Fot. Kazimierz Netka.
Stwórzmy transbałtyckie szlaki kulturowe, by się lepiej poznać. Niech powstanie Bałtycka Wspólnota Narodów
Promy pływające z Polski do innych państw, kojarzone są najczęściej z transportem osób i towarów. Są one też doskonałym nośnikiem wiedzy, zasobów naukowych, historycznych, kulturowych pomiędzy nadbałtyckimi regionami. Armatorzy promowi oraz ich załogi są także twórcami oraz propagatorami kunsztu artystycznego. Pokazy o charakterze muzyczno – teatralnym towarzyszyły na przykład nadaniu imion dwóm promom, należącym do Stena Line.
Fot. Kazimierz Netka.
Zaraz po wakacjach 2022 roku, na początku września, podczas ceremonii na Publicznym Terminalu Promowym w Gdyni uroczyście nadano imię promowi Stena Estelle. Przy udziale m.in. reprezentantów polskiego rządu, dyplomatów, państwa Olssonów – rodziny właścicieli promu czyli spółki Stena AB, Zarządu Morskiego Portu Gdynia, Estelle została ochrzczona przez Katarzynę Gruszecką-Spychałę – wiceprezydent Gdyni. Wówczas też uczestnicy tego wydarzenia z podziwem patrzyli na niezwykłe przedstawienie artystyczne, które odbywało się w powietrzu, nad wodą i nad promem.
Około czterech miesięcy później, 11 stycznia 2023 roku, w Karlskronie zorganizowano podobną ceremonię: nadanie imienia promowi Stena Ebba. Matką chrzestną Ebby została Ulrica Messing – wojewoda regionu Blekinge w Szwecji. Uroczystości uświetniła orkiestra, a także pokazy tańczących ogni, fontanny płomieni, imitacji zorzy polarnej, muzyka zespołu artystycznego.
Fot. Kazimierz Netka.
Naszym zdaniem, warto te zwyczaje oraz idee rozwijać. Warto również zastanowić się nad rozwojem kontaktów kulturowych Polska – Szwecja i cała Skandynawia, w ramach Euroregionu Bałtyk i Euroregionu Pomerania. Przykładem jest Euroregion Karpacki, w którym wspólne produkty tworzą Polacy, Słowacy, Węgrzy, Rumuni, Ukraińcy.
Źródłem finansowania zacieśniania kontaktów kulturowych w Europie północnej może być np. program unijny Interreg Południowy Bałtyk 2021 – 2027.
Dzięki wprowadzeniu na Bałtycką Autostradę Morską kolejnego nowoczesnego promu, na Bałtyku rodzi się nowa epoka kontaktów między ludźmi, między krajami. Kontaktów kulturowych, biznesowych, w tym turystycznych. To olbrzymia zasługa Stena Line.
Najnowocześniejsze promy na szlaku Polska – Skandynawia to rzecz bardzo cenna i otwierająca nowe możliwości rozwoju, nie tylko Polski i Szwecji, ale też sporej części Europy. Niebagatelne znaczenie mają tu obydwa zarządy portów morskich: w Karlskronie i w Gdyni, a także porty w Gdańsku, Szczecinie-Świnoujściu, w Ystad, w Sztokholmie, w Kopenhadze, w Helsinkach. Duże znaczenie mają również linie lotnicze łączące Polskę ze Skandynawią.
A co na temat zacieśniania kontaktów myślą uczestnicy uroczystości nadania imienia statkowi Stena Ebba w Karlskonie?
Jacek Sadaj – prezes Zarządu Morskiego Portu Gdynia oraz Aleksander Wicka – kierownik Działu Marketingu Zarządu Morskiego Portu Gdynia, są skromni. Wskazują na Stena Line jako głównego animatora, ożywiciela, dewelopera rozwoju promowej żeglugi na Bałtyku, zwłaszcza między Polską a Szwecją. To bardziej inicjatywa po stronie naszego operatora – powiedzieli reprezentanci Zarządu Morskiego Portu Gdynia.
Fot. Kazimierz Netka.
My jednak wskazujemy na bardzo ważne dokonanie w Porcie Gdynia: Zbudowanie Publicznego Terminala Promowego, dzięki któremu promowa żegluga na Bałtyku może się umacniać. Stwarza też doskonałe możliwości do zacieśniania kontaktów między ludźmi, do ściślejszej współpracy kulturowej, biznesowej, w tym turystycznej.
