Fot. Kazimierz Netka.

Amber Mundial – mistrzostwa, których pomysłodawcami są Polacy.

Bursztyn zaczęto poławiać na Mierzei Wiślanej około 6 tysięcy lat przed naszą erą. Teraz to pozyskiwanie bałtyckiego „złota” ma wymiar mistrzostw świata i jest wspaniałą inspiracją dla artystów i naukowców do lepszego wykorzystywania i poznawania bursztynu. Mistrzostwa te mają również duże znaczenie gospodarcze i wzbudzają różne refleksje.

Nie wystarczy przyodzianie urodziwej kobiety w atrakcyjną suknię, żeby się wszystkim podobała. Trzeba jeszcze odkryć atrakcyjność jej osobowości i ukazać ją. Podobnie jest z sukcynitem. Nie szata, czyli wygląd sukcynitu, wystarczająco przyciągać turystów, zwłaszcza z zagranicy…

Nie wystarczy nazwać się stolicą bursztynu, by przyciągać dużą liczbę turystów, zwłaszcza poza sezonem wakacyjnym. Sztuką jest zachęcenie ludzi, do tego, by zechcieli sprawdzać, nie tylko latem, ale też w zimniejsze pory roku, czy owa stolica ma bursztyn w naturze. Takich zachęt nie ma w wystarczającej ilości.

A co by się stało, gdyby np. Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej wpadł na pomysł organizowania Mistrzostw Świata w Poławianiu Bursztynu? Wtedy ranga Gdańska, jako światowej stolicy bałtyckiego „złota”, znacząco by się obniżyła… Dlatego, za niezwykle cenny pomysł należy uznać urządzanie takich mistrzostw świata w Polsce! W bieżącym, 2018. roku, ów polski „Amber Mundial”, odbył się już po raz dwudziesty!

Jak te mistrzostwa przebiegały? Kto wpadł na ów pomysł? Czy Gdańsk, oprócz nazwy” „Światowa stolica bursztynu” ma coś jeszcze do zaoferowania miłośnikom sukcynitu (bursztynu bałtyckiego)? O tym była mowa podczas Międzynarodowej konferencji naukowej “Bursztyn – Wczoraj. Dziś. Jutro”, w Międzynarodowych Targach Gdańskich.

 

Fot. Kazimierz Netka

20 lat mistrzostw świata w poławianiu bursztynu to szmat czasu. Ale co to znaczy wobec 40 milionów lat, które liczy historia bursztynu – mówiła Ewa Dąbska – wójt gminy Stegna, gminy, w której 20 lat temu zainaugurowano tę unikatową rywalizację – w miejscowości Jantar. Bursztyn jest i był niemal od zawsze jednym z głównych „magnesów” przyciągających turystów w ten region Polski. Bursztyn, czyli jantar, ze swym bogactwem historycznym i kulturowym. Bogactwo to chcemy w pełni wykorzystać i promować – napisała pani wójt Ewa Dąbska we wstępie do publikacji naukowej pt. „Bursztyn wczoraj – dziś – jutro”, pod redakcją naukową dr. Dariusza Jacka Olszewskiego-Strzyżowskiego. – Najstarsze materiały świadczące o wydobywaniu i obróbce bursztynu na terenie gminy Stegna i Mierzei Wiślanej pochodzą z okresu około 6 tysięcy lat przed naszą erą. Od dwóch dziesiątek lat nasza gmina Stegna stara się z dużym powodzeniem realizować mistrzostwa świata w poławianiu bursztynu, nawiązujące właśnie do tego wielowiekowego potencjału. Mistrzostwa są jednym z najważniejszych, „flagowych” turystycznych produktów turystycznych województwa pomorskiego i coraz bardziej rozpoznawalną impreza w Polsce i za granicą. O jej wyjątkowym potencjale produktowym świadczyć może m.in. przyznany w 2004 roku Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej potwierdzający, że Międzynarodowe Mistrzostwa Świata w Poławianiu Bursztynu, których finały odbywają się w miejscowości Jantar w Gmina Stegna, to Najlepszy Produkt Turystyczny Roku. Jest to bowiem impreza o zasięgu międzynarodowym, a dotychczas w poszukiwaniach, połowach bałtyckiego „złota” rywalizowali reprezentanci nie tylko Polski, ale też np. Hiszpanii, Niemiec, Rosji, Ukrainy, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Litwy, Nigerii, Czech. Eliminacje do finałów Mistrzostw organizowały miasta i gminy, a także miejscowości: Białogóra, Dębki, Gdańsk, Gdynia, Hel, Jantarnyj (w Obwodzie Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej), Krynica Morska, Pruszcz Gdański, Sopot, Sztutowo, Wieluń. Jak więc widać, w rozgrywanie mistrzostw w poławianiu bursztynu zaangażowały się nie tylko miejscowości nadbałtyckie, ale również znajdujące się w głębi lądu. Z roku na rok, rywalizacja ta staje się coraz bogatsza i wzbudza coraz większe zainteresowanie naukowców, artystów, producentów biżuterii.

