Fot. Kazimierz Netka.
Przegląd gotowości województwa pomorskiego do transformacji energetycznej
Fot. Kazimierz Netka
To było dość zaskakujące powiadomienie: w czwartek, 24 września, o godzinie 13.00 w Sali im. Lecha Bądkowskiego UMWP, odbędzie się spotkanie Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego. Głównym tematem posiedzenia będzie neutralność klimatyczna – poinformowała nas Dorota Patzer – starszy inspektor w Biurze Prasowym Kancelarii Marszałka Województwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.
Fot. Kazimierz Netka
WRDS zajmuje się różnymi, bieżącymi sprawami. Tym razem jednak – klimatem. Gdyby takim fizycznym, społecznym klimatem – nie wzbudziłoby to zdziwienia.
Fot. Kazimierz Netka
Więcej wiadomości na ten temat przekazał nam Włodzimierz Szordykowski – dyrektor Biura WRDS w Gdańsku: Zaproponowali nam to minister klimatu i przewodniczący Rady Dialogu Społecznego – wyjaśnił.
Fot. Kazimierz Netka
Jolanta Szydłowska, wiceprzewodnicząca WRDS w Gdańsku, podczas posiedzenia tej Rady podała więcej szczegółów: taki wniosek od ministra i przewodniczącego RDS wpłynął do WRDS w Gdańsku w lutym bieżącego roku, czyli dość dawno. Jednak, wcześniej nie można było się tym zagadnieniem zająć, z powodu koronawirusa. Po raz pierwszy tak głęboko WRDS zainteresowała się klimatem i ochroną środowiska – powiedziała pani przewodnicząca Jolanta Szydłowska.
Fot. Kazimierz Netka
Posiedzenie WRDS w Gdańsku 24 września 2020 roku, odbyło się w obecności dość szerokiego grona reprezentantów różnych instytucji, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, biznesmenów, instytucji z otoczenia biznesu. Nie przybył, spodziewany, i ujęty w programie wystąpień, Andrzej Malinowski – przewodniczący Rady Dialogu Społecznego. Według proponowanego porządku obrad, który przekazała nam Agnieszka Grabowska z Biura Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego, przewodniczący Andrzej Malinowski miał dokonać wprowadzenia do tematu neutralności klimatycznej. Obecni byli Dariusz Drelich – wojewoda pomorski i Leszek Bonna – wicemarszałek województwa pomorskiego.
Szerzej o tej neutralności, a także o polskiej polityce energetycznej, mówił Adam Guibourgé-Czetwertyński – podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu.
Fot. Kazimierz Netka
Polska zobowiązała się do osiągnięcia neutralności klimatycznej w II połowie tego wieku – poinformował minister Adam Guibourgé-Czetwertyński. Mamy bowiem wiele do zrobienia. Teraz, ponad 70 procent kotłowni ma ponad 30 lat. Potrzebne są nam moce wytwórcze, ale również czysta energia. Konieczne jest zapewnienie sprawiedliwej transformacji – podkreślił pan minister. Dlatego, dyskusję na temat neutralności klimatycznej zaplanowano we wszystkich województwach.
Przyszłość polskiej energetyki przy uwzględnieniu dużego rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) nie gwarantuje bezpieczeństwa energetycznego – wynika z informacji, przedstawionych przez ministra Adama Guibourgé-Czetwertyńskiego.
