Na zdjęciu: Podpisanie umów. Fot. Kazimierz Netka.

W zabytkowym, znacznie zrujnowanym, zabytkowym Domu Zdrojowym w Gdańsku Brzeźnie, podpisano ważne dla Gdańska, a także całej kuli ziemskiej, umowy. Chodzi generalnie o poprawę warunków życia, w mieszkaniach, ale też na całej naszej planecie. Jeśli spojrzeć na kondycje Domu Zdrojowego, to można odnieść wrażenie, ze nie nadaje się on na miejsce zawierania tak doniosłych porozumień. Ale obiekt ten znajduje się pod opieką Centrum Hewelianum – instytucji, która już nieraz dawała dowody, że potrafi wiele zrobić.

Uratują zabytki, poprawią warunki mieszkaniowe, pomogą Ziemi w wyswobadzaniu się z nadmiernego ocieplenia.

W strugach padającego od kilkunastu godzin deszczu, jechali 26 lipca 2017 roku do Domu Zdrojowego w Gdańsku Brzeźnie, sygnatariusze umów dotyczących poprawy kondycji cieplnej obiektów, a także inni – zainteresowani tego rodzaju działaniami. Wszak tak długotrwałe deszcze kojarzone są ze zmianami klimatycznymi na Ziemi, a termomodernizacje budynków przyczyniają się do mitygacji, czyli powstrzymywania wzrostu temperatury powietrza na naszym globie.

 

Fot. Kazimierz Netka

Ze strony Urzędu Marszałkowskiego dokumenty podpisali: marszałek Mieczysław Struk i i wicemarszałek Wiesław Byczkowski, zaś ze strony Miasta Gdańska: Piotr Grzelak zastępca prezydenta ds. polityki komunalnej i Ryszard Gajewski – prezes zarządu spółki Gdańskie Wody.

Wśród ponad 50 przeznaczonych do termomodernizacji budynków jest np. Dwór Artusa należący do Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, Kościół Parafii Rzymskokatolickiej pw. Chrystusa Króla, Miejska Hala Sportowa, Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia, a także szkoły, przedszkola i żłobki. Inwestycja Gdańskich Wód Sp. z o.o. nosi tytuł: „G3 – Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków o charakterze użytkowym” realizowana będzie w obiektach przy ul. Lastadia 2 i ul. Lastadia 41 przy tzw. Targu Maślanym, znajdujących się w rejestrze zabytków Województwa Pomorskiego oraz Gminnej Ewidencji Zabytków – informuje Alicja Bittner z Biura Prasowego Kancelarii Prezydenta Gdańska, przekazując w komunikacie następującą wypowiedź:

 

Fot. Kazimierz Netka

– Podpisane umowy to radykalna zmiana zarówno dla środowiska, jak i ochrony zabytków Gdańsku. Z jednej strony w kilkudziesięciu budynkach w Gdańsku zmniejszamy zużycie energii cieplnej, a co za tym idzie ograniczamy zanieczyszczenie powietrza. Z drugiej strony, w dużym stopniu środki na termomodernizacje wykorzystujemy w obiektach historycznych – mówi Piotr Grzelak, zastępca prezydenta Gdańska ds. polityki komunalnej – Prace będą dotyczyły szkół i przedszkoli, obiektów sportowych, ale również budynków o charakterze zabytkowym, takich jak m.in. Dwór Artusa, Dom Zdrojowy, Dwór Uphagena, Wielki Młyn oraz czternaście zabytkowych kamienic na Dolnym Mieście.

Wiceprezydent Piotr Grzelak podziękował paniom dyrektorkom Ewie Sienkiewicz i Joannie Tobolewicz.

Modernizacji, w ramach wspomnianych umów, poddany zostanie też obiekt, w którym podpisano dokumenty: zabytkowy Dom Zdrojowy w Gdańsku Brzeźnie. Prace określone w umowie są elementem rewitalizacji Domu Zdrojowego. W czerwcu 2017 r. rozstrzygnięto konkurs na koncepcję architektoniczną i zagospodarowanie tego obiektu.

Prace modernizacyjne obiektów mają doprowadzić do zmniejszenia strat ciepła, uciekającego teraz przez zewnętrzne przegrody przeźroczyste (okna, drzwi przeszklone) i nieprzeźroczyste (ściany zewnętrzne, stropy poddaszy i piwnic). Stratom tym ma zapobiec też wykonanie stolarki okiennej i drzwiowej, montaż instalacji ogrzewania obiektu oraz instalacji ciepłej wody użytkowej.

Ponadto, zlikwidowane zostaną istniejące teraz i nieefektywne źródła ciepła; zamontowane zostaną kompaktowe węzły cieplne, wprowadzony zostanie system zarządzania energią z monitoringiem i automatycznym sterowaniem. System wentylacji ulegnie modernizacji, zamontowane zostaną również nawietrzniki higrosterowalne.

Dzięki termomodernizacji obiektów zmniejszeniu ulegnie zużycie energii cieplnej oraz elektrycznej. To wszystko przyczyni się do spadku kosztów eksploatacji budynków, a co najważniejsze, do redukcji zanieczyszczeń i gazów cieplnych do powietrza. Działania te wpłyną na wzrost atrakcyjności miasta oraz jego konkurencyjność.

Projekty zostaną sfinansowane dzięki współpracy w ramach Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot (OM G-G-S) ze środków pochodzących z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014 – 2020 – mechanizm finansowania Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Powołane przez samorządy metropolii Stowarzyszenie OM G-G-S, pełni funkcję Instytucji Pośredniczącej w Regionalnym Programie Operacyjnym – informuje Marcin Szumny z Departamentu Promocji i Komunikacji Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

 

Fot. Kazimierz Netka

Korzyści ekologiczne są bardzo wymierne. Na przykład, zrealizowanie projektu „G3 – Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków o charakterze użytkowym będących pod opieką konserwatora zabytków należących do „Gdańskich Wód” Sp. z o.o.(spółki Gminy Miasta Gdańska)” spowoduje spadek emisji gazów cieplarnianych o 545 ton równoważnika CO2/rok, oraz zmniejszenie zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 1 433 349 kWh/rok – mówił Mieczysław Struk – marszałek województwa pomorskiego. Natomiast zadanie: ,,G1 – Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków oświatowych oraz sportowych należących do Gminy Miasta Gdańska – w latach 2017-2020” przewiduje zmodernizowanie energetyczne 30 budynków użyteczności publicznej, co spowoduje spadek emisji gazów cieplarnianych o 2 550 ton równoważnika CO2/rok oraz zmniejszenie zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych o 9 088 220 kWh/rok. Projekt: „Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków mieszkalnych i użytkowych zlokalizowanych na terenie Gminy Miasta Gdańska – w latach 2017-2020” przewiduje termomodernizację 10 budynków użyteczności publicznej oraz 12 wielorodzinnych komunalnych budynków mieszkalnych, w których lepszą klasę zużycia energii uzyska 77 gospodarstw domowych. Spowoduje to spadek emisji gazów cieplarnianych o 3 878 ton równoważnika CO2/rok, oraz zmniejszenie zużycia energii pierwotnej o 211 919 kWh/rok – powiedział marszałek Mieczysław Struk.

Jak wynika z informacji, które przekazała nam Martyna Sawicka – kierownik Referatu Informacji Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, ostatni projekt ma być zrealizowany do końca grudnia 2021 roku. Koszt wszystkich trzech przedsięwzięć szacowany jest na blisko 90,4 mln złotych. Unijne dofinansowanie sięgnie niemal 56,8 mln złotych.

 

Fot. Kazimierz Netka

– Bardzo ważne dla mieszkańców jest to, że w tych projektach znalazły się mieszkania komunalne – powiedział Jan Szymański – dyrektor Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego – To osobisty sukces w negocjacjach z Komisją Europejską.

Tym bardziej skorzysta na tym nasz glob. W jaki sposób – powiedział Ryszard Gajewski – prezes zarządu spółki Gdańskie Wody, koordynator regionalny ogólnopolskiego projektu MPA – Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w 44 miastach powyżej 100 tys. mieszkańców: Mamy tu bowiem do czynienia z działaniami adaptacyjnymi do zmian klimatu. Jak jest z tymi zmianami – widać dzisiaj, gdy wskutek długotrwałego deszczu w niektórych rejonach miasta jest bardzo trudna sytuacja komunikacyjna, ale na szczęście pod kontrolą. Redukcja CO2 w ramach projektów to są działania mitygacyjne, czyli ochrona klimatu; przeciwdziałanie jego zmianom.

Co dalej? Trzeba jak najszybciej ogłaszać przetargi na wykonanie zadań – mówił Wiesław Byczkowski – wicemarszałek województwa pomorskiego. – Potem rozliczać projekty, certyfikować wydatki. Jak do tej pory Pomorskie jest na czele województw pod względem zakontraktowanych wydatków z puli RPO. Pomorskie zakontraktowało już 60 procent alokacji RPO, na projekty wartości ponad 6 mld złotych, w tym ponad 4,5 mld złotych wynosi dofinansowanie z RPO.

 

Fot. Kazimierz Netka

A co z Domem Zdrojowym, w którym padały tak ważne słowa? Oto informacja, którą otrzymaliśmy od Alicji Bittner z Biura Prasowego Kancelarii Prezydenta Gdańska:

– Zgodnie z obietnicą krok po kroku zbliżamy się do przywrócenia świetności dawnego Domu Zdrojowego w Brzeźnie. W czerwcu podpisaliśmy list intencyjny z prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska Danutą Grodzicką-Kozak i przedstawiliśmy zwycięską koncepcję architektoniczną – wyjaśnia Piotr Grzelak, zastępca prezydenta Gdańska ds. polityki komunalnej – Równolegle pozyskujemy finansowanie zarówno na inwestycję, jak i funkcjonowanie obiektu. Elementem tej układanki są umowy na termomodernizację budynku w ramach mechanizmu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.

W Domu Zdrojowym w nowej odsłonie zaplanowano Centrum Edukacji Ekologicznej. Znajdą się tam sale warsztatowe, 60 miejsc noclegowych, restauracja. Budowa miałaby ruszyć pod koniec przyszłego roku, a otwarcie nastąpić w 2020 r.

 

Fot. Kazimierz Netka

Architekci dużą wagę przywiązali do podkreślenia historycznej architektury budynku, m.in. chcą wyeksponować przy użyciu szkła i światła drewniane balustrady na werandach. Zagospodarowany zostanie także teren wokół Domu Zdrojowego. Przed wejściem odtworzony zostanie ogród w jego historycznym kształcie, powstanie też niewielki parking i zadaszona klasa plenerowa. W altanie topolowej zawisną hamaki, a obok stanie herbarium i leżaki. To będzie nie tylko centrum edukacyjne dla dzieci z Gdańska i całego Pomorza, ale i miejsce, w którym każdy znajdzie coś dla siebie – informuje Biuro Prasowe Kancelarii Prezydenta Gdańska.

W Domu Zdrojowym ma powstać Centrum Edukacji „Mare Balticum”. Zadania, które będą realizowane w tym miejscu są zbieżne z programem Przedsięwzięcia Strategicznego przewidzianego w Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 – Centrum Zmian Klimatu „Mare Balticum”. Tym samym działania WFOŚiGW w Gdańsku wpisują się w realizację Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego. Teraz Domem Zdrojowym zarządza Centrum Hewelianum – centrum nauki, istniejące na Górze Gradowej w Gdańsku, które jest miejscem unikatowym; wyspą energetyczną. Centrum Hewelianum posiada pompy ciepła, ogniwa fotowoltaiczne. Powstanie też system częściowego przechwytywania wód opadowych.

 

Fot. Kazimierz Netka

– Staramy się szukać rozwiązań, które są ekologiczne – mówi Piotr Guzow – dyrektor Centrum Hewelianum. – Wyspa energetyczna w naszym przypadku to także energetyczna wyspa edukacyjna. Oprócz tego, że wykorzystujemy odnawialne źródła energii to jeszcze edukujemy. Mamy więc podwójny wymiar, bo niejako pośrednio wpływamy na innych, którzy do nas przychodzą i zachęcamy by podobne decyzje podejmowali.

Centrum Hewelianum w Gdańsku jest dobrym przykładem pozytywnego wpływu na klimat. Chce też pokazać jak można zmniejszać zagrożenie miasta powodziami opadowymi. Deszczówka będzie przechwytywana i gromadzona (pod parkingiem) w zbiornikach retencyjno – rozsączających, a zapasy wody posłużą do podlewania trawy rosnącej na Górze Gradowej.

Kazimierz Netka