Fot. Kazimierz Netka.
Marek Kiersnowski – dyrektor zarządzający Stena Line Polska zapowiedział dalszy rozwój. Planowane są inwestycje między innymi w porcie morskim Karlskrona. W konsekwencji szlak Stena Line Karlskrona – Gdynia będzie jednym z najbardziej konkurencyjnych w siatce połączeń Stena Line.
Fot. Kazimierz Netka.
Senior master Adam Kędziora – kapitan Stena Ebba, podkreślił, że szlak Gdynia – Karlskrona jak najbardziej sprzyja rozwojowi kontaktów na Bałtyku. Tym bardziej, że Unia Europejska przyznała tej drodze status autostrady morskiej. To jest połączenie dwóch światów; północy z południem – stwierdził senior master Adam Kędziora, podczas zwiedzania kapitańskiego mostku i maszynowni po której oprowadzał uczestników uroczystości również Oskar Wojciechowski – chief mechanik – starszy mechanik na Stena Ebba.
– Nadanie imienia drugiemu promowi Stena Line, który został wprowadzony na rynek w styczniu bieżącego roku, to jest wydarzenie ważne nie tylko dla armatora szwedzkiego, ale także dla żeglugi promowej na Bałtyku – ocenia profesor Marek Grzybowski – prezes zarządu Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego:
Fot. Kazimierz Netka.
– Teraz na Bałtyku chodzą dwa nowoczesne promy Stena Line, które wprowadzają nową jakość na przewozy promowe na linii Port Gdynia – Port Karlskrona, ponieważ port Gdynia jest elementem połączenia transportowego Bałtyk – Adriatyk, a więc autostrada morska i korytarz transportowy Bałtyk – Adriatyk są wzmocnione dwoma istotnymi promami o łącznej linii ładunkowej ponad 7 kilometrów, którą obsługują statki o wszystkich parametrach niezbędnych do tego, żeby zapewnić ochronę środowiska. Statki napędzane są silnikami, które używają niskosiarkowego paliwa, ale mogą być też zasilane te silniki gazem albo metanolem, a więc paliwami, które co prawda nie zmniejszają efektu cieplarnianego, ale zmniejszają emisję innych szkodliwych elementów spalin. Co istotne, siłownia tego statku wyposażona jest w prądnicę, która może być jednocześnie silnikiem elektrycznym i na całej trasie może wykorzystywać prąd do tego, żeby statek płynął, a więc w ogóle może nie emitować szkodliwych spalin, jeśli baterie statku zostaną naładowane energią ze źródeł odnawialnych. Stena wprowadzając na połączenie Gdynia – Karlskrona dwa tego typu statki, pokazuje kierunek rozwoju żeglugi promowej i żeglugi bliskiego zasięgu na Bałtyku i na akwenach, które zostały zdefiniowane jako akweny ekologiczne, na których będzie rozwijał się transport o niskiej emisyjności lub praktycznie zaczną kursować statki zeroemisyjne, które nie będą w ogóle emitować szkodliwych substancji do środowiska – powiedział prof. Marek Grzybowski, prezes Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego, dodając, że liczy się też przybliżenie kulturowe.
Turystyka jest elementem gospodarki. Wprowadzenie tak nowoczesnych promów to też jest informacja dla biznesu, dla turystyki i dla społeczności, które są po obu stronach Bałtyku, że zbliżamy się do siebie, że nasze społeczności mają dobre połączenia lotnicze i morskie do rozwijania kontaktów kulturalnych, do tworzenia nowej historii i kontaktów opartych na połączeniach promami ekologicznymi.
Uważam że na pewno zarówno po stronie szwedzkiej jak i po stronie polskiej mamy o naszych krajach poglądy ogólne i mocno stereotypowe, więc jest okazja i mamy wszelkie warunki, żeby ludzie ze sobą się kontaktowali; nie na poziomie politycznym, lecz na poziomie bezpośrednich kontaktów, czyli szkoły, uczelnie, środowiska gospodarcze i środowiska kulturalne wspólnie realizowały przedsięwzięcia, które mogą pomóc w lepszej współpracy i zrozumienie siebie w całym regionie Morza Bałtyckiego – powiedział prof. Marek Grzybowski. Morze Bałtyckie to jest takie morze lokalne, mówimy o Euroregionie Bałtyk i tutaj możemy połączenie transportowe przekształcić w platformę współpracy między społeczeństwami południowego Bałtyku i krajów skandynawskich. Na pewno można nazwać to połączenie Via Baltica jako platformę współpracy społecznej a nie tylko gospodarczej czy transportowej – stwierdza prof. Marek Grzybowski.