Rozwój źródeł wiatrowych i fotowoltaicznych nie likwiduje bowiem potrzeby posiadania dyspozycyjnych źródeł wytwórczych, które w sytuacji braku generacji w ww. OZE uzupełnią bilans mocy wraz z wymaganą rezerwą. Rozwój mocy w OZE nie przekłada się liniowo na spadek zapotrzebowania na źródła sterowalne. Rozwój OZE powoduje okresowe występowanie nadwyżek wytwarzanej energii elektrycznej (konieczny eksport lub wprowadzenie ograniczeń). Przykład zobrazowany na warunkach pogodowych ze stycznia 2015 r. udowadnia, że nawet intensywny rozwój OZE (podwojenie mocy zainstalowanej) nie zapewnia bilansu mocy w KSE. Okres bezwietrznych warunków pogodowych (ok. 10 dni), sprawi że zarówno jednostki lądowe, jak i morskie wiatraki nie produkowałyby w tym czasie energii. W okresie zimowym znikoma byłaby również generacja ze źródeł PV. W takiej sytuacji, nawet intensywna rozbudowa transgranicznych połączeń elektroenergetycznych nie pozwoliłby na pokrycie wymaganego zapotrzebowania na moc. To trzeba wziąć pod uwagę
Polska polityka energetyczna do 2040 roku składa się z trzech filarów. Oto one: Sprawiedliwa transformacja; Zeroemisyjny system energetyczny; Dobra jakość powietrza.
W ramach sprawiedliwej transformacji przewidziane jest wsparcie z funduszy europejskich w wysokości około 60 mld złotych na transformacje w regionach węglowych. Ubóstwo energetyczne w Polsce ma być ograniczone o 30 procent, do 2030 roku. Nowe gałęzie przemysłu związane z OZE i energetyka jądrową dadzą około 300 000 miejsc pracy. Nakłady inwestycyjne na morską energetykę wiatrowa do 2040 roku wyniosą około 130 mld złotych, na instalacje o łącznej mocy 8 – 11 gigawatów. Na elektrownie jądrowe, o mocy 6 – 9 GW przeznaczonych zostanie około 150 mld złotych. Bardzo będzie się liczyć energetyka lokalna i obywatelska . Do 2030 roku ma być 300 obszarów zrównoważonych energetycznie i 1 milion prosumentów. Będą powstawać klastry energetyczne ( w Pomorskiem już takie istnieją)
Przewidziane jest zwiększeniu udziału OZE we wszystkich sektorach i technologiach. Udział OZE w produkcji energii elektrycznej ma wynieść minimum 32 procent i duża tu będzie rola morskiej energetyki wiatrowej ( ok. 5,9 GW, fotowoltaiki – ok. 5 – 7 GW, lądowej energetyki wiatrowej – ok. 8 – 10 GW. W ciepłownictwie i chłodnictwie udział OZE ma wynieść 28 procent. Dużą rola będzie tu biomasy, pomp ciepła, biogazu i geotermii. W transporcie udział OZE ma sięgnąć 14 procent. Duże znaczenie będą tu miały biopaliwa i elektromobilność.
Jeśli chodzi o wycofanie węgla z użycia w ciepłownictwie, to w miastach ma to nastąpić do 2030 roku, a na obszarach wiejskich do 2040 roku. Rozwój ciepłownictwa systemowego w miastach – ma być wzrost o 1,5 mln gospodarstw domowych podłączonych do sieci ciepłowniczej – do 2030 roku. W ramach programu Dom z klimatem wzrost liczby budynków zeroenergetycznych, 3 mln wymienionych źródeł ciepła w domach do 2030 r., 1000 niskoemisyjnych budynków użyteczności publicznej do 2030 r. Zeroemisyjny transport ma być osiągnięty poprzez rozwój elektromobilności. W miastach pow. 100 tys. mieszkańców: Od 2025 r. – nowe pojazdy komunikacji miejskiej tylko zeroemisyjne. Od 2030 r. – wszystkie pojazdy komunikacji miejskiej tylko zeroemisyjne.
Stan i perspektywy dojścia do neutralności klimatycznej województwa pomorskiego przedstawił Marcin Osowski – prezes zarządu Wojewódzkiego Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
Fot. Kazimierz Netka
Pan prezes odniósł się do następujących 5 pytań postawionych przez ministerstwo we wniosku o zwołanie posiedzenia WRDS w sprawie neutralności klimatycznej:
1. Jak oceniają Państwo szanse na dotarcie do celu neutralności klimatycznej w 2050 r. – w ramach swojego regionu?
2. Jakie są bariery prawne, ekonomiczne, organizacyjne i inne, utrudniające lub uniemożliwiające przeprowadzenie transformacji zmierzającej do neutralności klimatycznej w 2050 r.?
