Na ilustracji: Plan sytuacyjny. Źródło: Urząd Morski w Gdyni. Fragment mapy morskiej pn. Bałtyk południowo-wschodni. Zatoka Gdańska. Zalew Wiślany. w skali 1:40 000. Wydanie 2016.IX. przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej RP Gdynia.

Jeśli chcemy rozwijać transport wodny śródlądowy, to tym bardziej potrzebny jest kanał w Mierzei Wiślanej i tor wodny z Zatoki Gdańskiej bezpośrednio do portu morskiego w Elblągu. Przygotowania do tej inwestycji są coraz bardziej konkretne – dzięki Urzędowi Morskiemu w Gdyni.

Powstanie kanał ważny dla bezpieczeństwa Polski oraz interesów gospodarczych naszego kraju.

Poznamy tajemnice Zalewu Wiślanego z czasów II wojny Światowej. Trwają przygotowania do rozpoznania saperskiego drogi wodnej z Bałtyku do Elbląga.

 

Na zdjęciu: Port jachtowy w Krynicy Morskiej na Zalewie Wiślanym, rozbudowany za unijne pieniądze. Powstanie kanału w poprzek Mierzei Wiślanej da nowy impuls do rozwoju turystyki w tej części Polski. Fot. Kazimierz Netka

Na początku 1945 roku Zalew Wiślany był miejscem dużego ruchu ludności i pojazdów. Wówczas, po lodzie przeprawiali się tamtędy uciekinierzy z Warmii i Mazur – ludność cywilna. Przez zamarznięty Zalew wędrowały oddziały wojsk niemieckich, bombardowane przez aliantów. Co z tamtych czasów zostało na dnie tego akwenu? Nikt dotychczas nie badał tego dokładnie.

W tym roku, 2018, zacznie się saperskie rozpoznanie dna tego akwenu, po raz pierwszy na wielką skalę – od Zatoki Gdańskiej, przez Mierzeję Wiślaną i pas szerokości około 100 metrów od Mierzei po Elbląg. Urząd Morski w Gdyni ogłosił przetarg na przeprowadzenie podwodnych badań ferromagnetycznych. Chodzi głównie o wykrycie niewybuchów i niewypałów, broni chemicznej oraz innych niebezpiecznych przedmiotów militarnego pochodzenia jakie mogą się znajdować na trasie budowy szlaku dla statków z Zatoki Gdańskiej do portu morskiego w Elblągu.

Rozpoznanie ma być zakończone jeszcze w bieżącym roku – powiedziała nam Anna Stelmaszyk-Świerczyńska – zastępca dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni ds. technicznych.

Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni ogłosił przetarg na zrealizowanie zadania, którego nazwa brzmi: Wykonanie badań ferromagnetycznych wraz z raportem dla potrzeb realizacji przedsięwzięcia: „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”. Szczegóły zawarte są w opracowaniu pt. „Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia Publicznego”.

Usługa objęta przedmiotem zamówienia stanowi jeden z elementów prac wstępnych – przygotowawczych dla wykonania inwestycji pn. : „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”, a Raport Końcowy z badań ferromagnetycznych wykonanych w ramach niniejszego zamówienia będzie użyty jako jeden z elementów opisu przedmiotu zamówienia w odrębnym przetargu na wykonanie robót budowlanych (hydrotechnicznych i czerpalnych) planowanych do wykonania w ramach tej inwestycji.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa wykonania robót budowlanych Zamawiający zamierza przed rozpoczęciem wszelkich prac związanych z wykonaniem obiektów hydrotechnicznych i toru wodnego, planowanych do wykonania w ramach budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską, zlokalizować wszystkie przedmioty ferromagnetyczne mogące stanowić obiekty potencjalnie niebezpieczne, zwłaszcza pochodzenia wojskowego.

Osobnym zadaniem będzie bezpośrednie badanie (odsłonięcie pod wodą), wydobycie tych przedmiotów i ich utylizacja.

W ramach zamówienia pt. „Wykonanie badań ferromagnetycznych wraz z raportem…” zwycięzca przetargu będzie musiał zbadać obszar planowanych, opisanych poniżej budowli hydrotechnicznych, pod kątem występowania obiektów ferromagnetycznych, w celu umożliwienia przyszłemu wykonawcy robót pogłębiarskich i hydrotechnicznych oszacowania ryzyka natrafienia na obiekty niebezpieczne pochodzenia wojskowego oraz określenie nakładów koniecznych dla ich odsłonięcia, usunięcia i utylizacji.