Wzmocnienie żeglugi na trasie Karlskrona – Gdynia nowoczesnymi promami, docenia także Magdalena Pramfelt – konsul honorowa Królestwa Szwecji w Polsce, prezes zarządu Polsko-Szwedzkiej Izby Gospodarczej. Pani konsul honorowa zwraca też uwagę na dotychczasowe korzyści, jakie przynosi linia promowa Stena Line Karlskrona – Gdynia.
Fot. Kazimierz Netka.
– Istnieje bardzo fajna, bardzo dobra współpraca między Gdynią a Karlskroną, od wielu lat – powiedziała Magdalena Pramfelt – konsul honorowa Królestwa Szwecji w Polsce, prezes zarządu Polsko-Szwedzkiej Izby Gospodarczej. – To jest już historyczna współpraca, dzięki której mamy tę linię. To się tak zaczęło, że budowano tę współpracę na linii, która łączy dwa bałtyckie miasta. I tutaj mamy współpracę międzyszkolną, wiele jest wycieczek. Nawet tego nie zauważamy w mediach, dlatego, że to jest taki naturalny czynnik, że ta współpraca między naszymi miastami jest bardzo owocna i rozwijająca się, ale to oczywiście nie całe wybrzeże. Mamy możliwość na pewno wpłynięcia na to, żeby ten ruch się zintensyfikował i żeby Szwedzi przyjeżdżali nie tylko do naszych galerii, czy nie tylko na spa, co oczywiście niechże robią jak najbardziej, bo pod tym względem mamy duży wachlarz różnych możliwości dla naszych gości ze Szwecji, ale żeby te relacje były również biznesowe i żeby one właśnie powodowały to, że może i kultura – tego nam brakuje: kultury, wymiany kulturowej. Rzadko się zdarza, żebyśmy zobaczyli gdzieś muzyków ze Szwecji, że będzie cały być może zespół i to się dzieje. Mamy Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku, które w jakiejś mierze to zaspokaja. Mamy Polsko- Szwedzką Izbę Gospodarczą. Wracam jeszcze do wątku NCK: mamy Dźwięki Północy – festiwal, który się co roku ukazuje, są spotkania autorskie; mieliśmy ostatnio wspólnie organizowaną pomiędzy Ambasadą, Nadbałtyckim Centrum Kultury i Konsulatem oraz Izbą obchody Świętej Łucji z koncertem Chóru Młodzieży z Uppsali u Świętego Jana na scenie NCK, ale to wszystko jest mało.
Byłoby dobrze gdybyśmy mogli robić różnego rodzaju debaty, w zakresach takich jak na przykład Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny, czy też współpraca biznesowa polsko – szwedzka; żeby się ona identyfikowała – powiedziała Magdalena Pramfelt – konsul honorowa Królestwa Szwecji w Polsce, prezes zarządu Polsko-Szwedzkiej Izby Gospodarczej.
Szwedzi bardzo lubią być zorganizowani i są zorganizowani w swoim kraju. Należą do Izby Handlowej. Jeżeli da im się tutaj jakąś możliwość i otworzy się drzwi na to, że będziemy ich przyjmować, to oni chętnie przyjadą, jeżeli będą też mieli wiedzę, że w Polsce można bezpiecznie prowadzić działalność gospodarczą.
– Pani konsul, na południu powstał wspólny szlak EtnoCarpathia na terenie Polski i Słowacji Polską. Pan profesor Marek Grzybowski zaproponował szlak Via Baltica w Euroregionie Bałtyk. Może na Bałtyku warto podobny szlak stworzyć? – pytamy.
– Być może trzeba się nad tym zastanowić; do tego potrzebnych jest wielu partnerów, przede wszystkim przedstawicieli miast i ośrodków nie tylko miejskich, bo mówimy tutaj nie tylko o rozwoju miast. W zasadzie można by też powiedzieć, że można pojechać w teren; mówię o Kościerzynie, Kartuzach, Wejherowie, żeby nie koncentrować się tylko na Trójmieście, bo inne miasta i regiony też mają coś do zaoferowania, jak też Kaszuby czy Kociewie, jak najbardziej.