3. Jakie sektory/branże są najbardziej zagrożone podczas realizacji polityki neutralności klimatycznej, a jakie mogą rozwijać się i pełnić rolę koła zamachowego lokalnej gospodarki?
4. Czy realizacja celu neutralności klimatycznej będzie wymagała zastosowania programów osłonowych (np. socjalnych, edukacyjnych, rewitalizacyjnych)?
5. Proszę o wskazanie konkretnych projektów/inwestycji, które powinny podlegać wsparciu (m.in. finansowemu, organizacyjnemu) w ramach realizacji Europejskiego Zielonego Ładu w latach 2021-2027.
Około 88 procent obszaru województwa ma dostęp do centralnego ogrzewania. Znacznie mniejszy niż średnio w kraju, Pomorzanie mają dostęp do sieci gazowej. Dojście do neutralności klimatycznej w 2050 roku w Pomorskiem jest celem bardzo ambitnym. Obciążeniem tutaj jest istnienie w Pomorskiem sektora morskiego bardzo opornego jeśli chodzi o innowacje związane ze e zmianami koniecznymi do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Przejście na nowe technologie jest kosztowne a ta kosztowność zabije konkurencyjność polskiego przemysłu morskiego.
Fot. Kazimierz Netka
Barierą dla osiągnięcia neutralności klimatycznej jest te z brak w Pomorskiem dobrego źródła wytwarzania. Grupa Energa musi importować prąd z innych regionów kraju. Brakuje w Pomorskiem kolei. Trzeba odtworzyć jej stan sprzed 1990 roku a na to potrzebne są nakłady. Łańcuch odstaw do budowy morskich farm elektrowni wiatrowych nie jest najlepszy. Brakuje przyjaznej legislacji, co dotyka m.in. branży wodorowej.
Pomorskie nie jest regionem najlepiej uprzemysłowionym. To widać np. we wpływach opłat za korzystanie ze środowiska – Pomorskie jest pod tym względem na 13 miejscu w kraju. Lepiej nasz kraj jest uprzemysłowiony na południe od Warszawy i rzeki Warty
Fot. Kazimierz Netka
Atutem są zaś projekty związane z biogazowniami w Pomorskiem. Mamy te z wodór. Rafineria produkuje rocznie około 1 miliona ton tego gazu. Już jest projekt autobusu na wodór w Solarisie. Pod koniec roku będzie taki w Sanoku. LOTOS zaś będzie gotowy z produkcją czystego wodoru.
Jeśli chodzi o morskie elektrownie wiatrowe, to „kaloryczność” Bałtyku jest porównywalna z kalorycznością Morza Północnego.
Z inicjatywy samorządu powstał Pomorski Archipelag Wysp Energetycznych
Istnieją więc bariery, ale perspektyw szczęśliwie na Pomorzu jest wiele. Pomorskie jest na dobrej drodze, bo korzyści mają przewagę nad barierami – mówił prezes WFOSiGW w Gdańsku, Marcin Osowski.
Wykorzystanie wodoru jako źródła energii – to temat, który przedstawili Damian Mucha – Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Generalny Regionalnej Izby Gospodarczej Pomorza i Jan Biedroń – Szef Biura Rozwoju Technologii Grupy Lotos S.A. Mówili o działającym w Pomorskiem od kilku lat klastrze Technologii Wodorowych i Czystych Technologii Węglowych.
Fot. Kazimierz Netka
Swe wystąpienie prezes Damian Mucha rozpoczął od przypomnienia następującego cytatu: Tak przyjaciele. Sądzę, że nadejdzie dzień, kiedy woda będzie używana jako paliwo, wodór zaś i tlen, z których się składa, użyte oddzielnie lub łącznie, będą stanowić niewyczerpalne źródło ciepła i światła, i to znacznie silniejsze niż węgiel …”. („Tajemnicza Wyspa” Juliusz Verne 1875 r.).