W ramach planowanej budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską, dla potrzeb której mają być wykonane badania ferromagnetyczne oraz raport z wykonanych badań, przewiduje się wykonanie badań w obszarze następujących projektowanych obiektów:

1) port osłonowy przez Mierzeję Wiślaną od strony Zatoki Gdańskiej o powierzchni około 50 ha,

2) sztuczna wyspa na Zalewie Wiślanym o powierzchni całkowitej około 190 ha,

3) tor wodny na Zalewie Wiślanym – o długości toru wodnego około 10,2 km i powierzchni około 165 ha,

4) tor wodny na rzece Elbląg o powierzchni około 120 ha.

Oto szczegółowy opis i zakres usługi – obszar prowadzenia badań ferromagnetycznych objęty zamówieniem:

Port osłonowy od strony Zatoki Gdańskiej

 

Źródło: Urząd Morski w Gdyni. Fragment mapy morskiej pn. Bałtyk południowo-wschodni. Zatoka Gdańska. Zalew Wiślany. w skali 1:40 000. Wydanie 2016.IX. przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej RP Gdynia

Budowa portu osłonowego o powierzchni około 50 ha przewidywana jest w północnej części Mierzei Wiślanej oraz na wodach Zatoki Gdańskiej. Port osłonięty będzie dwoma falochronami – dłuższym wschodnim oraz krótszym zachodnim. Wejście do portu osłonowego zlokalizowane będzie od strony zachodniej. Naturalne głębokości akwenu na planowanym obszarze portu wahają się od 0,0 m do 7,5 m. Planowana budowa portu osłonowego wymaga przeprowadzenia prac czerpalnych wewnątrz portu osłonowego do głębokości technicznej 5 metrów. Badania ferromagnetyczne należy wykonać do głębokości 6,5 metrów na obszarze planowanego portu osłonowego oznaczonym na rysunkach.

Sztuczna wyspa na Zalewie Wiślanym (pole refulacyjne)

 

Źródło: Urząd Morski w Gdyni. Fragment mapy morskiej pn. Bałtyk południowo-wschodni. Zatoka Gdańska. Zalew Wiślany. w skali 1:40 000. Wydanie 2016.IX. przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej RP Gdynia

Sztuczna wyspa zlokalizowana będzie na Zalewie Wiślanym na południowy wschód od planowanego przebiegu kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną oraz na wschód od planowanego toru wodnego na Zalewie. Wyspa będzie pełniła funkcję pola refulacyjnego na którym odkładany będzie urobek z robot czerpalnych prowadzonych w obszarze zalewu Wiślanego i rzeki Elbląg. Parametry techniczne wyspy: powierzchnia całkowita – około 190 ha, naturalna głębokość akwenu na obszarze planowanej wyspy wynosi 2,4 – 2,5 m. Badania ferromagnetyczne należy wykonać do głębokości 4,0 metry w obszarze wyspy określonym na planie realizacyjnym.

Tor wodny na Zalewie Wiślanym – od kanału żeglugowego (wykopanego w Mierzei Wiślanej) do Zatoki Elbląskiej

Planowany tor wodny na Zalewie Wiślanym rozpoczyna się na wysokości końca Wyspy Złotej czyli po minięciu stawy zielonej, a kończy równo z początkiem konstrukcji falochronów osłonowych stanowiska oczekiwania śluzy.

Całkowita długość toru wodnego na odcinku zalewu wynosi około 10,2 km. Podstawowa szerokość toru wodnego na odcinku prostym mierzona w dnie wynosi 60,0 m. Przed wejściem na stanowisko postojowe przy śluzie po stronie Mierzei Wiślanej na odcinku ca 1020 m szerokość toru w dnie będzie poszerzona do 120 m. Dalej tor wodny łagodnie zwęża się na odcinku 600 m osiągając na końcu swoją podstawową szerokość 60 m.

Na odcinku prostym przez akwen zalewu szerokość podstawowa nie ulega zmianie i dopiero przed wejściem na rzekę Elbląg przed Złotą Wyspą, tor wodny poszerza się stopniowo na odcinku 600 m do szerokości w dnie 120 m. Na poszerzonym odcinku planuje się wykonanie mijanki oraz zakrętu, za którym kończy się tor wodny na obszarze Zalewu Wiślanego a zaczyna tor wodny na rzece Elbląg.

Na przedłużeniu osi toru odcinka prostego na zalewie i na rzece w punkcie przecięcia wyznaczono środek obrotnicy dla statków. Obrotnica będzie mieć średnicę mierzoną w dnie Ø 350 m i zlokalizowana będzie w odległości ca 750 m od wejścia na rzekę Elbląg.

 

Na zdjęciu: Widok na rzekę Elbląg od strony Zalewu Wiślanego. Fot. Kazimierz Netka

Zgodnie z wytycznymi tor wodny na całym odcinku pogłębiony będzie do głębokości 5,0 m. Przewidywane nachylenie skarp podwodnych toru wodnego będzie wynosić minimalnie 1:5. Całkowita powierzchnia zajętego terenu przez tor wodny wynosi 165 ha. Akwen Zalewu Wiślanego na odcinku planowanego toru wodnego charakteryzuje się średnią głębokością około 2,7 m. Badania należy przeprowadzić w granicach planowanego toru wodnego opisanych na rysunkach do głębokości co najmniej 6,5 metra.

Tor wodny na rzece Elbląg

 

Źródło: Urząd Morski w Gdyni. Fragment mapy morskiej pn. Bałtyk południowo-wschodni. Zatoka Gdańska. Zalew Wiślany. w skali 1:40 000. Wydanie 2016.IX. przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej RP Gdynia

Tor wodny na rzece Elbląg rozpoczyna się w punkcie charakterystycznym osi toru P1 o współrzędnych geodezyjnych (układ 2000_7) X: 6008744,170; Y: 7394169,792 tj. na 9,3 km rzeki Elbląg w rejonie dopływu rzeki Dunówki w odległości 2,5 km w górę rzeki od istniejącego mostu w Nowakowie a kończy wraz z końcem Złotej Wyspy w punkcie o współrzędnych X: 6018100,547; Y:7396201,017. Tor wodny na rzece Elbląg będzie miał zmienną szerokość – podstawowa szerokość toru wodnego będzie wynosiła 60 m (mierzona w dnie), w rejonie wsi Nowakowo wyniesie 40 m (mierzone w dnie). Tor wodny na całym odcinku pogłębiony będzie do głębokości 5,0 m (głębokość dopuszczalna to 6,5 m), jego długość wynosi około 10,381 km, a całkowita powierzchnia zajętego terenu przez tor wodny na rzece Elbląg wynosi 120 ha. Obecnie głębokości przy ujściu do Zalewu Wiślanego wynoszą około 2,1 m ppm, głębokość w górę rzeki stopniowo się zwiększa osiągając w rejonie Nowakowa około 4,5 m. Badania ferromagnetyczne należy wykonać do głębokości 6,5 m na całej długości projektowanego toru w szerokości toru wodnego wynikającej z rysunków, t.j. do brzegów projektowanego toru wodnego które mają być umocnione sztywnymi konstrukcjami – informuje Urząd Morski w Gdyni, w opracowaniu pt. „OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA na usługę: Wykonanie badań ferromagnetycznych wraz z raportem dla potrzeb realizacji przedsięwzięcia: „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”, będącym załącznikiem nr 4 do SIWZ – Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia Publicznego.

Szacunkowa całkowita wartość Wartość bez VAT: 2 500 000 PLN. Termin składania ofert mija 7 maja 2018 roku.

Wykonawca zobowiązany jest wnieść wadium przed upływem terminu składania ofert w wysokości: 70 000 PLN (słownie: siedemdziesiąt tysięcy złotych); Wykonawca, którego oferta zostanie wybrana, zobowiązany będzie do wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy najpóźniej w dniu jej zawarcia, w wysokości 10 % ceny całkowitej brutto podanej w ofercie. Zamawiający wymaga realizacji zamówienia: 150 dni kalendarzowych liczonych od dnia podpisania umowy. Źródło powyższych informacji: Urząd Morski w Gdyni, www.umgdy.gov.pl .

To nie będą pierwsze takie badania ferromagnetyczne dna morskiego w Polsce. Wcześniej prowadzono je m.in. na Zatoce Gdańskiej – na obszarze planowanego poszerzenia i pogłębienia toru podejściowego dla statków do Portu Północnego. Znaleziono tam około 2 000 przedmiotów ferromagnetycznych.

Kazimierz Netka