– Po Darłowo, z którego pochodzi książę Eryk Pomorski, który władał również Skandynawią?
– W Darłowie mamy na szczęście bardzo fajny festiwal filmów, który się pojawił latem, filmów skandynawskich. Byłam tam osobiście w zeszłym roku i mamy takie plany, żeby przyszły rok był w dużej mierze poświęcony Szwecji, bo ten rok był w dużej mierze poświęcony Danii. Powiedzmy sobie, że to się dzieje, ale to wszystko dzieje się bardzo wolno. Ja bym widziała większą ekspansję. Izba robi co może, mamy szereg spotkań, ale nasze statutowe i niestatutowe otwarte spotkania, kierowane są w dużej mierze do ludzi biznesu, którzy są zainteresowani właśnie rozwojem relacji polsko – szwedzkich.
Fot. Kazimierz Netka.
Wśród polskich biznesmenów są duże oczekiwania co do Szwecji, ale jest taka niewysoka wiedza na temat realiów szwedzkich. Szwecja jest krajem, który bardzo przestrzega zasad, prawa, ma zdecydowaną swoją politykę dotyczącą tego, jak cudzoziemskie firmy powinny się odnaleźć w Polsce, jak to ma wyglądać. Mają też system podatkowy, który też trzeba pojąć, zrozumieć i my robimy tego rodzaju spotkania edukacyjne, bardzo często z Pracodawcami Pomorza, by wyjść poza grono naszych członków i te spotkania cieszą się popularnością, ale nie na tyle by można mówić, że tysiące ludzi się na nich zjawia. Ludzie przychodzą wtedy, kiedy zaczynają mieć problemy po szwedzkiej stronie. To jest też chyba taka natura: a być może damy sobie radę, a myśmy powinni Szwecję lepiej poznać.
– Najpierw warto się nauczyć a potem pracować. Lepiej się przygotować do ekspansji. My zawsze mówimy, że do ekspansji w Szwecji potrzebny jest czas, pieniądze i cierpliwość.
Szwecja jest krajem, w którym dość wielką wagę przywiązuje się do tego, z kim się współpracuje dlaczego współpracuje i trzeba dawać im poczucie bezpieczeństwa w tej współpracy. Ale oni również nie wiedzą dużo jak polski system funkcjonuje i to też jest temat do zagospodarowania i my to staramy się robić – powiedziała pani Magdalena Pramfelt – konsul honorowa Królestwa Szwecji w Polsce, prezes zarządu Polsko-Szwedzkiej Izby Gospodarczej.
Potrzebę intensyfikacji kontaktów pomiędzy Skandynawami i Polakami widzi też Pedro Canchaya – Travel Commercial Manager for the Baltic Sea, odpowiedzialny za ruch pasażerski w Stena Line:
– To jest naturalne, że gdy turystyka jest rozbudowywana to i inny biznes się rozrasta – powiedział dyrektor Pedro Canchaya. – Nie sam fracht, nie same towary się rozwijają, ale to ludzie tworzą firmę, właśnie ci ludzie, którzy przebywają, podróżują między tymi dwoma krajami; oni tworzą biznes. 320 kilometrów między Polską a Szwecją na tym odcinku, to nie jest dużo. Można uznać, że to jest jeden region, który może się rozwinąć bardzo pozytywnie i się rozwija. Szwedzi w Polsce znajdują wartość za ich pieniądze, że jakość, którą kupują w Polsce jest bardzo dobra, a Polacy znajdują w naturze szwedzkiej odpoczynek i coś interesującego, więc to jest bardzo ważny kierunek biznesowy – stwierdził dyrektor Pedro Canchaya – Travel Commercial Manager for the Baltic Sea, odpowiedzialny za ruch pasażerski w Stena Line.
Jakie możliwości ma Stena Line? Oto informacje, które przekazały nam po uroczystościach w Karlskronie Agnieszka Zembrzycka – rzecznik prasowy Stena Line Polska; Agnieszka Nowakowska z Human Signs; Joanna Włodarek – senior consultant w Human Signs:
Drugi 240-metrowy statek we flocie Stena Line na linii Gdynia-Karlskrona otrzymał oficjalną nazwę – Stena Ebba
11 stycznia 2023 roku w Karlskronie w Szwecji, odbyła się uroczystość nadania nazwy promowi Stena Ebba, drugiemu z nowych statków typu E-flexer na linii Gdynia-Karlskrona. Butelkę szampana o burtę rozbiła matka chrzestna statku, wojewoda regionu Blekinge w Szwecji, Ulrica Messing.