Misją Klastra, który zainaugurował swą działalność w sierpniu 2017 r. jest inicjowanie działań na rzecz zwiększenia znaczenia technologii wodorowych oraz czystych technologii węglowych, poprzez wspieranie członków Klastra i podmiotów współpracujących w rozwoju innowacyjnych rozwiązań na rzecz efektywności energetycznej i gospodarki niskoemisyjnej.
W klastrze będą funkcjonować Centrum Badawczo-Rozwojowe i Platforma Transferu Technologii, które wspomogą prace firm nad projektami technologicznymi, a na późniejszym etapie testowanie i weryfikowanie rozwiązań – skonkretyzował prezes Damian Mucha.
Celem Klastra jest podejmowanie działań związanych z budową potencjału Klastra pozwalającego na uzyskanie statusu wiodącego w obszarze gospodarki związanej z zastosowaniem technologii wodorowych oraz czystych technologii węglowych, w tym ekoinnowacji i rozwoju efektywności energetycznej oraz zarządzania efektywnością energetyczną, przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii wodorowych i czystego węgla.
Promocja i wdrożenie rozwiązań krajowych w zakresie technologii wodorowych m.in. w postaci badań i wdrożeń w ramach Narodowego Programu Technologii Wodorowych i Technologii Czystego Węgla.
Sukcesem była październikowa konferencja PCHET 2019, która okazała się przełomem w zakresie frekwencji, promocji i siły oddziaływania. To również początek nowej regionalnej inicjatywy – Pomorskiej Doliny Wodorowej. Dzięki podpisanej deklaracji będziemy wspólnie prowadzić regionalne projekty wodorowe – zapewnił Damian Mucha. Zaprosił też na III edycję konferencji PCHET, która odbędzie się już 28 i 29.09.2020 roku. #PCHET2020 to: pierwsze dobre przykłady wdrożeń w Europie, prezentacje projektów realizowanych w Polsce oraz wskazówki i dobre praktyki, jak przygotować przedsiębiorstwa i samorządy do współpracy na rzecz paliwa wodorowego w transporcie.
Pomorska Dolina Wodorowa to budowa wspólnego zintegrowanego projektu łączącego inicjatywy:
– Pociąg wodorowy na linii Gdynia–Hel lub na połączeniach z Kaszubami (patrz Kartuzy)
– Wypełnienie części zamierzeń związanych z „Koncepcją obsługi transportowej Półwyspu Helskiego” – połączenie morskie Gdynia/Gdańsk–Hel („Hy-waytoHel)
– Wdrożenie polityki niskoemisyjnej przez trójmiejskie porty – lokomotywy manewrowe, wózki widłowe
– Wprowadzenie przez samorządy Gdyni, Gdańska, Tczewa i Wejherowa części połączeń komunikacyjnych w oparciu o autobusy wodorowe. Projekt buduje Pomorski Rynek Wodoru.
Gdynia została beneficjentem programu FCH Regions EU, wspierającego wdrażanie wodoru w transporcie i energetyce w krajach Unii Europejskiej. W ramach niego skorzysta z kompleksowego doradztwa, dotyczącego wdrażania pojazdów wodorowych do taboru komunikacji miejskiej.
Gdynia razem z Gdańskiem, Tczewem i Wejherowem, jako jeden z 11 europejskich regionów, skorzysta ze wsparcia Project Development Assistance (PDA) – kompleksowego doradztwa dotyczącego koncepcji wdrożenia pojazdów wodorowych w komunikacji miejskiej. Wniosek o wsparcie PDA został przygotowany przez konsorcjum samorządów przy współpracy przedstawicieli Grupy Lotos, członków Klastra Wodorowego pod nadzorem i współpracy Koordynatora Klastra – Regionalnej Izby Gospodarczej Pomorza.