 

Fot. Kazimierz Netka

Kto wpadł na pomysł tej unikatowej rywalizacji, będącej wspaniałym wzmocnieniem Gdańska, jako Światowej Stolicy Bursztynu? Oto grupa inicjatywna: red. Katarzyna Sędek z Telewizji Gdańsk, Bogdan Donke – obecnie wiceprezes Pomorskiego Regionalnej Organizacji Turystycznej; dr Artur Kostarczyk obecnie pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego; dr Dariusz Jacek Olszewski-Strzyżowski – pracownik naukowy Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku. Pierwsze spotkanie grupy inicjatywnej odbyło się w siedzibie Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Gdańsku, w gabinecie dr. Artura Kostarczyka.

 

Fot. Kazimierz Netka

Pierwsza edycja mistrzostw odbyła się w dniach 27 – 29 sierpnia 1999 roku, a ich głównym organizatorem był Zbigniew Ptak – obecnie starosta nowodworski. Potem organizatorem został i jest do chwili obecnej, Ryszard Goliszek, wspólnie z Rafałem Tokarskim.

O szczegółach mówiono w piątek, 7 września 2018 roku, w Gdańsku, podczas międzynarodowej konferencji naukowej „Bursztyn – Wczoraj. Dziś. Jutro” zorganizowanej w Międzynarodowych Targach Gdańskich, w trakcie XIX Międzynarodowych Targów Bursztynu „Ambermart”.

 

Fot. Kazimierz Netka

Uroczystego otwarcia Konferencji dokonały panie: Ewa Rachoń – dyrektor projektu w Międzynarodowych Targach Gdańskich oraz Ewa Dąbska – wójt Gminy Stegna. W imieniu prof. Waldemara Moski – rektora Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku, przemówił prof. Władysław Jagiełło.

Oto zakres konferencji, przewidziany w programie wydarzenia – międzynarodowej konferencji naukowej „Bursztyn – Wczoraj. Dziś. Jutro”: Część I Bursztyn – historia mistrzostw i targów. Moderator: prof dr hab. Agnieszka Bógdał-Brzezińska z Uniwersytetu Warszawskiego. Dr Dariusz Jacek Olszewski-Strzyżowski, Prof. Dr hab. Jan A. Wendt: Krótka historia „Mistrzostw Świata w Poławianiu Bursztynu”, czyli jak to się wszystko zaczęło? Anton Trofimow – dyrektor Amberfest w Obwodzie Kaliningradzkim przekonał wszystkich słuchaczy, że bursztyn łączy! Jagoda Komorowska – Historia naszyjnika zdobionego bursztynem… narodziny „Amberif’u”.

Część II. Bursztyn – promocja, marka, produkt turystyczny. Moderator: Dr Dariusz Jacek Olszewski-Strzyżowski. Dr Tomasz Studzieniecki – pracownik naukowy Uniwersytetu Morskiego w Gdyni omówił promocję dziedzictwa bursztynu w krajowej i międzynarodowej współpracy terytorialnej. Łukasz Magrian – zastępca dyrektora Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej przedstawił dziedzictwo bursztynowe regionu jako element działań promocyjnych realizowanych przez Pomorską Regionalną Organizację Turystyczną. Robert Pytlos – pełnomocnik prezydenta gdańska ds. bursztynu oraz prof. Ryszard Szadziewski – pracownik naukowy Uniwersytetu Gdańskiego i przewodniczący Światowej Rady Bursztynu przygotowali temat: Rola Gdańska w badaniach i promocji bursztynu bałtyckiego. Prof. Jan A. Wendt z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku oraz prof Agnieszka Bógdał-Brzezińska z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawili temat: Złote runo współczesnych argonautów – bursztyn jako marka turystyczna w Internecie w latach 2009-2018. Dr Elżbieta Gerstmann z Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku wygłosiła wykład: Przyrodniczy i krajobrazowy potencjał turystyczny a polityka kreowania produktów turystycznych na „bursztynowej” Mierzei Wiślanej.

Część III. Bursztyn – szlak, wyroby i lecznictwo. Moderator: prof. Izabela Lewandowska z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Ewa Bień z Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku przedstawiła analizę porównawczą wybranych elementów oferowanych w miastach: Gdańsk, Pruszcz Gdański, Kalisz oraz Wieluń, w zakresie turystyki miejskiej i kulturowej, w kontekście „szlaku bursztynowego”. Dr Dariusz Jacek Olszewski-Strzyżowski z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu wygłosił wykład pt. „Próba określenia preferencji w zakupie wyrobów z bursztynu, przez turystów krajowych i zagranicznych, wyrażona przez wybrane galerie bursztynu z Województwa Pomorskiego. Sonia Pantea z Uniwersytetu Oradea w Rumunii przedstawiła Rumanit – Rumuński bursztyn. Dr Marcin Pasek z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku oraz dr Remigiusz Dróżdż z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu przedstawili temat: Konfrontacja zasobów wiedzy ludowej i akademickiej na temat leczniczych właściwości bursztynu i dostęp do nich w instytucjach naukowych Gdańska.

 

Fot. Kazimierz Netka

Część IV. Wybrane problemy rozwoju turystyki. Moderator: prof. Jan A. Wendt z Akademii Wychowania Fizycznego i Sporty w Gdańsku. Prof. Izabela Lewandowska z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie wygłosiła wykład pt. „Magiczne wsie południowej Warmii – propozycja szlaku turystyczno-kulturowego”. Dr Magdalena Rokicka-Hebel z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu zaprezentowała temat: Próba analizy potencjału biznesowego mierzei wiślanej na przykładzie wybranych obiektów noclegowych. Dr Dariusz Jacek Olszewski-Strzyżowski z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku oraz dr Tomasz Taraszkiewicz z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku w swym wykładzie odpowiadali na pytanie: Czy Mierzeja Wiślana ma syndrom “Śpiącej Królewny”? Miruna Cristina Boca z Uniwersytetu Oradea w Rumunii przedstawiła temat: Rewitalizacja Oradei – perspektywy rozwoju. Maksymilian Paśko z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku omówił wybrane problemy ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych w świetle dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2015/2302/ue /.

 

Fot. Kazimierz Netka

Anton Trofimow – generalny dyrektor Amberfest w Federacji Rosyjskiej zwrócił uwagę na 10-letnią tradycję „bursztynowej” współpracy między województwem pomorskim a Obwodem Kaliningradzkim. Podkreślił przy tym zasługi Andrzeja Młota i Bogdana Donke. W ciągu tych 10 lat, zmieniło się w Polsce – trzech wójtów, a w Obwodzie Kaliningradzkim – 4 merów i 4 tamtejszych dyrektorów generalnych kopalni bursztynu. Ale bursztynowa miłość pomiędzy Pomorzem i Obwodem Kaliningradzkim ciągle jest – mówił dyrektor Anton Trofimow.

 

Fot. Kazimierz Netka

– Moim największym marzeniem od 20 lat jest, by bursztyn, który jest solą tej ziemi, która spowodowała, ze Gdańsk został ogłoszony Światową Stolicą Bursztynu, organizowane są Mistrzostwa Świata, stał się inspiracją do utworzenia nowego szlaku kulturowego w Europie – mówił Bogdan Donke – wiceprezes Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, członek Rady Naczelnej Polskiej Izby Turystyki. – Chciałbym aby w Gdańsku był początek europejskiego bursztynowego szlaku kulturowego.

 

Fot. Kazimierz Netka

O tym, jak powinien wyglądać szlak turystyczno kulturowy, jakie kryteria powinie spełniać – mówiła prof. Izabela Lewandowska z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Pani profesor zaproponowała też utworzenie szlaku kulturowego na południowej Warmii – wiodącego przez kilkanaście wsi wokół Olsztyna. Szlak ten mógłby mieć nazwę: „Magiczne wsie południowej Warmii”

Interesujący pomysł na promocję przedstawiła prof. Elżbieta Gerstmann z Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku. Hasło, przyciągające turystów, według pani profesor powinno brzmieć: Bursztynowa Mierzeja Wiślana.

 

Fot. Kazimierz Netka

Ze „złotem” Bałtyku związany zostanie nazwą planowany kanał w poprzek Mierzei Wiślanej: Bursztynowy Przekop, albo Bursztynowy Kanał, zaś pomysłodawcą tego określenia jest Tomasz Gajewski – zastępca wójta gminy Stegna.

 

Fot. Kazimierz Netka

Czy bursztyn może być silnym magnesem na turystów? Czy przypadkiem, koncentrując się na bursztynie nie tracimy z oczu innych atutów regionu o większej mocy przyciągania, atrakcyjności? Bursztyn jest znany to od tysięcy lat i od takiego czasu jest pragnieniem cudzoziemców. Przed tysiącami lat – przybywali po jantar kupcy z Cesarstwa Rzymskiego. Dzisiaj – bursztynowy szlak jest budowany na daleki wschód, bo aż do Chin, Korei, Japonii. To dobry produkt eksportowy. Nic więc dziwnego, że producenci wyrobów z bałtyckiego „złota” mogą liczyć na wsparcie Pomorskiego Brokera Eksportowego. Podczas targów Ambermart, równolegle z którymi odbywała się konferencja, stoisko Pomorskiego Brokera Eksportowego było do dyspozycji wystawców.

 

Fot. Kazimierz Netka

Jakie są możliwości twórcze mieszkańców województwa pomorskiego i Polski? O tym uczestnicy konferencji mogli się przekonać podczas podróży studyjnej. Odwiedzili Muzeum Bursztynu w Gdańsku, Faktorię Handlową (zrekonstruowaną) w Pruszczu Gdańskim, Muzeum Bursztynu w Zamku w Malborku, obejrzeli Bursztynowy Ołtarz w Kościele św. Brygidy w Gdańsku.

Międzynarodowej konferencji naukowej “Bursztyn – Wczoraj. Dziś. Jutro” patronowali m.in.: Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz Polska Organizacja Turystyczna. Zaprosili na nią wszystkich chętnych Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku – Wydział Turystyki i Rekreacji oraz Gmina Stegna.

Kazimierz Netka