„Nadaję Ci nazwę Stena Ebba” powiedziała Ulrica Messing, wojewoda regionu Blekinge podczas chrztu statku, który odbył się na terenie Terminala Promowego w Karlskronie w Szwecji. Udział w uroczystej ceremonii 11.01.2023 wzięli przedstawiciele wielu firm z sektora transportu morskiego, a także instytucji z Polski i Szwecji, w tym Joanna Hofman, ambasador RP w Sztokholmie, Emma Swahn Nilsson, przewodnicząca rady miasta Karlskrona, Jacek Sadaj, prezes Zarządu Morskiego Portu Gdyni a także Anders Hermansson, dyrektor szwedzkiej organizacji armatorów Svensk Sjöfart.
– Dodanie naszego nowego nowoczesnego promu Stena Ebba na południowym Bałtyku jest odpowiedzią Stena Line na dynamicznie rosnące zapotrzebowanie klientów w obszarze gospodarczym, który wciąż się rozwija. – mówi Niclas Mårtensson, dyrektor zarządzający koncernu Stena Line – Obsługujemy tę trasę promową od ponad 25 lat, a dzięki nowym promom E-Flexer umożliwimy naszym partnerom rozszerzenie działalności, poprawiając dostęp do rynków i utrzymując europejskie łańcuchy dostaw.
Stena Ebba to jeden z największych promów w regularnej żegludze na Bałtyku. Ma długość 240 metrów, oferuje miejsce dla 1200 osób a na 3600 metrach pomieści nawet 200 ciężarówek. To zupełnie nowa jednostka – na linię Gdynia-Karlskrona przybyła bezpośrednio ze stoczni. Prom Stena Ebba jest też wydajny energetycznie dzięki swojej optymalnej konstrukcji, a także bardziej zrównoważony ekologicznie, m.in. dzięki możliwości korzystania z zasilania z lądu podczas postojów, co ogranicza emisję spalin. Wnętrze zostało wykończone w stylu skandynawskim, z panoramicznymi oknami, co na pewno spodoba się pasażerom.
– Dziś wraz z inauguracją Stena Ebba na trasie Gdynia-Karlskrona, jak również wcześniejszym wprowadzeniem siostrzanego statku Stena Estelle, rozpoczynamy nowy etap rozwoju naszego połączenia. Cieszymy się, że możemy zaoferować naszym klientom najnowocześniejsze jednostki tego typu na rynku. Modernizacja naszej floty umożliwi dalszy wzrost ruchu transportowego, co jest ważne nie tylko dla nas i naszych klientów, ale także dla całych regionów i krajów, które łączymy. – powiedział Marek Kiersnowski, dyrektor zarządzający Stena Line Polska.
Fot. z Archiwum Stena Line.
W ciągu ostatniego roku Stena Line wykonała wiele pracy by zmodernizować linię promową Gdynia-Karlskrona. W czerwcu 2022 operacje przeniesiono na nowy terminal promowy w Gdyni, który umożliwia cumowanie statków o długości 240 m, a także oferuje możliwość rozwoju oferty intermodalnej, m.in. dzięki bliskości torów kolejowych. We wrześniu wprowadzono nowy statek Stena Estelle, a w pierwszych dniach bieżącego roku – kolejny nowy E-Flexer, Stena Ebba.
Więcej o matce chrzestnej Stena Ebba
Ulrica Messing, matka chrzestna promu Stena Ebba, to znana szwedzka polityk. Była członkiem szwedzkiego rządu w latach 1996-2006, najpierw jako minister ds. zatrudnienia i równego traktowania w Ministerstwie Pracy, a od 1998 r. w resorcie kultury jako minister z odpowiedzialnością m.in. za sprawy integracji i młodzieży. Następnie w latach 2000-2006 pełniła funkcję wiceministra gospodarki, odpowiedzialnego za politykę rozwoju regionalnego i turystykę, a od 2002 roku – ministra infrastruktury. Obecnie sprawuje urząd wojewody w regionie Blekinge, którego stolicą jest miasto Karlskrona.
Fakty o Stena Ebba:
Fot. Kazimierz Netka.