Grupa LOTOS , zapewniając wodór, pozwala rozwijać transport oparty na wodorze jako paliwie od ogniw w pojazdach osobowych, komunalnych, autobusach itp. Wesprze też pod tym względem przemysł elektroenergetyczny, spożywczy, elektroniczny, a także transport morski. Na wodorze oparta będzie też logistyka wewnętrzna Grupy LOTOS: lokomotywy manewrowe, wózki widłowe – wynika z informacji, które przedstawił Jan Biedroń – Szef Biura Rozwoju Technologii Grupy Lotos S.A.
Temat: Elektromobilność – potencjał, innowacje i zastosowanie – omówił Tomasz Buda – członek zarządu, dyrektor operacyjny, Zakład Automatyki i Urządzeń Pomiarowych AREX Sp. z o.o. W przygotowaniu prezentacji uczestniczył też Gerard Wiśniewski.
Fot. Kazimierz Netka
Pracujemy nad tym, by elektromobilność była oparta na polskich rozwiązaniach, a nie na przykład na azjatyckich – usłyszeli zebrani podczas wystąpienia Tomasza Budy. W Europie jest 11,3 mln pojazdów elektrycznych, a w Polsce kilkanaście tysięcy zarejestrowanych. Jesteśmy więc na początku drogi ku elektromobilności.
Ustawa o elektromobilności nakazuje gminom dokonywanie wprowadzania pojazdów zeroemisyjnych. Są jednak bariery.
Krytyczna jest infrastruktura dystrybucyjna i przesyłu energii. Firma AREX ma produkty, które mogą być wykorzystane w polskim przemyśle elektromobilności. Jednym z urządzeń jest tor napędowy – mówił Tomasz Buda – członek zarządu, dyrektor operacyjny, Zakład Automatyki i Urządzeń Pomiarowych AREX. Oferuje też urządzenia dla Gdyni – po wygranym przetargu.
Potencjał badawczy i możliwości monitorowania neutralności klimatycznej przedstawił dr hab. Waldemar Surosz – prof. Uniwersytetu Gdańskiego, dziekan Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego, kierownik Zakładu Biologii i Ekologii Morza Instytutu Oceanografii, przewodniczący Komitetu Badań Morza Polskiej Akademii Nauk.
Fot. Kazimierz Netka
Nauka ma bardzo wiele do zaoferowania przemysłowi. Jest bardzo zainteresowana współpracą z gospodarką. Wspieranie współpracy nauki z gospodarką jest jedną z najważniejszych misji uczelni wyższych – zapewnił prof. Waldemar Surosz.
Uniwersytet Gdańsku uczestniczy w wielu projektach międzynarodowych, jednym z nich jest konsorcjum Naro0dowe Centrum Badań Bałtyckich, grupujące 11 uczelni oraz instytutów naukowych. Konsorcjum to zajmuje się badaniami środowiska morskiego ale też badaniami przymorza. Jest w stanie zaproponować monitoring, na przykład środowiskowy, fizycznym geologiczny, chemiczny. Uniwersytet Gdański jest armatorem supernowoczesnego statku badawczego r/v Oceanograf. Stawiamy na współpracę uczelni z otoczeniem gospodarczym. Oferujemy pomoc i potencjał badawczy – zachęcał prof. Waldemar Surosz.
Mirosław Czapiewski – przewodniczący Zespołu ds. gospodarczych WRDS w Gdańsku, przedstawił tezy, będące podstawa wniosków dotyczących neutralności klimatycznej województwa pomorskiego. Prezentację przygotował Radosław Rzepecki z Inspekcji Ochrony Środowiska.
Fot. Kazimierz Netka
W tym dokumencie zawarto odpowiedzi na 5 pytań sformułowanych przez Ministerstwo Klimatu, a przedstawionych też przez Marcina Osowskiego – prezesa zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Na zakończenie posiedzenia WRDS odbyła się dyskusja.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl