Antymetropolie
Ile w Polsce może powstać metropolii? Jedna. Warszawska. Pozostałe regiony, pragnące uzyskać dla swych największych miast status metropolii, nie spełniają wystarczających kryteriów. A w zasadzie jednego, który jest niezbędny do funkcjonowania metropolii: zgodne działanie partnerów. Dlatego, w Polsce istnieją antymetropolitalne obszary. Uchwalenie ustawy, nakazującej nadanie im urzędowej postaci metropolii, to byłoby godzenie wody z ogniem! Przedsmak już tego mamy, po wprowadzeniu nowego podziału kraju na województwa. Wojny podjazdowe trwają od 1999 roku, czyli lat już kilkanaście. Niesnaski można zauważyć np. w relacjach: Zielona Góra – Gorzów Wielkopolski, Bydgoszcz – Toruń.
Niektórzy żartują, że nad Zatoką Gdańską współegzystują: młoda, nowoczesna Gdynia i wolne, zabytkowe Miasto Gdańsk. To powiedzenie bywa modyfikowane; zależnie od poczucia humoru wypowiadającego się.
Prawda leży pośrodku. Jacek Karnowski, prezydent Sopotu, w rozmowie z „Dziennikiem Bałtyckim” powiedział, że właściwie to w Trójmieście istnieją dwie metropolie. Oczywiście zażartował. Niestety, taka jest rzeczywistość: w Trójmieście są dwa ośrodki, mogące stawać się coraz silniejszymi, odrębnymi centrami gospodarczymi, czyli: małymi metropoliami. Chodzi oczywiście o Gdańsk i Gdynię. Na odrębności, różnice, jakie obecnie istnieją między tymi miastami duży wpływ miało… WMG, czyli Wolne Miasto Gdańsk.
WMG istniało dwukrotnie. Na początku XIX wieku utworzył je Napoleon Bonaparte; lecz istniało ono krótko. Drugie WMG powstało na mocy Traktatu Wersalskiego, z 1919 roku. Ono funkcjonowało długo, bo do początku wojny w 1939 roku i wywarło duży wpływ na układ gospodarczy regionu. Z powodu istnienia WMG, zaczęto budować Gdynię, by się od Wolnego Miasta Gdańska polska polityka morska mogła uniezależnić. Granica między WMG i Gdynią przebiegała po dzisiejszej granicy między Sopotem i Gdynią. Przed II wojną światową Gdynia miała być całkowicie niezależna do Gdańska. Dlatego, II Rzeczpospolita zbudowała obwodnicę kolejową omijającą WMG; prowadząc ją przez miasta Bydgoszcz – Kościerzyna – Gdynia. Zaczęto też budować obwodnicę drogową.
Teraz już wykrystalizowała się budowa obwodnicy metropolitalnej, omijającej Gdańsk. Mówi się też o drugiej nitce torów, równoległej to przedwojennej linii kolejowej Bydgoszcz – Kościerzyna – Gdynia.
O tym, jak wielkie piętno odcisnęło WMG na sytuacji społeczno – gospodarczej województwa pomorskiego, świadczy łatwość, z jaką powstały dwa skupiska – „klastry” – jednostek samorządowych i to, jak trudno tym klastrom zawrzeć porozumienie między sobą. Na północy trójmiejskiej aglomeracji , w otoczeniu Gdyni, zawiązało się we wrześniu 2011 roku Metropolitalne Forum Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów NORDA. W południowej części klastrem samorządów jest stowarzyszenie Gdański Obszar Metropolitalny (GOM), powołane też we wrześniu 2011 roku.
Gdynia ma doskonale warunki, by stać się ośrodkiem rozwoju gospodarczego północnej części obszarów przyległych do Zatoki Gdańskiej, z Półwyspem Helskim włącznie. Z Wejherowem połączy Gdynię planowania Dolina Logistyczna, tworzona w ramach projektu: „Północny biegun wzrostu” polegającego na opracowaniu dokumentów strategicznych – dla obszarów funkcjonalnych „Dolina Logistyczna” i „Nadmorski Obszar Usługowy NORDA.
Gdańsk zaś powinien coraz silniej oddziaływać na rozwój gospodarczy Żuław. Tam, w delcie Wisły, jest bowiem jedno z największych w Polsce, bezrobocie. Gdańsk za mały ma wpływ na ten obszar, mimo że obydwa rejony dzieli tylko Wisła…
Na peryferiach tych działań pozostają bardzo odległe od stolicy województwa, zachodnie powiaty. Tam też (podobnie jak w pow. Nowy Dwór Gdański na Żuławach) stopa bezrobocia sięga ponad 20 procent. Może tam trzeba również tworzyć ośrodki rozwoju gospodarczego. Na północnym zachodzie – wokół Słupska. Na południowym zachodzie woj. pomorskiego – w powiązaniu z Chojnicami i Człuchowem. Zamiast tracić czas na myślenie o tym, jak wodę z ogniem pogodzić nad Zatoką Gdańską…
Kazimierz Netka