pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI).

Fot. Kazimierz Netka

Głównym celem Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020 jest wspieranie kooperacji pomiędzy krajami w sferze socjalnej, ochrony środowiska, a także rozwoju gospodarczego i instytucjonalnego – informuje Ministerstwo Rozwoju. Współpraca jest podstawą do dalszej budowy i rozwoju kontaktów między regionami oraz dobrych stosunków sąsiedzkich. Z efektów programu skorzystają mieszkańcy trzech polskich województw (podlaskiego, pomorskiego i warmińsko – mazurskiego) oraz Obwodu Kaliningradzkiego w Rosji.
Fot. Kazimierz Netka

Podczas konferencji w Gdańsku potencjalni wnioskodawcy nowego Programu Polska-Rosja 2014-2020 mieli możliwość udziału w „Forum poszukiwania partnerów”. Forum miało formę tematycznych punktów kontaktowych. Było doskonałą okazją do nawiązania współpracy z potencjalnymi kooperantami z obu krajów w planowanych projektach. Na przykład Elbląg nawiązał kontakt z Kaliningradem w sprawie rewitalizacji parków.
Kazimierz Netka