– Statek zbudowany w 2022 roku
– Ceremonia nadania nazwy: Karlskrona, Szwecja, 11.01.2023
– Matka chrzestna: Ulrica Messing, wojewoda regionu Blekinge, Szwecja
– Rozpoczęcie operacji: 02.01.2023
– Długość: 240 m
– Zanurzenie: 6,4 m
– Szerokość: 28 m
– Pojemność frachtowa: 3600 m
– Liczba osób: 1200
– Liczba kabin: 263
Trochę więcej o Stena Line
Stena Line jest powstałym w 1962 roku szwedzkim koncernem promowym, z siedzibą w Göteborgu. Operuje na 18 trasach łączących 10 krajów, eksploatuje 39 promów wykonujących blisko 25 000 rejsów rocznie. Zatrudnia ponad 5000 pracowników. Przewozy wynoszą średnio co roku: 7,6 mln pasażerów, 1,7 mln samochodów osobowych oraz 2,2 mln jednostek frachtowych (ciężarówki, naczepy itp.). Stena Line jest ważną częścią europejskiej sieci logistycznej i stale rozwija nowe rozwiązania intermodalne, łącząc transport kolejowy, drogowy i morski. Stena Line odgrywa również ważną rolę w turystyce w Europie dzięki szerokiej działalności pasażerskiej.
W Polsce Stena Line jest obecna od ponad ćwierć wieku. Promy z charakterystycznym czerwonym kominem łączą Gdynię z Karlskroną w południowej Szwecji. Co roku tę trasę przemierza kilkaset tysięcy pasażerów, korzystając z jednego z trzech promów: statku o szerokiej ofercie atrakcji dla pasażerów, Stena Spirit oraz dwóch nowych promów klasy E-Flexer, o długości 240 m, zabierających zarówno pasażerów jak i fracht. Są to bliźniacze jednostki o nazwach Stena Estelle, która rozpoczęła kursowanie we wrześniu 2022, oraz Stena Ebba, która dołączyła do floty w styczniu 2023.
Stena Line jest częścią Stena AB Group, należącej do rodziny Olsson. Poza przewozami promowymi, grupa zajmuje się m.in. żeglugą, wydobyciem ropy naftowej, recyklingiem, obrotem nieruchomościami. Obroty całej grupy sięgają 37 mld koron szwedzkich rocznie. Stena AB zatrudnia ok. 16 000 pracowników na całym świecie – napisano w komunikacie.
Kontakty Polski ze Skandynawią mogą wpłynąć nie tylko na wzmocnienie gospodarcze regionu Morza Bałtyckiego. Tym bardziej, że połączeń promowych pomiędzy Polską i Skandynawią jest wiele. Stworzone one zostały przez wspomnianego już armatora Stena Line, ale też przez innych armatorów promowych, m.in.: Polferries, Unity Line, Finnlines. Niewykluczone, ze powstaną następne szlaki. Międzynarodowe spotkania, rozmowy, wizyty, możliwe dzięki funkcjonowaniu linii promowych, są bardzo zbawienne dla pomnażania bogactwa kulturowego regionu Morza Bałtyckiego, a także dla ratowania ginących społeczności, ocalania dorobku kulturowego, dla poszanowania dokonań różnych społeczności.
Skąd brać na to pieniądze? W bieżącym tygodniu odbędą się dwa seminaria dotyczące wykorzystania zasobów pieniężnych, jakie zawarte są w unijnym programie Interreg Południowy Bałtyk 2021 – 2027. We wtorek, 31 stycznia 2023 r. jest Dzień informacyjny Interreg South Baltic. Temat: Nowe możliwości dla małych i średnich przedsiębiorstw; więcej wiadomości znajduje się na stronie: arp.gda.pl. 1 lutego 2023 r. w godz. 10:00 – 12:00. odbędzie się online seminarium wprowadzające do programów współpracy transnarodowej i międzyregionalnej; więcej wiadomości: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (ewt.gov.pl) .
Warto wziąć przykład z tego, co zrobiono w Euroregionie Karpackim, gdzie stworzono polsko – słowacki szlak EtnoCarpathia. Profesor Marek Grzybowski proponuje, by autostradę morską Polska – Skandynawia nazwać: Via Baltica. Są również sugestie, by na naszym morzu stworzyć szlak np. EtnoBalticum, EtnoBalticanum; by powstała bałtycka wspólnota narodów.
Kazimierz Netka
Czytaj również na portalu: Pulsarowy.pl